Nằm bên dãy núi đá vôi nhấp nhô tạo thành đường biên tự nhiên giữa Việt Nam và Trung Quốc, chợ cửa khẩu Tân Thanh đã phát triển thành một trung tâm thương mại sầm uất và điểm giao thoa văn hóa độc đáo của khu vực biên giới phía Bắc.
Tọa lạc tại bản Nà Lầu, xã Tân Thanh, huyện Văn Lãng, cách trung tâm thành phố Lạng Sơn khoảng 28-30km về phía tây bắc, chợ cửa khẩu Tân Thanh kết nối trực tiếp với cửa khẩu Pò Chải của Trung Quốc. Với diện tích hàng chục héc-ta, chợ không chỉ là trung tâm thương mại lớn nhất vùng mà còn là biểu tượng của sự giao thương quốc tế trên trục kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn.
Từ chợ nhỏ đến trung tâm thương mại quốc tế
Nhìn lại lịch sử phát triển, khó có thể tưởng tượng rằng chợ Tân Thanh từng chỉ là khu trao đổi hàng hóa quy mô nhỏ giữa cư dân biên giới. Chính thức đi vào hoạt động từ năm 2000, qua hơn hai thập kỷ, chợ đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển vượt bậc.
Cột mốc quan trọng đánh dấu sự phát triển của chợ là giai đoạn 2010-2015, khi lượng hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc tăng mạnh, biến nơi đây thành điểm đến của thương nhân từ khắp cả nước. Năm 2015, cửa khẩu Tân Thanh được nâng cấp thành cửa khẩu quốc tế, đồng thời chùa Tân Thanh được xây dựng trong khuôn viên chợ, tạo thêm điểm nhấn tâm linh cho khu vực.
Hạ tầng giao thông được cải thiện đáng kể, đặc biệt là việc mở rộng đường cao tốc Lạng Sơn - Hà Nội, góp phần rút ngắn thời gian di chuyển và thúc đẩy lưu thông hàng hóa. Đến năm 2025, chợ Tân Thanh đã trở thành biểu tượng của sự hợp tác kinh tế Việt - Trung, với doanh thu hàng năm ước tính hàng trăm triệu USD.
Với thiết kế hai tầng chính cùng các khu vực mở rộng như khu Thế giới Phụ nữ, Trung tâm thương mại Hồng Kông và khu chợ trời sát biên giới, chợ Tân Thanh đáp ứng nhu cầu mua sắm đa dạng của cả người dân địa phương và du khách thập phương.
Tầng một của chợ tập trung các mặt hàng công nghiệp và tiêu dùng nhập khẩu từ Trung Quốc như điện thoại di động, máy tính bảng, quần áo giá rẻ và phụ kiện thời trang. Các sản phẩm này thường có giá thấp hơn 20-30% so với thị trường nội địa, trở thành lợi thế cạnh tranh lớn thu hút người mua từ Hà Nội, Hải Phòng và các tỉnh lân cận.
Ngoài ra, chợ còn nổi tiếng với các mặt hàng nông sản tươi như dưa hấu, cam, quýt và rau củ vùng cao, được người dân hai bên biên giới trao đổi trực tiếp. Đặc biệt, măng khô Lạng Sơn và hạt dẻ Trùng Khánh là hai sản phẩm được khách hàng săn đón nhờ hương vị đậm đà và giá cả phải chăng.
Dọc theo các lối đi của chợ, du khách còn có thể tìm thấy những gian hàng nhỏ bán các sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc trưng của vùng miền. Nghề dệt thổ cẩm của người Tày, Nùng được lưu giữ qua các sản phẩm như túi xách, khăn choàng và váy áo truyền thống với những hoa văn thêu tinh xảo.
Thế giới ẩm thực biên giới đặc sắc
Một trong những điểm hấp dẫn không thể bỏ qua tại chợ Tân Thanh là nền ẩm thực phong phú, phản ánh sự pha trộn độc đáo giữa văn hóa Việt Nam và Trung Quốc.
Phở chua Lạng Sơn - món phở trộn với thịt gà, rau thơm và nước sốt chua ngọt - là đặc sản nổi bật mà du khách không nên bỏ lỡ khi đến đây. Bên cạnh đó, vịt quay mật ong và lạp xưởng hun khói được chế biến theo công thức riêng, tạo nên hương vị đặc trưng của vùng biên giới.
Dọc theo các lối đi trong chợ, du khách có thể thưởng thức nhiều loại bánh truyền thống của người Tày như bánh ngải (làm từ lá ngải cứu), bánh áp chao (bánh rán nhân đậu xanh), cùng với kẹo lạc - một món ăn vặt gắn liền với văn hóa ẩm thực địa phương. Đặc biệt, rượu mận Hữu Lũng - loại rượu ngâm từ mận rừng - là món quà phổ biến mà nhiều du khách lựa chọn mang về.
Kinh nghiệm mua sắm hiệu quả
Theo ghi nhận, chợ hoạt động từ 6h00 sáng đến 18h00 tối, nhưng thời gian nhộn nhịp nhất là khoảng 8h00-11h00, khi các chuyến hàng mới được nhập về. Để có thể mua được hàng chất lượng với giá tốt, du khách nên đến sớm và sẵn sàng mặc cả.
Kiểm tra chất lượng hàng hóa kỹ lưỡng, đặc biệt với các mặt hàng điện tử, là lời khuyên được nhiều người mua chia sẻ. Du khách nên yêu cầu bật thử máy và kiểm tra tem chống hàng giả trước khi quyết định mua.
Việc mặc cả giảm 30-50% so với giá niêm yết là hoàn toàn bình thường, nhất là khi mua số lượng lớn. Mặc dù một số gian hàng chấp nhận thanh toán bằng nhân dân tệ (CNY), việc sử dụng tiền Việt Nam đồng (VND) được khuyến khích để tránh rủi ro về tỷ giá.
Du khách cũng cần lưu ý các quy định hải quan khi mua sắm tại khu vực biên giới. Theo Nghị định 14/2024/NĐ-CP, mỗi người chỉ được mang tối đa 3 triệu đồng tiền mặt và hàng hóa không vượt quá 10 triệu đồng khi qua cửa khẩu. Các mặt hàng đặc biệt như thuốc lá, rượu mạnh cần có hóa đơn chứng từ rõ ràng.
Điểm đến không thể bỏ qua
Chợ cửa khẩu Tân Thanh không đơn thuần là một trung tâm thương mại, mà còn là cầu nối văn hóa - kinh tế quan trọng giữa Việt Nam và Trung Quốc. Từ những món ăn đường phố đậm đà hương vị biên cương đến các mặt hàng công nghệ hiện đại, nơi đây phản ánh sinh động sự năng động của vùng đất "địa đầu Tổ quốc".
Để tối ưu hóa trải nghiệm, du khách nên kết hợp mua sắm tại chợ với tham quan các di tích lân cận như thành nhà Mạc hay động Nhị Thanh, qua đó thấu hiểu trọn vẹn hành trình lịch sử và văn hóa đặc sắc của mảnh đất Lạng Sơn.
Với vị trí chiến lược và sự đa dạng về hàng hóa, chợ cửa khẩu Tân Thanh xứng đáng là điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn khám phá vùng biên giới phía Bắc của Tổ quốc.
