Ánh trăng vẫn tròn, bánh vẫn ngọt, nhưng con người thì đổi thay. Người bạn ăn bánh cùng ta năm ngoái có thể đã đi xa. Đứa trẻ ngồi chờ mẹ năm nay, sang năm sẽ lớn thêm, không còn háo hức rước đèn nữa.
Năm ngoái, cha cẩn thận cắt bánh thành từng miếng nhỏ, mẹ bày thêm chùm hồng đỏ, dăm trái ổi thơm. Cả nhà ríu rít bên mâm cỗ, tiếng dế cuối hạ ri ri ngoài hiên, ánh nến trong lồng đèn lung linh hắt lên tường. Cùng nhau nếm một vị bánh mới em út mang về, cùng hít hà mùi hồng chín cây cha vun xới, kể râm ran những câu chuyện thường ngày. Nhưng năm nay, mâm cỗ vẫn còn, ánh trăng vẫn sáng, chỉ khác… một chiếc ghế đã vắng đi. Cơn bạo bệnh cướp đi người cha thân yêu, chỉ còn bóng lưng gầy xót xa của mẹ in dài trên bức tường sơn trắng, dưới ánh đèn vàng hiu hắt.
Bạn còn nhớ không, người bạn hàng xóm từng rước đèn cùng bạn? Tiếng trống ếch ngày nào vang vọng cả con ngõ nhỏ. Người chị, người anh từng tranh nhau miếng bánh nhỏ, giọng cười rộn rã át cả tiếng loa phường. Năm nay, họ ở đâu? Có thể ở một thành phố xa lạ, có thể đang bận rộn với gia đình riêng, hoặc cũng có thể chỉ còn trong ký ức.
Năm ngoái, em trai bạn có một tình yêu nhỏ. Cô bé sinh viên năm cuối tỉ mẩn ngồi hàng giờ trong căn bếp nhỏ, đôi tay dính đầy bột, kiên nhẫn nướng từng chiếc bánh trung thu, gói ghém bằng cả tấm lòng. Cô còn kèm một tờ giấy nhỏ viết vội: “Chúc anh và gia đình trung thu vui vẻ, mãi mãi bên nhau.” Bạn nhớ như in vẻ mặt hạnh phúc của cậu em, ánh mắt long lanh hơn cả ánh trăng đêm rằm ngoài cửa sổ.
Thế nhưng năm nay, trên mạng xã hội, cô gái ấy rạng rỡ bên một người khác, cùng nhau cắt bánh, cùng nhau thắp đèn. Em bạn ngồi lặng lẽ, mở chiếc hộp cũ, trong đó dường như vẫn còn mùi thơm của chiếc bánh năm nào, giờ chỉ còn vương vấn như một vết thương. Có những điều không mất đi vì biến cố, mà đơn giản chỉ vì trái tim con người ta đã chọn một hướng khác.
Và đôi khi, sự vắng mặt còn buốt lòng hơn – khi người ấy vẫn còn tồn tại, nhưng không còn thuộc về mình. Người chồng từng quây quần cùng bạn trung thu năm ngoái, thắp đèn cho con, ân cần cắt bánh, đặt vào tay vợ từng miếng nhỏ, cười bảo: “Ăn đi em, năm nào cũng phải cùng nhau.”
Thế nhưng năm sau, anh đã chọn một bàn tay khác để nắm, bỏ lại sau lưng lời hẹn thề năm xưa.
Trung thu năm nay, bạn ngồi nhìn mâm cỗ. Ngoài phố, tiếng trống lân dồn dập, tiếng hò reo của lũ trẻ rước đèn vọng vào từng nhịp. Nhưng trong nhà, khoảng lặng tràn ngập. Bạn nén nỗi niềm, gượng gạo an ủi đứa con bé bỏng: “Ba bận cơ quan chưa về, ăn bánh đi rồi mẹ cho đi chơi.” Chiếc bánh vẫn thơm, ánh trăng vẫn sáng, nhưng tình yêu đã không còn nguyên vẹn.
Không chỉ người lớn thay đổi, mà trẻ con cũng vậy.
Có những đứa trẻ từng nằng nặc đòi cha mẹ mua đèn ông sao, hớn hở rước đèn khắp ngõ, rồi háo hức ngồi phá cỗ đến tận khuya. Nhưng rồi, các con lớn dần. Ánh mắt bắt đầu dán chặt vào màn hình điện thoại, ánh sáng xanh lạnh lẽo thay thế ánh nến vàng ấm áp.
Năm ngoái, đứa con lớn của bạn còn lon ton chạy quanh sân, reo lên khi thấy đoàn múa lân, mắt tròn xoe khi tia lửa pháo giấy bay lấp lánh. Năm nay, con ngồi lặng lẽ trong phòng, tai đeo tai nghe, lạnh lùng bảo: “Con không thích đi rước đèn nữa đâu, con thấy chán rồi.”
Trung thu với con giờ chỉ là vài tin nhắn bạn bè, vài tấm hình check-in trên mạng xã hội.
Với cha mẹ, khoảnh khắc đó vừa nhẹ nhõm vì con đã lớn, vừa hụt hẫng vì biết rằng tuổi thơ ngắn ngủi, niềm vui đoàn viên cũng có “hạn sử dụng”. Một ngày nào đó, mâm cỗ vẫn bày, bánh vẫn cắt, nhưng ghế trống lại nhiều thêm, vì con chẳng còn ngồi chung bàn như xưa.
Đôi khi, sự vắng mặt không đến từ cái chia lìa âm dương hay phản bội, mà đến từ sự trưởng thành – một khoảng cách lặng lẽ nhưng cũng khiến người ở lại rưng rưng.
Trung thu làm ta nhận ra, thời gian chẳng chờ đợi ai. Người từng ngồi bên cạnh, tưởng như mãi ở đó, hóa ra lại mong manh đến vậy. Người cha hiền từ, người bạn hàng xóm, người chồng, đứa con bé bỏng, hay cả người yêu năm cũ – tất cả có thể rời xa ta theo những cách khác nhau.
Người cùng bạn ăn bánh trung thu năm ngoái, giờ có thể đang ở rất xa, hoặc ngay cạnh nhưng đã chẳng còn thuộc về bạn nữa. Nhưng điều quan trọng là: năm nay, bạn sẽ ăn bánh với ai? Bạn có dám gác lại công việc, dừng những cuộc hẹn vô nghĩa, để trở về ngồi cạnh cha mẹ, con cái, hay một người bạn thân đã lâu chưa gặp?
Hãy chọn ngồi cạnh những người còn ở lại, dù là cha mẹ già nua, đứa con thơ ngây hay chính bản thân mình. Hãy ăn chiếc bánh của hôm nay, thắp ngọn đèn của hôm nay – khi người thương yêu bạn vẫn còn ngồi bên cạnh, hãy để ánh nến trong lồng đèn hắt lên khuôn mặt họ, để tiếng trống lân ngoài kia hòa cùng tiếng cười trong nhà. Bởi ánh trăng rồi sẽ khuyết, chiếc bánh rồi sẽ hết, nhưng khoảnh khắc hiện tại – khi bạn và người đó còn có nhau – sẽ là thứ sáng mãi trong ký ức.
Cứ mặc kệ một ngày nào đó, bạn ngồi lại một mình dưới vầng trăng, nhìn vào mâm cỗ khuyết người. Kể cả điều đó có xảy ra, bạn cũng sẽ mỉm cười mà không rơi lệ – vì đã từng sống trọn vẹn, đã từng biết nâng niu giây phút này.
