Bạn có từng bất ngờ và ngưỡng mộ khi nhận ra một số người dường như có khả năng “đọc vị” người khác dễ dàng như thể đang lật một cuốn sách? Chìa khóa nằm ở những thói quen mà họ thực hành đều đặn mỗi ngày.
1. Họ chú ý quan sát người khác càng nhiều càng tốt
Những người có khả năng đọc vị người khác như đọc sách thường là những người quan sát không ngừng nghỉ. Họ sẽ chọn một chỗ ngồi tại quán cà phê… và chỉ đơn giản là quan sát những người đang sống cuộc đời của họ xung quanh.
Điều này không có nghĩa là họ cố ý nghe lén các cuộc trò chuyện, nhưng họ có thể bắt được những mẩu đối thoại xảy ra trong phạm vi của mình. Tương tự, họ có thể quan sát thấy những kiểu hành vi lặp lại ở một số người, cũng như những điểm né tránh giống nhau ở người khác.
Bằng cách quan sát mọi người theo cách này, cuối cùng họ đã học được những mẫu hình hành vi phổ biến. Nhờ đó, việc nhận ra chúng trở nên dễ dàng hơn khi họ gặp lại. Đây là lý do tại sao đôi lúc họ khiến người khác bất ngờ khi có thể hiểu rõ một người chỉ sau thời gian ngắn tiếp xúc.
2. Họ học các ngôn ngữ và phong tục khác nhau
Những người dễ dàng đọc vị người khác như đọc sách có xu hướng đi du lịch nhiều hoặc dành thời gian với những người từ các nền văn hóa khác nhau. Họ làm điều này không chỉ để mở rộng tầm nhìn của bản thân mà còn để có được sự hiểu biết sâu sắc hơn về các dân tộc khác nhau.
Trong những chuyến đi, họ sẽ chú ý đến sự khác biệt văn hóa để có thể nhận ra chúng ngay lập tức. Ví dụ, họ thường có thể biết một người đến từ đâu qua cách họ ăn uống (như dùng tay nào, cách họ sử dụng dao dĩa) hoặc qua cách họ phát âm một số từ nhất định.
Những quan sát này mang lại lợi ích lớn khi giao tiếp với người khác. Họ không chỉ giảm thiểu khả năng mắc lỗi xã giao mà còn có thể nhanh chóng nhận ra những thay đổi tinh tế ở người đối diện.
3. Họ thường xuyên thử thách bản thân để loại bỏ thành kiến cá nhân
Một trong những điều quan trọng nhất cần phải gạt bỏ khi cố gắng đọc vị người khác là thành kiến cá nhân. Tất cả chúng ta đều có những góc nhìn khác biệt dựa trên trải nghiệm cá nhân, nhưng điều quan trọng là phải luôn thừa nhận thành kiến tồn tại từ góc nhìn hạn hẹp đó.
Những người đọc vị người khác như đọc sách thường cố gắng thoát ra khỏi lối suy nghĩ của chính mình bằng cách liên tục thử thách và đặt câu hỏi về những phản ứng của bản thân đối với mọi việc. Ví dụ, nếu họ quan sát thấy một hành vi ở ai đó, họ có thể nhận ra rằng mình đang nhận định điều đó dựa trên trải nghiệm cá nhân. Sau đó, họ sẽ tìm hiểu thêm về người này để xác định xem giả định ban đầu của mình có đúng sự thật hay không.
4. Họ giao tiếp với nhiều đối tượng khác nhau
Những người có khả năng đọc vị người khác như đọc sách thường chủ động trò chuyện với nhiều nhóm người đa dạng để mở rộng tầm nhìn của mình. Hơn nữa, họ hướng đến việc giữ thái độ trung lập với những người họ tiếp xúc và trò chuyện với mỗi người như một cá thể độc lập, không hề mang định kiến nào.
Điều này cho phép họ tạo cơ hội để học hỏi những điều mới từ mọi người mà họ trò chuyện cùng. Họ không bao giờ gạt bỏ một người đến từ một nền văn hóa hay một nhóm tuổi chỉ vì họ cho rằng người đó sẽ giống hệt những người khác trong nhóm. Thay vào đó, họ bước vào mỗi cuộc trò chuyện với một tâm trí cởi mở để học hỏi điều mới.
5. Họ học hỏi từ vòng tròn xã hội cũng như kinh nghiệm trực tiếp
Ngoài việc nhận ra các mẫu hình từ kinh nghiệm của bản thân, họ còn tham khảo những điều mà những người trong vòng tròn xã hội của họ đã trải qua. Ví dụ, nếu họ có nhiều bạn bè đều mô tả những trải nghiệm giống nhau với người bạn đời ái kỷ, họ sẽ dễ dàng nhận ra hành vi đó khi gặp một người mới.
Không ai có thể trải nghiệm mọi thứ trực tiếp trong suốt cuộc đời, nhưng họ có thể tổng hợp những câu chuyện của người khác vào "thư viện nhận thức" của mình. Điều này giống như những người có thể nhận dạng được các loài thực vật hoặc động vật mà họ chưa từng thấy trực tiếp, chỉ vì họ đã đọc sách hoặc xem phim tài liệu về chủ đề đó.
6. Họ thực hành nhiều kỹ thuật để khuyến khích người khác mở lòng và đưa ra đánh giá chính xác
Tương tự như việc các chìa khóa khác nhau mở các cánh cửa khác nhau, có nhiều kỹ thuật khác nhau có thể được sử dụng để khuyến khích mọi người mở lòng về bản thân họ. Một số người phản ứng tốt với những câu hỏi mang tính gợi mở, một số khác lại cảm thấy thoải mái khi ở trong không gian yên tĩnh hoặc được yêu cầu giúp đỡ một việc gì đó. Những người học được cách đọc vị người khác như đọc sách biết cách đa dạng hóa cách tiếp cận của mình sao cho phù hợp.
7. Họ luôn cập nhật những đột phá trong tâm lý học
Tâm lý học là một ngành học không ngừng phát triển và những hiểu biết mới luôn được nghiên cứu liên tục. Kết quả là những người theo dõi sát sao nghiên cứu và lý thuyết tâm lý thường dễ đọc vị người khác hơn.
Và cuối cùng, ngay cả khi một người cảm thấy mình có thể dễ dàng đọc vị người khác như đọc sách, điều quan trọng là phải giữ sự khiêm tốn vì sẽ luôn có những người hoạt động ngoài các quy tắc đã thiết lập. Việc cho rằng mình có thể đọc vị (và/hoặc đánh giá) mọi người xung quanh có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng nếu họ đưa ra một giả định hoàn toàn sai lầm và sau đó hành động dựa trên giả định đó. Mặc dù sự quan sát và kinh nghiệm có giá trị rất lớn, nhưng điều quan trọng là mong đợi những điều bất ngờ thay vì tự tin một cách kiêu ngạo.
