Ở nước ngoài, một hộp 6 quả xương rồng lê gai có giá trung bình khoảng 13 USD (tương đương 300.000 đồng).
Ở những vùng đất khô cằn của Ninh Thuận, Bình Thuận hay Phú Yên, không khó để bắt gặp những bụi xương rồng mọc tràn trên đồi cát, thân phủ đầy gai nhọn. Với người dân nơi đây, đó chỉ là loài cây hoang dại, chịu nắng giỏi, mọc được ở cả những nơi khắc nghiệt nhất. Nhưng ở nhiều quốc gia khác, đặc biệt là Mexico, Mỹ hay Hàn Quốc, xương rồng lê gai (Opuntia ficus-indica) lại là loại nông sản có giá trị dinh dưỡng cao, được đưa vào siêu thị và chế biến thành thực phẩm, đồ uống hay dược liệu.
Từ cây mọc dại thành nông sản “siêu thực phẩm”
Xương rồng lê gai có nguồn gốc từ châu Mỹ, sau được trồng rộng rãi ở các vùng sa mạc và bán sa mạc. Loài này có phần thân bẹ phẳng, mọng nước, thường được gọi là “tai” xương rồng, và quả mọc trên đỉnh – gọi là quả lê gai (prickly pear).
Ở Mexico, phần thân bẹ non được coi là thực phẩm truyền thống, gọi là nopalitos, thường luộc, xào hoặc ép lấy nước. Quả lê gai chín lại có hương vị ngọt thanh, hơi chua nhẹ, được dùng làm sinh tố, mứt, rượu hay ăn tươi. Nhiều siêu thị tại châu Âu, Mỹ bán loại quả này trong khu thực phẩm hữu cơ, với mức giá cao hơn hẳn trái cây thông thường.
Không chỉ có giá trị ẩm thực, xương rồng lê gai còn được ngành dược và mỹ phẩm khai thác như nguồn nguyên liệu tự nhiên mới. Dầu ép từ hạt lê gai chứa nhiều acid béo không bão hòa, vitamin E và chất chống oxy hoá, được sử dụng trong các sản phẩm dưỡng ẩm và chống lão hóa.
Theo các nghiên cứu được đăng trên Medical News Today và Mayo Clinic, xương rồng lê gai chứa hàm lượng vitamin C, chất xơ, magie, kali, canxi cùng nhiều hợp chất chống oxy hoá. Khi sử dụng đúng cách, dịch chiết từ quả hoặc bẹ non của cây này có thể:
Hỗ trợ giảm cholesterol xấu và ổn định đường huyết,
Giúp thanh lọc gan, hỗ trợ tiêu hóa,
Có tác dụng chống viêm và tăng cường đề kháng,
Giúp dưỡng ẩm, làm dịu da khi ứng dụng trong mỹ phẩm.
Tuy nhiên, giới chuyên môn lưu ý rằng các công dụng này mới dừng ở mức hỗ trợ sức khỏe, cần thêm nghiên cứu sâu để khẳng định hiệu quả điều trị bệnh. Người sử dụng nên sơ chế kỹ, loại bỏ gai và không ăn sống trực tiếp để tránh kích ứng.
Ở Việt Nam: nguyên liệu dân dã ít người khai thác
Dù mọc hoang khá nhiều, xương rồng lê gai ở Việt Nam vẫn chủ yếu được xem như cây cảnh hoặc làm hàng rào tự nhiên. Chỉ một số vùng miền Trung như Ninh Thuận mới tận dụng bẹ non để xào tỏi, nấu canh chua, canh tôm – món ăn dân dã có vị chua thanh, hơi nhớt, giúp giải nhiệt và kích thích tiêu hóa trong ngày nóng.
Với đặc tính chịu hạn tốt và khả năng sinh trưởng mạnh, các nhà nông nghiệp đánh giá xương rồng lê gai có thể trở thành cây trồng tiềm năng ở vùng khô hạn, vừa giúp chống xói mòn đất, vừa mở ra hướng khai thác nông sản mới nếu được quy hoạch và chế biến bài bản.
Dù chưa phổ biến tại Việt Nam, nhưng ở nhiều quốc gia khác, xương rồng lê gai lại đang trở thành “ngôi sao mới” trong thế giới ẩm thực. Với hương vị thanh mát, độc đáo và giàu dinh dưỡng, loại trái cây này được xem là món ăn lạ miệng, sành điệu và tốt cho sức khỏe. Ở các nước phương Tây, xương rồng lê gai thậm chí còn được trồng thương mại để cung cấp cho siêu thị. Trên nền tảng thương mại điện tử Amazon, một hộp 6 quả có giá trung bình khoảng 13 USD (tương đương 300.000 đồng), cho thấy sức hút ngày càng tăng của loại trái cây đặc biệt này.
