Ngay tại Việt Nam, có một loài cá quen thuộc, giá chỉ vài chục nghìn đồng một cân nhưng lại được giới khoa học đánh giá cao về hàm lượng omega 3: đó là cá trích.
Trong nhiều năm qua, nhắc đến cá giàu omega 3, người tiêu dùng thường nghĩ ngay đến cá hồi nhập khẩu với giá thành khá cao. Tuy nhiên, ngay tại Việt Nam, có một loài cá quen thuộc, giá chỉ vài chục nghìn đồng một cân nhưng lại được giới khoa học đánh giá cao về hàm lượng omega 3: đó là cá trích.
Theo số liệu dinh dưỡng, một khẩu phần cá trích cung cấp khoảng 2.150 mg omega 3 – con số ấn tượng, tương đương thậm chí vượt trội so với nhiều loại cá biển đắt tiền. Trong khi cá hồi được bán trên thị trường với mức giá từ 250.000 – 500.000 đồng/kg tùy nguồn gốc, cá trích chỉ có giá từ 40.000 – 50.000 đồng/kg tại các vùng ven biển miền Trung, và khoảng 80.000 – 100.000 đồng/kg khi về đến các thành phố lớn. Như vậy, cá trích rẻ chỉ bằng 1/3 đến 1/5 so với cá hồi, nhưng giá trị dinh dưỡng lại không hề thua kém.
Trước kia, do có kích thước nhỏ, nhiều xương, cá trích không được ưa chuộng. Ở các chợ quê, loài cá này thường được bán rẻ, thậm chí nếu không tiêu thụ hết còn được người bán cho không. Người dân gọi vui đây là “cá của nhà nghèo”. Thế nhưng, cùng với sự thay đổi trong nhận thức về dinh dưỡng và xu hướng tìm kiếm thực phẩm giàu omega 3, cá trích ngày nay đã có một vị thế khác hẳn.
Tại Hà Nội, việc tìm mua cá trích tươi không còn dễ dàng. Khi có người rao bán trên mạng, rất nhiều khách hàng đặt mua ngay. Sức hút của cá trích đến từ chính hương vị thịt trắng, thơm ngọt, béo ngậy nhưng không hề tanh. Chỉ cần một bữa cơm giản dị với cá trích kho nhừ xương mềm rục ăn cùng cơm nguội, hay vài con cá trích nướng vàng trên than hồng, chấm muối tiêu chanh, người thưởng thức đã có thể cảm nhận trọn vẹn vị ngon của biển cả.
Cá trích có thể chế biến thành nhiều món ăn hợp khẩu vị người Việt: cá trích nướng than, cá trích chiên giòn, cá trích sốt cà chua, cá trích hấp, rán hay kho nhừ. Một trong những món ăn nổi tiếng nhất phải kể đến gỏi cá trích Phú Quốc – niềm tự hào của ẩm thực đảo ngọc.
Gỏi cá trích được chế biến từ cá tươi sống thái lát mỏng, trộn cùng dừa nạo, hành tây, rau thơm, ớt, chanh, đậu phộng và một loại nước chấm đặc trưng. Hương vị món ăn hội tụ đủ chua, cay, mặn, ngọt, bùi, thơm. Khi được cuốn cùng bánh tráng và rau sống, gỏi cá trích trở thành tinh hoa ẩm thực ven biển, mang đến trải nghiệm khó quên cho du khách.
Ngoài ra, cá trích còn là nguyên liệu cho nhiều món ăn sáng tạo khác như chả giò cá trích, cá trích kho tiêu, hay dùng làm nguyên liệu sản xuất nước mắm. Chính sự linh hoạt trong chế biến đã khiến cá trích ngày càng được ưa chuộng trong bữa cơm gia đình Việt.
Điểm nổi bật của cá trích là hàm lượng omega 3 cao, tương tự như cá hồi – loại cá vốn được coi là “chuẩn vàng” trong bổ sung dinh dưỡng. Omega 3 đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tim mạch, cải thiện trí nhớ, hỗ trợ phát triển trí não và thị lực.
Không chỉ giàu omega 3, cá trích còn chứa nhiều canxi nhờ đặc tính có thể ăn cả xương khi được kho mềm. Đây là nguồn bổ sung khoáng chất lý tưởng cho trẻ em và người lớn tuổi. Đặc biệt, trong khi cá hồi thường được liệt kê vào nhóm cá có nguy cơ chứa thủy ngân cao, cá trích lại được đánh giá có mức độ nhiễm thủy ngân thấp hơn, an toàn hơn cho sức khỏe người tiêu dùng.
Cá hồi thường được dùng trong các dịp cuối tuần, chế biến thành món ăn mang hơi hướng ẩm thực Âu – Nhật như sashimi, salad cá hồi, hay cá hồi nướng bơ chanh. Tuy nhiên, không phải ai cũng hợp khẩu vị với những món này. Trong khi đó, cá trích lại gần gũi hơn với văn hóa ẩm thực Việt, dễ dàng đưa vào các bữa cơm hằng ngày. Các món cá trích kho, cá trích nướng, cá trích chiên giòn đều hợp với khẩu vị từ người lớn đến trẻ nhỏ. Đây cũng là một lợi thế lớn để cá trích trở thành lựa chọn thay thế hợp lý cho cá hồi, vừa tiết kiệm chi phí vừa phù hợp với thói quen ăn uống.
Hiện nay, cá trích tươi sau khi làm sạch thường được đóng gói hút chân không, đông lạnh để tiện bảo quản và vận chuyển. Giá bán dao động từ 70.000 – 90.000 đồng/kg, mỗi kilogram thường có khoảng 10 – 12 con. Cá trích nướng sẵn cũng được rao bán trên các sàn thương mại điện tử hoặc tại các chợ trong khu dân cư với giá khoảng 100.000 đồng/kg.
Sự phổ biến của cá trích trên thị trường online cho thấy nhu cầu tiêu thụ đang tăng lên rõ rệt. Từ chỗ là món ăn dân dã, cá trích đang dần trở thành sản phẩm đặc sản được người tiêu dùng săn đón, nhất là khi các thông tin khoa học về lợi ích dinh dưỡng ngày càng được phổ biến.
Cá trích – loài cá nhỏ bé từng bị xem nhẹ – nay đã khẳng định vị thế xứng đáng trong bữa ăn của nhiều gia đình Việt Nam. Giàu omega 3, bổ sung canxi, ít nguy cơ nhiễm thủy ngân, giá cả phải chăng và dễ chế biến, cá trích thực sự là lựa chọn thông minh thay thế một phần cho cá hồi đắt đỏ.
Trong xu hướng tiêu dùng hiện nay, khi người dân ngày càng quan tâm đến sức khỏe và chi phí, cá trích không chỉ là “cá của người nghèo” như trước, mà còn là nguồn thực phẩm giàu giá trị, góp phần đa dạng hóa ẩm thực và nâng tầm đặc sản vùng biển Việt Nam.
