Loài cá này sinh sống chủ yếu ở các vùng biển miền Trung và miền Nam, thường trú ngụ trong những hốc đá và ẩn mình khéo léo trong lớp rong biển. Chính thói quen sống trong khe đá đã khiến việc đánh bắt cá bò giáp trở nên khó khăn hơn nhiều so với các loài cá khác.
Với lợi thế đường bờ biển dài hơn 3.000 km, Việt Nam được thiên nhiên ưu ái ban tặng nguồn hải sản vô cùng phong phú. Bên cạnh những loại cá quen thuộc như cá thu, cá ngừ, cá cơm, cá nục…, nhiều loài cá đặc hữu của vùng biển nước ta vẫn còn khá xa lạ với phần đông người dân ở các tỉnh nội địa. Trong số đó, cá bò giáp – loài cá có cái tên lạ và đặc điểm ngoại hình đặc biệt – đang ngày càng được biết đến nhiều hơn và dần trở thành một trong những đặc sản biển nổi tiếng của miền Trung.
Cá bò giáp còn được gọi với cái tên khác là cá bò đá. Loài cá này sinh sống chủ yếu ở các vùng biển miền Trung và miền Nam, thường trú ngụ trong những hốc đá và ẩn mình khéo léo trong lớp rong biển. Chính thói quen sống trong khe đá đã khiến việc đánh bắt cá bò giáp trở nên khó khăn hơn nhiều so với các loài cá khác.
Về hình dáng, cá bò giáp có thân hình thoi dài và dẹt. Phần miệng cá hơi nhọn, nhô lên so với phần đầu. Đặc biệt, lớp da của loài cá này dày và cứng, trông giống như một lớp áo giáp tự nhiên nên từ đó người dân đặt cho chúng cái tên khá gợi hình: cá bò giáp. Một con cá bò giáp trưởng thành thường có trọng lượng từ 2 đến 4 kg, chiều dài đạt khoảng 25 cm.
Điều khiến cá bò giáp trở thành món ăn được săn đón không nằm ở hình dáng bên ngoài mà chính là ở chất lượng thịt. Thịt cá bò giáp có màu trắng ngần, vị ngọt thanh, dai và thơm, được nhiều người ví như thịt gà nhưng lại có độ béo nhẹ và hương biển đặc trưng.
Theo chia sẻ của người dân vùng biển, trước đây khi cá bò giáp chưa được biết đến rộng rãi, họ thường giữ lại loài cá này để đãi khách quý. Chính nhờ hương vị thơm ngon đặc biệt, một lần ăn là nhớ mãi mà cá bò giáp đã từ từ khẳng định vị thế của mình trong danh sách những đặc sản đáng thử nhất ở dải đất miền Trung.
Ngày nay, cá bò giáp đã trở thành mặt hàng có giá trị cao trên thị trường hải sản. Tại các cửa hàng chuyên bán hải sản hoặc trên các chợ trực tuyến, giá cá bò giáp có thể lên tới 500.000 đồng/kg. Dù có mức giá cao như vậy, loại cá này vẫn rất hiếm và không dễ tìm mua. Chính yếu tố khan hiếm cộng với hương vị đặc biệt đã khiến cá bò giáp được nhiều người ví như một loại “đặc sản quý hơn vàng” của biển Việt Nam.
Cũng bởi tính chất khó đánh bắt và sản lượng không nhiều, cá bò giáp thường không xuất hiện đại trà tại các chợ hải sản truyền thống. Phần lớn nguồn cá được đưa vào các nhà hàng chuyên hải sản cao cấp hoặc phục vụ theo mùa. Thậm chí, muốn thưởng thức, thực khách thường phải đặt trước vì không phải lúc nào nguồn cung cũng có sẵn.
Sự phát triển mạnh mẽ của du lịch miền Trung trong những năm gần đây đã góp phần đưa cá bò giáp đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước. Những tỉnh ven biển như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa không chỉ nổi tiếng với bãi biển đẹp, di sản văn hóa đặc sắc mà còn thu hút du khách bởi những món ăn mang đậm hương vị biển khơi. Trong số đó, cá bò giáp là một lựa chọn không thể bỏ qua đối với nhiều thực khách sành ăn.
Theo lời người dân địa phương, trong tất cả các loài cá bò, thịt cá bò giáp được đánh giá là ngon nhất, nhiều dưỡng chất nhất. Đây cũng là lý do khiến nhiều du khách, khi đến miền Trung, luôn muốn tìm cho bằng được cơ hội nếm thử loại cá này.
Để khai thác trọn vẹn hương vị thơm ngon của cá bò giáp, người dân miền biển thường chế biến theo nhiều cách khác nhau. Mỗi phương pháp lại mang đến cho thực khách một trải nghiệm ẩm thực độc đáo.
Nướng than hồng: Đây là cách chế biến được nhiều người ưa chuộng nhất. Cá bò giáp sau khi làm sạch được tẩm ướp vừa miệng, nướng trên than hồng cho đến khi da cá giòn rụm, phần thịt trắng bên trong chín đều, tỏa hương thơm ngào ngạt. Khi ăn, vị ngọt thịt cá quyện cùng mùi thơm khói than tạo nên ấn tượng khó quên.
Nấu canh chua: Với khí hậu nắng gió miền Trung, một bát canh chua cá bò giáp nóng hổi trở thành lựa chọn lý tưởng. Thịt cá ngọt kết hợp cùng vị chua thanh của me, dứa, cà chua, thêm chút rau thơm đã tạo nên món ăn hài hòa, dễ ăn và giải nhiệt rất tốt.
Lẩu cá bò giáp: Một số nhà hàng còn phục vụ lẩu cá bò giáp. Khi nhúng miếng cá vào nồi nước dùng đang sôi, thịt cá săn lại, giữ được độ ngọt tự nhiên và bổ sung hương vị đậm đà cho món lẩu.
Ngoài yếu tố ngon miệng, cá bò giáp còn được đánh giá cao bởi giá trị dinh dưỡng. Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết loại cá này giàu protein, axit béo omega-3 cùng nhiều khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Việc bổ sung cá bò giáp trong bữa ăn giúp tăng cường sức khỏe não bộ, cải thiện thị lực và hỗ trợ hệ tim mạch.
Chính nhờ kết hợp cả hai yếu tố: thơm ngon và bổ dưỡng, cá bò giáp ngày càng được săn lùng và trở thành một biểu tượng ẩm thực đặc sắc gắn liền với biển miền Trung.
Nếu như trước đây, cá bò giáp chỉ là loài cá bình thường, ít ai biết đến, thì nay chúng đã trở thành món ăn được săn đón, có mặt trong danh sách những đặc sản đáng thử nhất khi đặt chân đến miền Trung. Hành trình từ một loài cá “ẩn danh” nơi hốc đá đến vị trí đặc sản được ví như “quý hơn vàng” cho thấy sự thay đổi trong cách nhìn nhận và trân trọng của con người đối với nguồn tài nguyên biển cả.
Trong bức tranh ẩm thực đa sắc màu của Việt Nam, cá bò giáp đã khẳng định giá trị riêng, trở thành niềm tự hào của ngư dân miền biển và là món quà đặc biệt dành cho du khách. Nếu có dịp đến thăm những tỉnh ven biển miền Trung, việc thưởng thức cá bò giáp không chỉ đơn thuần là trải nghiệm ẩm thực mà còn là cơ hội để hiểu thêm về sự đa dạng sinh học, văn hóa ẩm thực và cách người dân nơi đây gìn giữ, phát huy đặc sản quê hương.
