Chợ phiên Tủa Chùa tại tổ dân phố Thống Nhất, thị trấn Tủa Chùa đã chính thức được công nhận là điểm du lịch, mở ra một chương mới cho sự phát triển du lịch bền vững của địa phương.
Nằm giữa lòng Tây Bắc hùng vĩ, Tủa Chùa từ lâu đã là một mảnh đất đa sắc màu văn hóa, nơi 7 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó cộng đồng người Mông chiếm hơn 70%. Sức hấp dẫn của Tủa Chùa không chỉ nằm ở vẻ đẹp hoang sơ của núi rừng mà còn ở những phiên chợ vùng cao độc đáo – nơi giao thoa của văn hóa, kinh tế và đời sống tinh thần. Mới đây, với quyết định của UBND tỉnh Điện Biên, Chợ phiên Tủa Chùa tại tổ dân phố Thống Nhất, thị trấn Tủa Chùa đã chính thức được công nhận là điểm du lịch, mở ra một chương mới cho sự phát triển du lịch bền vững của địa phương.
Với người dân Tủa Chùa, dù cuộc sống hiện đại có nhiều đổi thay, chợ phiên vẫn giữ nguyên giá trị truyền thống, không chỉ là nơi mua bán mà còn là một ngày hội cuối tuần đích thực. Nơi đây hội tụ tinh hoa văn hóa của đồng bào các dân tộc, từ những bộ trang phục thổ cẩm rực rỡ sắc màu đến các sản vật địa phương độc đáo. Chợ phiên Tủa Chùa được ví như một "Tây Bắc thu nhỏ" – nơi du khách có thể cảm nhận trọn vẹn nhịp sống, hơi thở của vùng cao.
Khác với những phiên chợ truyền thống chỉ họp vào những ngày cố định trong tuần, Tủa Chùa mang đến nhiều lựa chọn cho du khách. Ngoài chợ phiên Tả Sìn Thàng họp vào các ngày Tý và Ngọ, hay Xá Nhè họp vào ngày Mão và ngày Dậu theo lịch âm truyền thống, du khách còn có thể trải nghiệm không khí náo nhiệt của chợ phiên ngay tại thị trấn Tủa Chùa vào tối thứ Bảy và cả ngày Chủ Nhật hàng tuần. Sự linh hoạt này tạo điều kiện thuận lợi để du khách có thể hòa mình vào không gian văn hóa đặc sắc bất cứ khi nào ghé thăm.
Chợ phiên Tủa Chùa không đơn thuần là một trung tâm thương mại. Đó là điểm hẹn cộng đồng, nơi bà con các dân tộc từ khắp các bản làng xa xôi tụ hội sau một tuần lao động vất vả trên nương rẫy. Họ đến để trao đổi hàng hóa "cây nhà lá vườn", nhưng hơn cả, đó là dịp để gặp gỡ, trò chuyện, chia sẻ buồn vui và củng cố tình làng nghĩa xóm. Tiếng cười nói rộn ràng, những lời hỏi thăm thân tình vang vọng khắp các gian hàng, tạo nên một bức tranh sinh động về đời sống văn hóa của bà con vùng cao.
Đặc biệt, chợ phiên còn là một không gian lãng mạn cho nam thanh nữ tú. Giữa dòng người tấp nập, những ánh mắt chạm nhau, những câu chuyện làm quen chắp cánh cho bao mối tình. Đây là nơi các đôi trai gái tìm đến nhau, hò hẹn, và không ít câu chuyện tình yêu đã bắt đầu từ những phiên chợ đầy duyên dáng này, góp phần dệt nên những nét đẹp văn hóa trong đời sống hôn nhân của người vùng cao. Phụ nữ túm năm tụm ba, trao đổi kinh nghiệm làm nương, nuôi con, hay đơn giản là cùng nhau ngắm nhìn những món đồ thủ công tinh xảo, tạo nên một bầu không khí ấm cúng và gắn kết.
Hàng hóa tại chợ phiên Tủa Chùa vô cùng phong phú và đa dạng, phản ánh rõ nét đặc trưng của nền nông nghiệp tự cung tự cấp và sự khéo léo của người dân bản địa. Từ những bộ trang phục thổ cẩm được thêu dệt cầu kỳ với hoa văn, họa tiết tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa từng dân tộc, đến các mặt hàng nông sản tươi ngon như rau củ quả, thảo dược quý hiếm hái từ rừng sâu. Du khách có thể dễ dàng tìm thấy các vật dụng gia đình thô sơ nhưng bền chắc, hay các loại vật nuôi như gà, lợn, chim được bà con mang từ nhà ra bán. Hầu hết các sản phẩm đều là "cây nhà lá vườn", do chính tay người dân trồng trọt, chăn nuôi, hay thu hái từ thiên nhiên, đảm bảo sự tươi ngon và chất lượng nguyên bản.
Đặc biệt, đến với chợ phiên Tủa Chùa, du khách không thể bỏ qua hai đặc sản nổi tiếng của đồng bào Mông nơi đây: gà đen Tủa Chùa và rượu Mông Pê trứ danh nấu từ ngô. Gà đen, với thịt chắc, thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao, đã trở thành một thương hiệu ẩm thực của Tủa Chùa. Trong khi đó, rượu Mông Pê, với hương vị nồng ấm, đậm đà từ ngô ủ men truyền thống, là thức uống không thể thiếu trong các lễ hội và bữa cơm gia đình của người Mông. Những sản vật này không chỉ là hàng hóa mà còn là đại diện cho tinh hoa ẩm thực và văn hóa của vùng đất Tủa Chùa.
Vào ngày 13/8/2024, UBND tỉnh Điện Biên đã ban hành Quyết định số 1410/QĐ-UBND, chính thức công nhận Chợ phiên Tủa Chùa là điểm du lịch. Đây là một dấu mốc quan trọng, khẳng định giá trị và tiềm năng của chợ phiên trong bản đồ du lịch Điện Biên nói riêng và Tây Bắc nói chung. Với quyết định này, UBND thị trấn Tủa Chùa được giao trách nhiệm tổ chức quản lý, khai thác và phát triển điểm du lịch theo đúng quy định của Luật Du lịch.
Việc công nhận Chợ phiên Tủa Chùa là điểm du lịch sẽ tạo động lực mạnh mẽ để địa phương phát triển cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ và đa dạng hóa các trải nghiệm cho du khách. Điều này không chỉ giúp thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, tìm hiểu văn hóa mà còn góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các dân tộc thông qua các hoạt động du lịch cộng đồng. Khi mặt trời dần lặn, mang theo những tia nắng cuối cùng, chợ phiên Tủa Chùa cũng dần tan, nhưng dư âm của tiếng nói cười, của những cuộc gặp gỡ và những sản vật núi rừng vẫn còn đọng lại. Mọi người chia tay nhau, hẹn gặp lại ở phiên chợ lần sau, mang theo niềm hy vọng về một tương lai tươi sáng hơn cho du lịch Tủa Chùa.
