Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố Hà Nội khóa XVII tại Đại hội Đại biểu lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố thể hiện “chuyển mạnh quá trình giáo dục hướng tới giá trị chân - thiện - mỹ; trang bị cho học sinh những kiến thức, kỹ năng và phẩm chất để trở thành công dân toàn cầu; hoàn thiện hệ thống giáo dục thông minh; xây dựng trường học văn hóa…”. Điều này cho thấy, Hà Nội xác định giáo dục không chỉ là hành trình tri thức, mà còn là quá trình hoàn thiện nhân cách toàn diện cả trí tuệ, tâm hồn và thẩm mỹ.
Dạy học sinh về nét đẹp người Hà Nội
Trong những năm qua, ngành Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã không ngừng triển khai nhiều đề án, chương trình và phong trào thiết thực nhằm hướng đến mục tiêu xây dựng một nền giáo dục toàn diện, nuôi dưỡng cho học sinh Thủ đô những giá trị “chân - thiện - mỹ”. Có thể kể đến các mô hình tiêu biểu như: Phong trào “Xây dựng trường học hạnh phúc” - nơi mỗi học sinh được học tập trong môi trường an toàn, nhân văn và đầy ắp tình yêu thương; Đề án “Giới thiệu và biểu diễn các vở kịch chuyển thể từ tác phẩm văn học nổi tiếng của Việt Nam và thế giới có trong chương trình phổ thông giai đoạn 2022 - 2030”, giúp học sinh tiếp cận văn học một cách sinh động, giàu cảm xúc; hay chương trình “Giáo dục di sản trong trường học” đưa các em về gần hơn với những giá trị lịch sử, văn hóa đặc sắc của dân tộc. Bên cạnh đó còn có phong trào “Nhà trường cùng chung tay phát triển – Thầy cô cùng sẻ chia trách nhiệm”, “Tuần lễ học tập suốt đời”, “Ngày hội CNTT và STEM”… Tất cả đều đạt được những kết quả tích cực, được Trung ương, chính quyền Thành phố cũng như nhân dân Thủ đô đánh giá cao.
Đặc biệt, Hà Nội chú trọng kết hợp hài hòa giữa phát triển quy mô, nâng cao chất lượng giáo dục với việc gìn giữ, truyền dạy cho thế hệ trẻ nếp sống văn minh, thanh lịch rất riêng của vùng đất Thăng Long ngàn năm văn hiến. Thành phố đã biên soạn và chính thức đưa vào giảng dạy bộ tài liệu “Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh Thủ đô”, góp phần định hình những chuẩn mực ứng xử, phong thái sống đẹp từ những điều giản dị nhất.
Theo đó, ở bậc tiểu học, học sinh được hướng dẫn từ cách chào hỏi, ứng xử lễ phép, thói quen giữ gìn trang phục gọn gàng, cách đi đứng, vui chơi…; lên đến bậc THCS, các em được tìm hiểu sâu hơn về giá trị của sự thanh lịch, văn minh - nét đẹp vốn có của người Hà Nội, từ cách ăn mặc đến phong thái giao tiếp; còn ở bậc THPT, bài học được nâng tầm thành ý thức xây dựng phong cách thanh lịch, văn minh trong gia đình, ngoài xã hội và trong hội nhập quốc tế.
Lãnh đạo Sở GD&ĐT Hà Nội chung vui cùng các em học sinh tại lễ phát động đẩy mạnh thi đua xây dựng Trường học hạnh phúc năm học 2024-2025.
Không chỉ dừng lại trong phạm vi trường học, những chương trình giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh còn có sức lan tỏa mạnh mẽ tới gia đình và cộng đồng. Nhiều phụ huynh chia sẻ rằng, nhờ các bài học trong lớp, con em họ đã hình thành những thói quen đẹp như: lễ phép chào hỏi ông bà, cha mẹ; giữ gìn bàn ăn gọn gàng, ngăn nắp; biết xếp hàng nơi công cộng hay nói lời cảm ơn - xin lỗi đúng lúc. Ở phạm vi rộng hơn, các phong trào và đề án giáo dục cũng góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong cộng đồng dân cư. Khi học sinh ý thức hơn về giữ gìn cảnh quan, trật tự nơi công cộng, về cách ứng xử văn minh trong giao tiếp hàng ngày, thì những giá trị đó cũng dần trở thành chuẩn mực chung, lan tỏa tinh thần “người Hà Nội thanh lịch, văn minh” đến từng con phố, từng mái nhà.
Thực tiễn triển khai hơn một thập kỷ qua đã chứng minh rằng, việc lồng ghép giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh trong trường học không chỉ khơi dậy hứng thú học tập cho học sinh và giáo viên, mà còn góp phần bồi đắp bản lĩnh, nhân cách cho thế hệ trẻ. Các em - những chủ nhân tương lai của Thủ đô và đất nước - vừa tiếp nhận tri thức, vừa biết giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, để hình ảnh người Hà Nội luôn hiện lên thanh lịch, văn minh, xứng đáng với tầm vóc một Thủ đô ngàn năm văn hiến trong thời kỳ hội nhập và phát triển.
Xây dựng những trường học hạnh phúc
Nhằm xây dựng môi trường văn hóa học đường lành mạnh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã triển khai xây dựng “Trường học hạnh phúc” tại các cơ sở giáo dục, bằng việc ban hành Quyết định số 1468 ngày 11/6/2024 về Bộ tiêu chí “Trường học hạnh phúc” và Kế hoạch số 2245 về xây dựng “Trường học hạnh phúc” đối với các cơ sở giáo dục trên địa bàn Thành phố. Mô hình này đã mang lại nhiều hiệu quả tích cực với những sáng tạo riêng có và phù hợp với thực tế.
Ảnh minh họa
Trường THPT Hoàng Cầu được biết đến là một trong những trường đi đầu toàn quốc trong phong trào xây dựng mô hình trường học Hạnh phúc. Bằng tâm huyết và tình yêu thương, tập thể các thầy cô giáo đã thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy, xây dựng thành công ngôi trường hạnh phúc với các tiêu chí “Yêu thương - An toàn - Tôn trọng”. Trong giai đoạn 2018-2023, trường lắng nghe ý kiến phản hồi của các học sinh, giáo viên, phụ huynh để tìm ra những giải pháp khắc phục hạn chế, bất cập để xây dựng mô hình “Lớp học hạnh phúc - Trường học hạnh phúc”. Cùng với đó, triển khai chuỗi hội thảo cấp trường như: “Giáo viên chủ nhiệm với kỹ năng xây dựng lớp học hạnh phúc”, “Tình yêu thương - Nền tảng xây dựng lớp học hạnh phúc, trường học hạnh phúc”, “Chia sẻ kỹ năng truyền thông để xây dựng trường học hạnh phúc”. Ngoài ra, có hàng trăm cuộc hội thảo cấp lớp như: “Chúng em cùng thầy cô xây dựng lớp học hạnh phúc” (khối 10), “Chúng em lan toả hạnh phúc qua công tác truyền thông” (khối 11), “Chúng em xây dựng Văn hóa học đường trong lớp học hạnh phúc” (khối 12)… Từ đó, giúp các em học sinh và gia đình nhận thức rõ ràng về quan điểm hạnh phúc trong trường học. Sau hơn 5 năm trở lại đây trường đã thành nơi tin cậy, được hàng nghìn phụ huynh, học sinh Hà Nội lựa chọn, mong muốn theo học mỗi kỳ tuyển sinh vào lớp 10. Theo nhà giáo Nguyễn Thị Lập, nguyên Hiệu trưởng nhà trường, người xây dựng thành công mô hình này tại trường, để có một mái trường hạnh phúc, giáo viên cần đặt tình yêu, sự quan tâm đến học sinh nhiều hơn. Mỗi học sinh cũng phải nỗ lực phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi. Có như thế, mới có những tiết học hạnh phúc, từ đó nhân lên thành trường học hạnh phúc.
Không chỉ Trường THPT Hoàng Cầu, nhiều trường học trên địa bàn Hà Nội cũng đã và đang thi đua xây dựng Trường học hạnh phúc theo bộ tiêu chí đã ban hành, xây dựng môi trường học tập toàn diện để học trò được an toàn, thầy cô được an lòng và phụ huynh được an tâm.
Theo Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương, các nhà trường rất tích cực hưởng ứng xây dựng Trường học hạnh phúc bằng nhiều mô hình sáng tạo, như xây dựng môi trường xanh, sạch, đẹp, an toàn; đổi mới phương pháp dạy học; bồi dưỡng, phát triển kỹ năng, nghiệp vụ cho giáo viên, nhân viên; tạo nhiều sân chơi đổi mới, sáng tạo cho học sinh... Ngành Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã báo cáo Bộ Giáo dục và Đào tạo, UBND thành phố đồng thuận để lập hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận thành phố Hà Nội là thành phố học tập - trở thành thành viên mạng lưới Thành phố học tập toàn cầu. Việc tiếp tục thi đua xây dựng Trường học hạnh phúc là một trong những giải pháp để đưa mục tiêu này sớm trở thành hiện thực.
