Những người có trí tuệ cảm xúc cao đã nắm bắt được một số chân lý cơ bản về cách cảm xúc vận hành, điều mà nhiều người trong chúng ta vẫn đang loay hoay tìm cách hiểu. Một khi thực sự thấu hiểu, bạn có thể thay đổi hoàn toàn cách mình trải nghiệm các mối quan hệ và vượt qua những thăng trầm cảm xúc không thể tránh khỏi của cuộc đời.
1. Cảm xúc là thông tin, không phải mệnh lệnh
Nhiều người trong chúng ta xem cảm xúc như những lệnh khẩn cấp đòi hỏi phải hành động ngay lập tức. Chúng ta cảm thấy buồn, nên phải rút lui. Chúng ta cảm thấy lo lắng, nên phải né tránh. Chúng ta cảm thấy tức giận, nên phải tấn công.
Song người có trí tuệ cảm xúc đã học được cách dừng lại và hỏi: "Cảm giác này đang cố nói với tôi điều gì?" thay vì "Tôi nên làm gì vì tôi cảm thấy như vậy?" Họ hiểu rằng mức độ dữ dội của cơn thịnh nộ thực ra chỉ tiết lộ mức độ đam mê của họ đối với vấn đề đó, chứ không nhất thiết là cách họ nên phản ứng.
2. Bạn không thể thay đổi cảm xúc của người khác thay cho họ
Chúng ta đều từng ở trong tình huống này. Bạn đang trải qua giai đoạn khó khăn (như chia tay, mất việc), và một người bạn có ý tốt lập tức nhảy vào nói: "Đừng buồn!" hoặc "Bạn xứng đáng với người tốt hơn!".
Nhớ rằng, dù bạn có cố gắng đến đâu, bạn không thể sửa chữa cảm xúc của người khác và người có trí tuệ cảm xúc hiểu rõ điều này. Thực tế, bạn không chịu trách nhiệm quản lý mức độ căng thẳng của đối tác, sự thất vọng của bạn bè, hay sự bực bội của đồng nghiệp.
Điều này không có nghĩa là chúng ta trở nên lạnh lùng hay vô tâm. Người có trí tuệ cảm xúc vẫn hỗ trợ, nhưng họ làm điều đó thông qua sự hiện diện và sự công nhận cảm xúc thay vì cố gắng thay đổi cảm giác của người khác. Khi bạn bè đang đau buồn, họ không cần bạn làm họ vui mà cần bạn ngồi lại với họ trong nỗi buồn và cho họ biết rằng cảm thấy như vậy là ổn.
3. Mâu thuẫn không có nghĩa là mối quan hệ đã chấm dứt
Hầu hết chúng ta được dạy rằng các mối quan hệ tốt là các mối quan hệ hòa hợp. Nếu cãi nhau, chắc chắn có điều gì đó không ổn. Nếu bất đồng, có lẽ không hợp nhau. Nếu có căng thẳng, mối quan hệ có thể gặp rắc rối.
Ngược lại, người có trí tuệ cảm xúc nhận ra rằng xung đột trong các mối quan hệ thực ra thường khiến chúng mạnh mẽ hơn. Tôi biết, nghe có vẻ phản trực giác. Nhưng hãy nghĩ về những cặp đôi mà bạn biết, những người dường như không bao giờ bất đồng. Họ thực sự hợp nhau đến vậy, hay họ chỉ đang né tránh những cuộc trò chuyện quan trọng?
Thực tế là, điều quyết định sức khỏe của mối quan hệ không phải là liệu bạn có tranh cãi hay không, mà là cách bạn tranh cãi. Hai người quan tâm đến nhau chắc chắn sẽ có lúc có ý kiến, nhu cầu và quan điểm khác nhau. Người có trí tuệ cảm xúc tập trung vào sự thấu hiểu hơn là chiến thắng. Họ giữ thái độ tôn trọng. Và khi họ lỡ lời, vì họ cũng chỉ là con người, họ xin lỗi và bước tiếp.
4. Ranh giới là hành động của tình yêu, không phải ích kỷ
Hãy nghĩ về một người luôn nói có với mọi thứ. Họ sẵn lòng giúp đỡ, có mặt trong mọi cuộc khủng hoảng, không bao giờ từ chối lời mời. Nghe có vẻ tuyệt vời nhưng sau một thời gian, họ bắt đầu xuất hiện với vẻ bực bội, kiệt sức và hung hăng thụ động. Bỗng nhiên, lời "có" của họ không còn cảm thấy hào phóng nữa.
Khi bạn nói có với mọi thứ, câu "có" của bạn dần trở nên mất đi ý nghĩa. Nhưng khi bạn từ chối để bảo vệ năng lượng và nguồn lực của mình, lời "có" của bạn trở nên chân thành và có giá trị. Thêm vào đó, bạn đang làm gương cho người khác rằng có giới hạn là điều ổn.
5. Sự im lặng có thể mạnh mẽ hơn lời nói
Khi ai đó chia sẻ một điều đau buồn với bạn, bạn ngay lập tức muốn làm cho mọi thứ tốt hơn. Đó là một phản ứng bình thường và tự nhiên khi bạn muốn đưa ra lời khuyên, chia sẻ kinh nghiệm tương tự của chính mình hoặc cố gắng tìm kiếm mặt tốt…
Nhưng những người có trí tuệ cảm xúc hiểu rằng đôi khi điều hỗ trợ nhất mà bạn có thể đưa ra chỉ là sự hiện diện của mình, hoàn toàn không cần lời nói. Điều này ban đầu có thể khiến bạn cảm thấy không thoải mái nhưng trong nhiều tình huống, im lặng lại là sự lựa chọn tốt hơn.
Cách tiếp cận này đòi hỏi sự tự tin thực sự vào giá trị bản thân ngoài những gì bạn có thể cung cấp hay giải quyết. Nó có nghĩa là tin tưởng rằng sự đồng hành của bạn đơn thuần đã có giá trị và đôi khi, chịu đựng và chứng kiến trải nghiệm của người khác là món quà chữa lành lớn nhất bạn có thể trao.
6. Tha thứ là cho chính mình, không phải cho người kia
Thành thật mà nói, tha thứ là một trong những khái niệm nghe có vẻ đẹp đẽ trên lý thuyết nhưng dường như bất khả thi trên thực tế. Đặc biệt khi ai đó đã thực sự làm tổn thương bạn và họ thậm chí không hối lỗi.
Hầu hết chúng ta đấu tranh với sự tha thứ vì chúng ta nghĩ rằng tha thứ có nghĩa là chúng ta đang tha bổng cho người đã làm tổn thương mình, hoặc phải giả vờ như những gì đã xảy ra là ổn, hoặc phải chào đón họ trở lại cuộc sống của chúng ta.
Nhưng tha thứ không có nghĩa là bất kỳ điều gì trong số đó. Tha thứ không phải là món quà bạn tặng cho người đã làm tổn thương bạn. Đó là món quà bạn tặng cho chính mình. Khi bạn giữ mãi sự oán giận, về cơ bản, bạn đang để một người đã làm tổn thương bạn tiếp tục làm tổn thương bạn mỗi ngày.
7. Trí tuệ cảm xúc không có nghĩa là lúc nào cũng “dễ chịu”
Có nhiều lầm tưởng về trí tuệ cảm xúc. Một trong những điều quan trọng là ý kiến cho rằng người có trí tuệ cảm xúc luôn dễ chịu, không bao giờ tức giận và tránh bất kỳ hành vi nào có thể gây khó chịu cho người khác.
Trên thực tế, người có trí tuệ cảm xúc có thể cực kỳ thẳng thắn khi tình huống yêu cầu. Họ có thể bày tỏ sự bực bội, đưa ra phản hồi khó nghe và thiết lập ranh giới vững chắc. Sự khác biệt là họ làm điều đó một cách khéo léo, không phải phản ứng bộc phát.
8. Lòng đồng cảm có giới hạn
Nếu bạn là người cảm thấy tội lỗi vì không có đủ năng lượng cảm xúc vô tận cho mọi bạn bè, thành viên gia đình và đồng nghiệp cần sự hỗ trợ thì điều này dành cho bạn. Chúng ta sống trong một nền văn hóa ca ngợi sự cho đi không giới hạn và lòng đồng cảm vô tận. Nhưng sự mệt mỏi vì lòng trắc ẩn là có thật và cố gắng sẵn sàng về mặt cảm xúc cho tất cả mọi người thực ra khiến bạn ít hữu ích hơn cho bất kỳ ai.
Năng lượng cảm xúc của bạn cũng hoạt động tương tự như năng lượng thể chất. Đó là một nguồn tài nguyên hữu hạn cần được quản lý chu đáo. Người có trí tuệ cảm xúc thực hành một kiểu đồng cảm chiến lược. Họ nhận ra rằng nói có với mọi nhu cầu cảm xúc của mọi người có nghĩa là thực sự không sẵn sàng cho bất kỳ ai.
9. So sánh thực sự là kẻ đánh cắp niềm vui
Phương tiện truyền thông xã hội đã biến việc so sánh thành một nghệ thuật. Bạn lướt qua Instagram và thấy việc thăng chức của bạn cùng lớp, những bức ảnh kỳ nghỉ của hàng xóm và thông báo đính hôn của em họ… rồi đột nhiên thấy cuộc sống của chính mình thật tệ.
Sự thật là việc so sánh hiếm khi liên quan đến thông tin chính xác. Đặc biệt là trên mạng xã hội. Bạn đang so sánh thực tế lộn xộn của mình với những bài đăng đã được chỉnh sửa cao độ của người khác.
Người có trí tuệ cảm xúc hiểu rằng hành trình của mỗi người diễn ra khác nhau và hạnh phúc của người khác không làm giảm khả năng vui vẻ của chính họ. Thành công của người khác không làm cho thành công của bạn kém thành công hơn.
