Cúm mùa dù là căn bệnh thường gặp, có thể tự khỏi nhưng cũng rất nguy hiểm nếu gây biến chứng. Thậm chí, ngay cả những người trẻ khỏe cũng có thể gặp biến chứng nặng và hiếm gặp.
Hiện cúm mùa (cúm A) vẫn đang có những diễn biến phức tạp, khi số ca mắc vẫn liên tục được ghi nhận và có xu hướng gia tăng. Không chỉ trẻ nhỏ, người có bệnh lý nền, ngay cả những người trẻ khỏe cũng có thể gặp biến chứng nguy hiểm của cúm A, thậm chí gây nguy hiểm tới tính mạng.
Điển hình như trường hợp của nam sinh Đ.H.N (16 tuổi, ở Hà Nội) có biểu hiện nóng sốt, nhiệt độ cao nhất 38,2 độ C, kèm theo triệu chứng đau đầu, đau họng và ho húng hắng. Với các biểu hiện trên, cháu N được gia đình cho uống thuốc hạ sốt và theo dõi tại nhà. Sau đó, N có thêm các triệu chứng như đâu bắp chân phải tăng dần dù không có chấn thương nào trước đó, đặc biệt cơn đau nhiều hơn khi vận động nên được gia đình đưa đến viện thăm khám.
Sau khi thăm khám và làm các xét nghiệm, chụp chiếu cần thiết, N được xác định mắc cúm A. Trên hình ảnh siêu âm phần mềm chân phải phát hiện tình trạng phù nề cơ bụng chân trong - ngoài, cơ dép chân phải. Với kết quả trên, nam sinh được chẩn đoán xác định, bệnh nhân mắc cúm A có tổn thương tiêu cơ vân cấp. Ngay sau đó, bác sĩ đã đưa ra phác đồ kết hợp điều trị cúm A và tổn thương cơ. Đồng thời, bệnh nhân được hẹn tái khám định kỳ để đánh giá chức năng thận, kiểm tra các chỉ số men cơ như CK và điện giải đồ nhằm kịp thời phát hiện nguy cơ biến chứng.
Hình ảnh bất thường tại chân phải của nam sinh mắc cúm A được phát hiện trên hình ảnh siêu âm phần mềm. Ảnh: BSCC.
ThS.BS Mạc Thùy Chi - Chuyên khoa Cơ xương khớp cho biết, tiêu cơ vân là tình trạng các tế bào cơ bị tổn thương và phá hủy, giải phóng myoglobin và nhiều men cơ vào máu. Nếu nồng độ myoglobin tăng cao, chất này có thể gây tắc nghẽn ống thận, dẫn đến suy thận cấp - biến chứng nguy hiểm nhất của tiêu cơ vân.
Ở trẻ vị thành niên, bệnh lý này thường liên quan đến vận động quá sức, chấn thương hoặc nhiễm virus. Trường hợp của cháu N. xuất hiện ngay trong giai đoạn nhiễm cúm A cho thấy sự tiến triển bất thường, hiếm gặp và cần được theo dõi sát sao.
Các triệu chứng như đau cơ tăng dần, cảm giác căng tức ở vùng bắp chân, đi lại khó khăn hoặc đau tăng khi vận động là dấu hiệu gợi ý quan trọng của tiêu cơ vân. Do đó, phụ huynh không nên chủ quan với cúm A, đặc biệt trong bối cảnh thời tiết thay đổi, số ca mắc có xu hướng tăng.
Thống kê cho thấy, cúm A có thể gây ra nhiều biến chứng như viêm phổi, viêm cơ tim, viêm màng não và thậm chí tiêu cơ vân cấp, dù tỷ lệ ít nhưng gây hậu quả nghiêm trọng nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời. Đặc biệt, người già, người có bệnh nền và trẻ nhỏ nguy cơ xảy ra biến chứng nguy hiểm sẽ cao hơn.
Một trường hợp khác là nữ bệnh nhân T.T.H (35 tuổi, ở Phú Thọ) vừa phải đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cấp cứu là một ví dụ điển hình về những biến chứng ở người có bệnh lý nền. Theo đó, chị H bị suy thận mạn do lupus ban đỏ, đã được ghép thận và đang phải dùng thuốc thải ghép, cũng như thuốc điều trị lupus ban đỏ.
Bác sĩ đang thăm khám cho bệnh nhân mắc bị bệnh nền mắc cúm A nguy kịch. Ảnh: BVCC.
Khoảng ba ngày trước nhập viện, bệnh nhân xuất hiện sốt, ho và khó thở tăng dần. Dù đã được phát hiện sớm, điều trị bước đầu tại cơ sở y tế tuyến trước và test nhanh cúm dương tính, tình trạng suy hô hấp vẫn tiến triển nhanh. Khi chuyển tới Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bệnh nhân đã ở trong tình trạng nguy kịch, tổn thương phổ lan tỏa hai bên, suy hô hấp cấp. Đây là một trong những chứng nặng thường gặp ở nhóm bệnh nhân suy giảm miễn dịch.
BS Trương Tư Thế Bảo, Khoa Cấp cứu cho biết, với những bệnh nhân phải dùng thuốc ức chế miễn dịch kéo dài như trường hợp này, cơ thể gần như không còn khả năng tự chống đỡ. Bất kỳ nhiễm trùng hô hấp nào cũng có thể diễn tiến nặng trong thời gian rất ngắn, gây suy hô hấp và ảnh hưởng đa cơ quan. Trước mức độ tổn thương phổi lan tỏa và suy hô hấp tiến triển nhanh, các bác sĩ nhận định bệnh nhân H có tiên lượng rất xấu, nguy cơ khó qua khỏi dù đã được điều trị tích cực.
Trước diễn biến phức tạp của cúm mùa, các bác sĩ khuyến cáo, khi có dấu hiệu bị cúm người dân cần đi khám ngay, nhất là người có bệnh lý nền, dễ bị biến chứng nặng. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, đặc biệt là các loại thuốc hạ sốt, giảm đau không đúng liều, hoặc kết hợp nhiều loại thuốc cùng lúc. Điều này tiềm ẩn rủi ro làm nặng thêm tình trạng tổn thương cơ và thận.
Tiêm vắc xin cúm hàng năm được xem là biện pháp quan trọng giúp giảm nguy cơ mắc cúm mùa và hạn chế biến chứng. Trẻ em, người cao tuổi, người có bệnh nền, hoặc hệ miễn dịch yếu là những nhóm nên ưu tiên tiêm phòng. Duy trì vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người và giữ thói quen rửa tay bằng xà phòng cũng góp phần giảm nguy cơ lây nhiễm.
