Những năm gần đây, tình hình cháy nổ tại Hà Nội và nhiều địa phương vẫn diễn biến phức tạp, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Nhiều vụ cháy lớn đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ cháy nổ tiềm ẩn trong đời sống thường nhật.
Sức mạnh từ ý thức cộng đồng
Phòng cháy, chữa cháy không chỉ là trách nhiệm của lực lượng chức năng mà còn là nghĩa vụ, quyền lợi thiết thân của mỗi người dân. Thực tế cho thấy, ở nhiều vụ cháy, chính sự kịp thời, bình tĩnh của người dân đã giúp giảm thiểu thiệt hại đáng kể.
Nhiều khu dân cư, tổ dân phố ở Hà Nội đã thành lập mô hình “Tổ liên gia an toàn phòng cháy chữa cháy”, trang bị bình chữa cháy mini, kẻ vạch lối thoát hiểm, tập huấn kỹ năng sơ cứu và cứu nạn cứu hộ. Nhờ đó, người dân không chỉ nâng cao ý thức bảo vệ bản thân và gia đình mà còn chủ động hỗ trợ nhau trong những tình huống khẩn cấp. Việc xây dựng, triển khai và phát triển đồng bộ mô hình Tổ liên gia an toàn PCCC đã góp phần phát huy hiệu quả thực tế của phương châm “4 tại chỗ” trong công tác PCCC&CNCH; nhiều vụ cháy đã được Tổ liên gia, lực lượng dân phòng và người dân tự dập tắt góp phần quan trọng bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân.
Mới đây, đội Chữa cháy và cứu nạn cứu hộ khu vực 16 đã chế tạo xe kéo vòi chữa cháy giúp rút ngắn thời gian tiếp cận những đám cháy nằm trong ngõ sâu của Hà Nội. Xe kéo vòi chữa cháy làm bằng thép, chứa 10 cuộn vòi A, tương đương với 200m đường vòi, đủ để tiếp cận nhiều vụ cháy nằm sâu trong ngõ. Toàn bộ xe được sơn màu đỏ để giúp dễ nhận diện trong môi trường khói lửa. Xe không sử dụng động cơ, gắn bốn bánh nhỏ, loại đặc giúp vượt chướng ngại vật và không lo bị thủng. Phần trục bánh trước được thiết kế có thể xoay đổi hướng linh hoạt. Ngoài cuộn vòi chính, xe còn có thêm khay phụ chứa các dụng cụ thiết yếu như lăng phun, đầu nối, ba chạc, cuộn vòi dự phòng. Phần lưới với lỗ thoáng cũng giúp tìm đồ nhanh hơn. Trong buổi thử nghiệm với đám cháy giả định nằm trong ngõ sâu gần 200m, ba chiến sĩ tham gia đẩy xe kéo vòi chỉ mất 3 phút để dẫn đường vòi thay vì mất 10 phút rải vòi bằng tay như trước đây. Đây được xem là thời gian đủ để cứu người và giảm thiểu thiệt hại do cháy. Thiếu tá Dương Văn Thu, Phó đội trưởng phụ trách Đội Chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ khu vực số 16, Công an TP Hà Nội, cho biết sản phẩm xe kéo vòi chữa cháy là thành quả sau nhiều tháng trăn trở làm thế nào để rút ngắn thời gian tiếp cận vụ cháy, đặc biệt với vụ cháy trong ngõ sâu, xe cứu hỏa không vào được.
Thành phố Hà Nội đẩy mạnh hoạt động diễn tập định kỳ, huấn luyện kỹ năng chữa cháy.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn vừa ký ban hành Công văn số 5053/UBND-NC về việc đẩy mạnh triển khai thực hiện công tác PCCC&CNCH trên địa bàn Thành phố. Theo chỉ đạo, Thủ trưởng các sở, ban, ngành Thành phố, Chủ tịch UBND các xã, phường cần bám sát mục tiêu, yêu cầu, triển khai thực hiện nghiêm túc, quyết liệt, hiệu quả, thực chất các chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố về công tác PCCC và CNCH, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, bồi dưỡng kỹ năng PCCC cho người dân nhằm giảm thiểu thiệt hại do cháy, nổ gây ra.
UBND Thành phố Hà Nội cũng giao Công an Thành phố tham mưu sửa đổi, bổ sung các văn bản PCCC và CNCH phù hợp mô hình chính quyền 2 cấp, trọng tâm về tăng mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC theo quy định của Luật Thủ đô; tiêu chí thành lập, số lượng thành viên Đội dân phòng và một số nội dung, mức chi hỗ trợ công tác PCCC và CNCH; Sửa đổi, bổ sung Đề án nâng cao năng lực và bảo đảm an toàn PCCC và CNCH trên địa bàn Thủ đô giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; tổ chức rà soát bất cập khi triển khai theo mô hình mới; vận động 100% hộ dân mở lối thoát nạn thứ 2, trang bị phương tiện PCCC theo Kế hoạch 53/KH-UBND.
Đồng thời, duy trì hoạt động Đội dân phòng theo hướng dẫn của UBND Thành phố. Rà soát, lập hồ sơ quản lý cơ sở thuộc diện PCCC. Kiểm tra PCCC các cơ sở thuộc thẩm quyền theo Nghị định 105. Xử lý vi phạm hành chính theo thẩm quyền (Nghị định 189/2025/NĐ-CP). Rà soát phương tiện, xây dựng cơ chế huy động khi có cháy, nổ. Đầu tư kinh phí, đề xuất trụ sở cho lực lượng PCCC và CNCH. Ban hành Quy chế phân công nhiệm vụ về công tác PCCC và CNCH tại địa phương.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền kiến thức, kỹ năng PCCC
Cùng với cộng đồng, lực lượng dân phòng, bảo vệ dân phố, đội PCCC cơ sở đang ngày càng thể hiện vai trò quan trọng. Nhiều địa phương đã tổ chức diễn tập định kỳ, huấn luyện kỹ năng chữa cháy tại chỗ, cứu hộ khi có sự cố, bảo đảm phương châm “4 tại chỗ” (lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, chỉ huy tại chỗ, hậu cần tại chỗ). Những buổi tập huấn, diễn tập không chỉ giúp người dân nắm vững kỹ năng sử dụng bình chữa cháy, lối thoát hiểm mà còn xây dựng tinh thần đoàn kết, sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống cháy nổ.
Phòng cháy, chữa cháy không chỉ là trách nhiệm của lực lượng chức năng mà còn là nghĩa vụ, quyền lợi thiết thân của mỗi người dân.
Trong 2 ngày 13 và 14/9, Đội Chữa cháy và CNCH khu vực số 31 - Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH, Công an TP Hà Nội tổ chức chương trình tuyên truyền, trải nghiệm, thực hành kỹ năng chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cho Ban quản trị, Ban quản lý và cư dân các chung cư, tòa nhà cao tầng trên địa bàn phụ trách, thu hút đông đảo người dân tham gia. Tại chương trình, lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH đã phổ biến các quy định pháp luật, kiến thức, biện pháp bảo đảm an toàn phòng cháy, cứu nạn cứu hộ, kỹ năng thoát nạn cơ bản. Người dân được trực tiếp tìm hiểu, quan sát và thực hành sử dụng nhiều trang thiết bị hiện đại như bình chữa cháy xách tay, mặt nạ phòng độc, xe thang, máy bơm chữa cháy, kìm cộng lực, máy cắt cầm tay… Lực lượng chức năng cũng đưa ra các tình huống giả định, giúp cư dân rèn luyện kỹ năng xử lý, thoát nạn khi có cháy xảy ra.
Các Đội Cảnh sát PCCC&CNCH các khu vực cũng đã tổ chức chương trình tuyên truyền, trải nghiệm kỹ năng PCCC&CNCH cho thầy cô và học sinh. Nhiều em học sinh lần đầu trải nghiệm đã tỏ ra hào hứng, thích thú và mong muốn trở thành “tuyên truyền viên nhỏ tuổi” về PCCC trong gia đình, cộng đồng.
Đội Cảnh sát PCCC và CNCH khu vực số 14 phối hợp UBND các phường Phú Thượng, Xuân Đỉnh và Tây Hồ tổ chức chương trình tuyên truyền, phổ biến kiến thức, hướng dẫn kỹ năng và trải nghiệm thực tế về PCCC và CNCH cho gần 600 người dân, hộ kinh doanh và doanh nghiệp trên địa bàn... Hoạt động trải nghiệm thực tế giúp người dân không chỉ nắm vững quy định pháp luật, kỹ năng cơ bản về PCCC và CNCH mà còn rèn luyện khả năng xử lý tình huống khi có sự cố cháy, nổ xảy ra. Đây là bước quan trọng nhằm nâng cao ý thức phòng ngừa, đồng thời phát huy tinh thần chủ động, trách nhiệm của cộng đồng trong xây dựng phong trào “Toàn dân tham gia PCCC”.
Sáng 16/9, Đội Cảnh sát PCCC và CNCH trên sông phối hợp với Công an và UBND phường Hồng Hà tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật và kiến thức PCCC và CNCH cho gần 300 người thuộc cơ sở kinh doanh có điều kiện; hộ gia đình có nhà ở và kết hợp sản xuất kinh doanh, chủ nhà trọ, nhà trọ thuê trọ trên địa bàn phường Hồng Hà. Tại đây, người dân được hướng dẫn lắp đặt thiết bị truyền tin báo cháy và thực hành sử dụng bình chữa cháy xách tay hiệu quả, an toàn.
Thiếu tá Hoàng Văn Hải, cán bộ Đội Cảnh sát PCCC và CNCH trên sông khuyến cáo: Mỗi gia đình cần dự kiến các lối thoát nạn khác ngoài cửa chính như ban công, sân thượng; không lắp lồng sắt, lưới sắt ở lan can nhà có tầng. Trường hợp bố trí lồng, lưới sắt phải có cửa thoát hiểm, chìa khóa phải để ở vị trí dễ thấy, dễ lấy và thống nhất các thành viên trong gia đình biết. Chuẩn bị sẵn thang, thang dây và các dụng cụ phá dỡ thông thường để thoát nạn khi có sự cố cháy xảy ra. Trước khi ra khỏi nhà và khi đi ngủ phải kiểm tra, tắt các thiết bị tiêu thụ điện khi không cần thiết, hoặc rút phích cắm ra khỏi ổ điện để đảm bảo an toàn PCCC.
Đặc biệt, người dân không dự trữ xăng, dầu, khí đốt, khí dễ cháy, nổ và các chất lỏng dễ cháy trong nhà ở, trường hợp cần phải để dự trữ thì chỉ dự trữ số lượng ít nhất và để ở khu vực riêng biệt. Nơi đun nấu phải có vách ngăn bằng vật liệu không cháy. Khi xảy ra cháy, bình tĩnh suy xét, hô hoán báo động cho tất cả mọi người mau chóng di chuyển ra khỏi khu vực cháy; nếu phải thoát qua khu vực có khói, lửa hãy dùng mặt nạ phòng độc, khăn mềm thấm nước để che mặt, cơ thể; tuyệt đối không núp trong phòng, nhà vệ sinh…; tổ chức chữa cháy, cứu người, cứu tài sản đồng thời gọi điện báo cháy ngay cho lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH theo số máy 114.
