Về với Ninh Bình, nhiều người thường nghĩ ngay đến những danh thắng nổi tiếng như Tràng An, Tam Cốc, Bích Động... Thế nhưng, cách trung tâm không xa, tại khu bảo tồn thiên nhiên đầm Vân Long (xã Gia Vân, huyện Gia Viễn), một phiên chợ đặc biệt mang tên "Chợ quê làng tôi" đang ngày càng thu hút sự quan tâm của du khách bốn phương.
Phiên chợ được tổ chức định kỳ vào mỗi cuối tuần, với mong muốn tái hiện không gian sinh hoạt và văn hóa của làng quê Bắc Bộ xưa. Hình ảnh thôn xóm, ao sen, mái đình, chợ quê... được phục dựng sống động ngay trong lòng khu bảo tồn ngập nước lớn nhất vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Không giống như các phiên chợ thông thường, "Chợ quê làng tôi" chỉ họp khi trời nhá nhem tối. Trong khoảnh khắc hoàng hôn buông nhẹ sau những dãy núi đá vôi hùng vĩ bao quanh đầm Vân Long, tiếng nhạc dân gian bắt đầu vang lên, báo hiệu một buổi chợ quê đầy cảm xúc sắp bắt đầu. Không khí mộc mạc, giản dị giữa thiên nhiên khiến người ta có cảm giác như đang bước lùi về quá khứ.
Ngay từ lối vào, không gian chợ hiện ra như một bức tranh làng quê đậm đà bản sắc. Những ngọn đèn dầu lấp lánh, các gian hàng tre nứa mái lá, những vật dụng nông thôn xưa như rổ rá, nơm, nia... đều được bài trí cẩn thận, tạo nên một tổng thể gợi nhớ đầy hoài niệm.
Phiên chợ là nơi quy tụ nhiều trò chơi dân gian truyền thống từng gắn bó với biết bao thế hệ người Việt: đập niêu, đua cua, ném tiêu, chọi banh... Mỗi trò chơi đều mang lại tiếng cười giòn tan và cảm giác thân quen, gần gũi.
Điều đặc biệt là những người tham gia tổ chức và phục vụ tại phiên chợ chính là người dân địa phương. Họ là những nông dân thuần hậu, hiền lành, góp phần làm nên không khí thân mật, chân tình – thứ khiến phiên chợ trở nên đáng nhớ hơn cả.
Du khách không chỉ được chơi, mà còn có cơ hội gặp lại những hình ảnh xưa cũ tưởng chừng đã phai mờ: chị bán kẹo kéo với tiếng rao lanh lảnh, người nghệ sĩ vẽ chân dung ký họa nhanh, ông đồ cho chữ bên mực tàu giấy đỏ... Tất cả tạo nên một không gian ký ức mộc mạc, sâu lắng.
Một yếu tố độc đáo khác của phiên chợ là hệ thống tiền chợ được thiết kế riêng. Du khách sẽ đổi tiền thường sang loại "tiền chợ" với mệnh giá 5 đồng và 10 đồng, in trên giấy thủ công. Loại tiền này được sử dụng để mua sắm và tham gia các hoạt động tại chợ, tạo nên một không khí đậm chất hoài cổ và tăng tính nhập vai cho người tham dự.
Khu ẩm thực tại phiên chợ luôn là điểm dừng chân hấp dẫn. Với hơn 50 món ăn dân dã như cơm cháy, thịt dê núi, bún riêu, bún ốc, khoai nướng, ngô luộc... không gian ẩm thực ở đây là một bữa tiệc vị giác đúng nghĩa. Tất cả các món đều được chế biến từ nguyên liệu địa phương, giữ nguyên hương vị truyền thống.
Du khách có thể dễ dàng bắt chuyện, giao lưu với người dân để tìm hiểu cách nấu, các mẹo gia truyền hay bí quyết gia vị dân gian. Không chỉ ăn ngon, thực khách còn được cảm nhận cả cái tình và sự khéo léo trong mỗi món ăn bình dị mà đầy chiều sâu văn hóa.
Không chỉ là nơi buôn bán hay giải trí, "Chợ quê làng tôi" còn là không gian gặp gỡ, sẻ chia văn hóa giữa người dân Gia Viễn và du khách. Những câu chuyện nhỏ về cuộc sống làng quê, các phong tục tập quán, lễ hội cổ truyền... được kể lại qua từng lời chào, từng nụ cười chân tình.
Người dân sẵn sàng trở thành người dẫn chuyện, giúp khách hiểu thêm về vùng đất, con người và tinh thần Bắc Bộ xưa. Những cuộc trò chuyện tưởng chừng ngẫu nhiên lại mở ra cả một miền ký ức chung, nơi truyền thống vẫn còn nguyên vẹn.
Từng góc nhỏ của phiên chợ là một phần ký ức. Mỗi gian hàng, mỗi hoạt động đều mang theo một mẩu chuyện kể về văn hóa vùng miền. Các tiết mục biểu diễn dân gian như múa sạp, hát chèo, trống hội... cũng được tổ chức xen kẽ, góp phần làm nên bản hòa ca văn hóa đầy màu sắc.
Không gian thiên nhiên xanh mát của đầm Vân Long là phông nền lý tưởng để những giá trị xưa cũ được tái hiện sinh động và bền vững. Chính sự kết hợp giữa thiên nhiên hoang sơ và văn hóa truyền thống đã tạo nên sức hút đặc biệt cho phiên chợ quê độc đáo này.
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, "Chợ quê làng tôi" như một nhịp cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Không chỉ là nơi trải nghiệm, đây còn là không gian bảo tồn giá trị văn hóa – nơi mỗi người con đất Việt có thể tìm lại những điều tưởng chừng đã quên lãng.
Nếu có dịp ghé Ninh Bình, đừng quên ghé qua đầm Vân Long vào dịp cuối tuần để tham gia phiên chợ đặc biệt này. Bởi ở đó, có một làng quê xưa đang sống lại – giản dị, chân thành và đong đầy yêu thương.
