Thời gian trồng ngắn, nhanh cho thu hoạch, có thể hái bán quanh năm, cây rau đắng biển vốn mọc dại ở bờ mương nay mang về nguồn thu ổn định cho nhiều hộ dân.
Rau đắng biển là loài cây dại quen thuộc của những vùng đất ẩm, đầm lầy và bờ ruộng, phân bố rộng khắp từ châu Á đến một số khu vực châu Mỹ. Ở Việt Nam, cây hiện diện nhiều tại các vùng đồng bằng và trung du, đặc biệt phổ biến ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Với khả năng sinh trưởng mạnh, ưa sáng, thích nghi tốt trên đất ẩm pha cát, rau đắng biển thường mọc xen cùng cỏ thấp ven kênh mương, bãi sông hay bãi cỏ ẩm. Cây ra hoa kết quả quanh năm, tái sinh chủ yếu bằng hạt và còn có khả năng bật chồi khỏe từ kẽ lá ngay cả sau khi bị thu hái.
Về hình thái, rau đắng biển là cây thân thảo sống dai, thân nhẵn bò sát mặt đất, các cành mọc đứng mềm mại nhưng mang vị đắng đặc trưng. Từ lâu, loài rau dân dã này đã gắn với đời sống người dân vùng sông nước, vừa làm rau ăn, vừa được biết đến như một vị cây thuốc trong y học dân gian.
Điểm đặc biệt của rau đắng biển nằm ở hương vị không quá gắt, chỉ thoang thoảng vị the và đắng nhẹ, tan nhanh trên đầu lưỡi rồi để lại hậu ngọt dễ chịu nơi cổ họng. Chính nhờ vị đắng vừa phải, dễ làm quen này mà rau đắng biển được nhiều người ví như “bản nhẹ nhàng” của rau đắng đất – loại rau có vị đắng đậm, thường khiến người mới ăn khó thích nghi.
Từ loại rau mọc ven bờ mương, rau đắng biển nay đã “lột xác” thành đặc sản ở thành phố và được xem như một thứ đặc sản lạ miệng. Rau thường được dùng ăn sống chấm mắm kho, nhúng lẩu cá, nấu cháo, nấu canh hay xào đơn giản nhưng vẫn giữ được hương vị rất riêng. Không ít thời điểm, giá rau đắng biển được đẩy lên tới khoảng 70.000 đồng/kg nhưng vẫn đắt khách.
Hiện nay, trước nhu cầu tiêu thụ ngày càng tăng, rau đắng biển không chỉ là loại rau dân dã quen thuộc mà còn trở thành mặt hàng được thị trường ưa chuộng. Giá bán ổn định, đầu ra thuận lợi đã khiến nhiều nông dân mạnh dạn mở rộng diện tích, đầu tư mô hình trồng rau đắng biển theo hướng bài bản, xem đây là hướng phát triển kinh tế hiệu quả và bền vững.
Trồng rau đắng biển đòi hỏi sự tỉ mỉ ngay từ khâu chuẩn bị đất. Người trồng thường đào hầm sâu khoảng 40cm, lót cao su bên dưới rồi bơm bùn non vào để tạo môi trường ẩm, giàu dinh dưỡng cho cây phát triển. Rau đắng biển ưa đất phù sa tơi xốp, thoát nước tốt nên trước khi trồng cần làm đất kỹ, dọn sạch cỏ dại, sỏi đá và có thể bổ sung thêm phân hữu cơ để tăng độ màu mỡ.
Vào mùa mưa, cây gần như không cần tưới, nhưng đến mùa khô phải chủ động cung cấp đủ nước ngọt để rau luôn non, giòn. Trung bình khoảng 6 tháng, người trồng sẽ cải tạo lại hầm, bơm bùn mới và thay lớp cao su để duy trì năng suất lâu dài.
Trong suốt quá trình trồng, mực nước luôn được giữ ở mức xâm xấp quanh gốc rau để tạo môi trường ẩm tự nhiên, phù hợp với đặc tính sinh trưởng của rau đắng biển. Nhờ điều kiện này, cây phát triển xanh tốt, thân lá non mềm mà không cần sử dụng bất kỳ loại thuốc bảo vệ thực vật nào, đảm bảo rau sạch, an toàn và giữ được màu xanh, độ giòn tự nhiên.
Một ưu điểm lớn của rau đắng biển là có thể thu hoạch quanh năm. Tuy nhiên, do thân lá giòn, dễ giập nát nên quá trình cắt và đóng gói phải hết sức nhẹ tay. Rau sau thu hoạch thường được bán cho thương lái vận chuyển đi các tỉnh hoặc tiêu thụ trực tiếp tại chợ địa phương. Với những hộ không có nhiều đất, rau đắng biển vẫn có thể trồng trong chậu hoặc thùng xốp, miễn là vật chứa đủ rộng, đủ sâu và có lỗ thoát nước tốt.
Ngoài rau đắng biển, mô hình trồng rau đắng Nhật cũng mang về kết quả cho nhiều hộ dân. So với rau đắng biển, rau đắng Nhật có lá nhỏ, thân ngắn khoảng 5–6 cm, vị ngọt nhẹ và ít đắng hơn nên được thị trường ưa chuộng. Thời gian đầu do chưa có nhiều kinh nghiệm, cây sinh trưởng chậm, đầu ra và giá bán chưa ổn định. Tuy vậy, với tinh thần kiên trì, người trồng đã tích cực tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật, sinh hoạt câu lạc bộ nông dân và tự tìm hiểu thêm tài liệu để áp dụng vào chăm sóc vườn rau. Nhờ đó, mô hình dần đi vào ổn định, cây phát triển tốt và có đầu ra đều đặn.
Qua thực tế canh tác cho thấy, rau đắng Nhật là loại cây dễ trồng, thời gian chăm sóc ngắn, ít sâu bệnh và cho năng suất cao. Trung bình khoảng 20 ngày có thể thu hoạch một lần. Nhận thấy hiệu quả rõ rệt, diện tích trồng rau đắng Nhật tiếp tục được mở rộng ở nhiều nơi để đáp ứng nhu cầu thị trường.
