Từng là thứ ăn "cứu đói" thời nghèo khó, hiện nay da lợn đã được biến tấu thành đa dạng món ăn vặt, bán trên chợ mạng và các sàn thương mại điện tử với giá đắt đỏ.
Da lợn còn gọi là bì lợn, là lớp da bao bọc bên ngoài cơ thể con heo, từ lâu đã trở thành nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam. Bộ phân này gồm lớp biểu bì và lớp bì dày, chứa nhiều collagen và gần như không có mỡ. Nhờ đặc điểm này, da heo có độ dai và đàn hồi tự nhiên, khi chế biến có thể tạo ra nhiều kết cấu khác nhau như giòn rụm khi chiên, dai sần sật khi trộn gỏi hoặc mềm dẻo khi hầm lâu.
Trong các bộ phận của con lợn, da lợn là phần nguyên liệu ít ai đoái hoài đến. Ngày trước, sau khi mổ, da thường bị loại bỏ hoặc chỉ tận dụng nấu cho chó mèo ăn, rất hiếm khi xuất hiện trong bữa cơm gia đình, trừ những gia đình nghèo phải chắt chiu từng chút để chế biến món ăn qua ngày.
Thế nhưng vài năm trở lại đây, da lợn lại có màn "lột xác" đầy bất ngờ. Từ thứ từng bị xem là đồ thừa, da lợn trở thành đặc sản được người thành phố săn lùng. Qua bàn tay chế biến, da lợn được biến tấu thành đủ món hấp dẫn như chiên giòn, chiên giòn mắm tỏi, chả da lợn ớt xiêm xanh, ngâm chua ngọt, làm gỏi, nướng, kho tiêu... Đây vừa là món nhậu, vừa là món ăn vặt khoái khẩu của chị em thành phố.
Da lợn sau khi làm sạch có màu trắng đục, bề mặt dày, sờ vào thấy rõ độ dai. Ít ai biết rằng lớp da tưởng chừng khô cứng ấy lại chứa hàm lượng dinh dưỡng đáng kể. So với thịt lợn, protein trong da lợn cao hơn nhiều lần, carbohydrate cũng vượt trội. Đặc biệt, phần lớn cấu tạo của da lợn là collagen và elastin, đây hai thành phần được nhắc đến nhiều trong các sản phẩm làm đẹp.
Với nhiều người, ký ức về da lợn gắn liền với những bữa cơm nghèo khó của một thời đã xa. "Ngày ấy, khi thịt là thứ hiếm hoi, phần da lợn sau khi cạo sạch thường được giữ lại, luộc lên cho chín rồi thái miếng chấm mắm ăn dè sẻn qua bữa. Miếng da dai, nhạt, chẳng có gì hấp dẫn, nhưng trong hoàn cảnh thiếu thốn, đó lại là món ăn giúp cả nhà ấm bụng.
Mình không ngờ thứ từng gắn với sự túng thiếu ấy nay lại trở thành món ăn “thời thượng”. Da lợn được chế biến cầu kỳ, đóng gói đẹp mắt, bán với giá đắt đỏ và được săn lùng như một đặc sản", chị Hoài Thương (ở Ninh Bình) nhớ lại.
Dạo một vòng quanh chợ mạng và các sàn thương mại điện tử, có thể thấy da lợn được chế biến vô cùng đa dạng, bắt mắt. Giá da lợn tươi chỉ khoảng 80.000 đồng/kg, nhưng sau khi qua chế biến, giá trị của nó tăng lên gấp nhiều lần.
Những món da lợn chiên giòn, cháy tỏi hiện được bán phổ biến với mức giá khoảng 400.000 đồng/kg nhưng vẫn rất đắt khách. Hình ảnh miếng da lợn vàng ruộm, phủ tỏi ớt, được quảng cáo là "giòn tan – béo nhẹ – cay cay" gây ấn tượng với chị em thành phố.
"Món mình mê nhất vẫn là da lợn chiên giòn hoặc chiên mắm tỏi. Miếng da thấm vị, mặn ngọt hài hòa, giòn rụm nhưng không hề ngấy, ăn rất vừa miệng. Vừa có thể nhâm nhi làm món ăn vặt, vừa hợp để làm mồi nhậu lai rai cho ông xã sau giờ làm.
Mình có một chị quen chế biến khá kỹ, làm sạch sẽ, đảm bảo vệ sinh nên thỉnh thoảng lại đặt về, chia nhỏ để trong tủ lạnh ăn dần. Giá thì đúng là không rẻ, nhưng vì ăn được lâu, mỗi lần chỉ cần lấy ra một ít nên mình thấy hoàn toàn xứng đáng", chị Linh (ở Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ.
