Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Hà Nội đang cho thấy những chuyển động tích cực: Bộ máy được vận hành nhịp nhàng, thủ tục hành chính rút gọn. Không đơn thuần là thay đổi cơ học về tổ chức, mô hình mới đặt ra yêu cầu cao hơn về sự linh hoạt, trách nhiệm và gần dân của đội ngũ cán bộ cơ sở. Và Hà Nội, với sự chủ động, sáng tạo trong cách làm đang từng bước chứng minh tính đúng đắn, khả thi của mô hình trong thực tiễn.
Quyết sách đúng đắn, đáp ứng thực tiễn
Cùng với cả nước, Thủ đô Hà Nội đã triển khai vận hành chính quyền 2 cấp. Việc Hà Nội triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trên nền tảng sắp xếp lại 126 đơn vị hành chính cấp xã, phường là một quyết sách đúng đắn, thể hiện tầm nhìn dài hạn và tư duy cải cách mạnh mẽ của Thành phố. Không chỉ bảo đảm tính đặc thù, bản sắc riêng của từng địa phương, hệ thống đơn vị hành chính mới còn tạo nên một chỉnh thể liền mạch, ổn định, đồng thời mở rộng không gian phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội và tăng cường hiệu quả trong công tác quản lý Nhà nước. Việc khắc phục tình trạng chia cắt địa bàn tại khu vực nội thành, cũng như sáp nhập linh hoạt tại vùng ngoại thành, cho thấy Hà Nội đã lựa chọn một hướng đi đúng đắn: Tôn trọng yếu tố truyền thống, đồng thời thích ứng linh hoạt với yêu cầu hiện đại hóa.
Những lo ngại về tình trạng quá tải, gây chậm trễ việc giải quyết thủ tục hành chính tại chính quyền xã, phường mới đã được giải tỏa nhờ bộ máy chính quyền cơ sở triển khai nhiều giải pháp linh hoạt, hiệu quả, đáp ứng tốt nhu cầu thực tiễn tại địa phương.
Tại các xã, phường trên địa bàn Hà Nội, người dân khi đến thực hiện các thủ tục hành chính được tạo điều kiện và hỗ trợ tối đa.
Tại phường Sơn Tây, những ngày qua, lượng người dân đến làm thủ tục hành chính khá đông, song không khí tại Điểm tiếp nhận, phục vụ hành chính công luôn giữ được sự nhịp nhàng, trật tự. Nhờ cách bố trí nhân lực hợp lý, phân luồng khoa học và hướng dẫn tận tình ở từng khâu, mọi thủ tục đều được giải quyết nhanh gọn, minh bạch. Không còn cảnh chờ đợi dài, không có sự lúng túng trong quy trình, người dân rời công sở với tâm thế nhẹ nhõm và niềm tin rõ rệt. Anh Kiều Mạnh Huy, ở thôn Cam Lâm, chia sẻ sau khi hoàn tất thủ tục công chứng: “Lúc đầu tôi hơi lo, nghĩ chắc sẽ đông và phức tạp, nhưng các cán bộ ở đây hướng dẫn tận tình, làm rất nhanh. Chưa đến 20 phút là xong hết. Tôi thực sự hài lòng”.
Tại xã Thượng Phúc – địa phương mới hình thành từ việc sáp nhập các xã ở huyện Thường Tín cũ, mô hình hành chính mới cũng đang vận hành hiệu quả, thuyết phục cả những người dân từng băn khoăn về sự thay đổi. Ông Nguyễn Gia Ký, cư dân xã Tân Minh cũ, đến để tìm hiểu thủ tục tặng cho quyền sử dụng đất cho hai người con. Ban đầu, ông ngại thủ tục sẽ rườm rà sau khi địa giới được sắp xếp lại. Nhưng rồi mọi lo lắng nhanh chóng tan biến khi ông được cán bộ phụ trách đất đai hướng dẫn tận tình từng bước, từ xác nhận thông tin hộ khẩu tại Công an xã, đến công chứng hợp đồng và hoàn tất thủ tục tại Trung tâm hành chính công số 11. “Mỗi bước đều có người chỉ dẫn, rõ ràng, dễ hiểu, không tốn thời gian. Tôi rất yên tâm và hài lòng”, ông Ký nói với ánh mắt đầy tin tưởng.
Tại phường Tùng Thiện, nơi lượng người đến làm thủ tục đang gia tăng từng ngày, không khí làm việc vẫn giữ được trật tự. Không hối hả, không lúng túng, mọi thắc mắc đều được giải đáp rõ ràng, mỗi hồ sơ được tiếp nhận và xử lý đúng quy trình. Cán bộ, công chức không chỉ thực hiện nhiệm vụ một cách chuẩn mực, mà còn truyền tải sự chuyên nghiệp bằng thái độ gần gũi, cầu thị.
Nhiều sáng kiến nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân
Một trong những điểm sáng nổi bật khi Hà Nội vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp chính là tinh thần chủ động, sáng tạo từ cơ sở. Không máy móc, rập khuôn, nhiều địa phương đã cho thấy sự nhạy bén trong cách tổ chức, điều hành, góp phần cụ thể hóa tinh thần cải cách bằng những hành động thiết thực, linh hoạt, gắn sát thực tiễn và đáp ứng đúng nhu cầu của người dân.
Tại phường Tùng Thiện, đơn vị hành chính mới với diện tích hơn 33 km² và dân số trên 42.000 người, bài toán giải quyết thủ tục hành chính cho người dân sau sáp nhập không đơn giản. Nhưng thay vì loay hoay trong khó khăn, UBND phường đã chủ động “tái thiết” lại bộ máy một cách khoa học: Bố trí lại đội ngũ công chức theo chuyên môn, phân công rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm. Mỗi quầy tiếp nhận được chuyên biệt theo từng nhóm lĩnh vực như lao động, hộ tịch, đất đai, tôn giáo... Mọi khâu từ tiếp đón, hướng dẫn đến xử lý hồ sơ và trả kết quả đều được thực hiện trôi chảy, công khai, minh bạch.
Lực lượng đoàn viên, thanh niên tham gia hỗ trợ người dân thực hiện các thủ tục hành chính.
Không dừng ở đó, để giảm tải cho bộ phận một cửa, phường còn triển khai tuyên truyền, hướng dẫn người dân sử dụng các nền tảng số như Cổng Dịch vụ công quốc gia, giúp người dân chủ động tra cứu, chuẩn bị hồ sơ từ xa, tiết kiệm thời gian và công sức. Cách làm này không chỉ tạo thuận tiện cho người dân mà còn thể hiện rõ tinh thần cải cách không nằm trên giấy.
Còn tại phường Sơn Tây, với đặc thù địa bàn rộng và dân cư đông, chính quyền địa phương đã mở thêm hai điểm tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính, bên cạnh trụ sở chính. Các điểm này đặt tại các trụ sở phường cũ, nơi người dân đã quen thuộc, gần nhà, giúp giảm tải cho điểm trung tâm, đồng thời tiết kiệm đáng kể thời gian đi lại cho người dân. “Chia lửa” bằng cách mang dịch vụ công đến gần dân, cách làm ấy là minh chứng cho một chính quyền năng động, luôn chủ động thích nghi với thực tế và đặt lợi ích của người dân lên hàng đầu.
Phó Chủ tịch UBND phường Sơn Tây Hà Ngọc Quân cho biết, địa phương sẽ tiếp tục đẩy mạnh việc huy động các lực lượng tại chỗ như đoàn thanh niên, tổ tư vấn cộng đồng, đồng thời tăng cường đào tạo kỹ năng giao tiếp và nghiệp vụ hành chính cho đội ngũ phục vụ. Từ đó, không chỉ nâng cao chất lượng dịch vụ công mà còn xây dựng được hình ảnh một nền hành chính gần dân, hiểu dân và vì dân.
Tinh thần đổi mới ấy cũng lan tỏa tới từng xã, từng phường ngoại thành. Tại xã Quảng Oai, từ những ngày đầu vận hành mô hình 2 cấp cho đến nay xã đều không rơi vào thế bị động. Trái lại, nhờ phát huy tốt lực lượng thanh niên tại chỗ, mô hình hành chính cộng đồng đã sớm đi vào nền nếp. Mỗi ngày, có từ 3 đến 4 đoàn viên hỗ trợ người dân kê khai, tra cứu, sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Những đôi tay trẻ thành thạo công nghệ, kết hợp với sự nhiệt tình, thân thiện, đã giúp người dân, đặc biệt là người lớn tuổi, bớt đi cảm giác ngại ngần khi đến công sở, đồng thời làm cầu nối hiệu quả giữa công nghệ số và đời sống hành chính thực tiễn.
Ông Đặng Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Oai cho biết: Địa phương luôn quán triệt tinh thần nỗ lực cao nhất để các công việc, thủ tục của người dân không bị gián đoạn, không bị chậm, cán bộ công chức làm việc với tinh thần đến nơi đến chốn, làm cho người dân hài lòng, chứ không phải làm việc cho hết thời gian, hết trách nhiệm.
Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp không chỉ đang vận hành một cách hiệu quả tại Hà Nội, mà còn mở ra một hướng đi mới cho tư duy quản trị hiện đại: Linh hoạt trong tổ chức, chủ động trong hành động, sáng tạo trong cách làm. Từ thành thị đến nông thôn, từ các phường trung tâm đến các xã vùng xa, mỗi địa phương đều đang từng bước khẳng định vai trò là hạt nhân của một bộ máy hành chính phục vụ, nơi người dân là trung tâm và niềm tin của nhân dân là thước đo cao nhất.
Không chỉ dừng lại ở việc sắp xếp lại địa giới hành chính, mô hình chính quyền 2 cấp tại Hà Nội còn là lời khẳng định mạnh mẽ cho một hành trình cải cách lấy kết quả thực chất làm mục tiêu, lấy sự hài lòng làm thành công, và lấy lòng dân làm gốc. Từ đây, một nền hành chính văn minh, gần dân, hiệu lực và hiệu quả đang dần hình thành rõ nét trên bản đồ hành chính Thủ đô làm sáng lên kỳ vọng về một Hà Nội không chỉ là trung tâm chính trị – kinh tế, mà còn là hình mẫu của quản trị đô thị hiện đại trong tương lai.
