Bên cạnh việc ăn uống đủ chất dinh dưỡng, thói quen sống lành mạnh chính là “chìa khóa” giúp bạn xây dựng một cơ thể khỏe mạnh, là nền tảng để chăm sóc sức khoẻ tương lai, kéo dài tuổi thọ. Tuy nhiên, trong cuộc sống bận rộn hiện nay, giới trẻ thường có một số thói quen sống không hợp lý dẫn đến sức khoẻ giảm sút, nhất là khi tuổi tác càng lớn, dấu hiệu bệnh tật sẽ ngày một rõ hơn.
Theo đó, một số căn bệnh tuổi già như nhồi máu cơ tim, bệnh Alzheimer, xơ vữa động mạch, tiểu đường, loãng xương, bệnh tim mạch vành, đột quỵ, thoái hóa khớp và ung thư,... chịu một phần ảnh hưởng từ những thói quen có hại mà chúng ta thường xuyên làm khi còn trẻ. Dưới đây là 4 thói quen cần bỏ, nhất là điều số 4 dễ bị lầm tưởng là có lợi.
1. Thức khuya lúc trẻ về già dễ mắc chứng rối loạn giấc ngủ
Việc thức khuya ở Việt Nam đang ngày càng phổ biến, nhất là với người trẻ. Lối sống “ngủ ngày, cày đêm” hay “cú đêm” được đông đảo người trẻ lựa chọn, đặc biệt ở các thành phố lớn.
Mặc dù biết thói quen này gây hại lớn cho sức khoẻ tổng thể, đi ngược lại đồng hồ sinh học tự nhiên, làm suy yếu hệ thống miễn dịch, gia tăng khả năng mắc bệnh… nhưng người trẻ thường ỷ lại vào sức trẻ nên thường bỏ qua.
Thức khuya là thói quen thường thấy ở người trẻ, dù biết hại nhưng nhiều người "không bỏ được" (Ảnh minh hoạ)
Bên cạnh đó, một số nghiên cứu đã cho thấy nhiều người lớn tuổi mắc phải chứng rối loạn giấc ngủ liên quan đến thói quen thức khuya khi còn trẻ. Rất nhiều người già rơi vào tình trạng khó ngủ, ngủ ít không ngon giấc và thường xuyên tỉnh giấc từ nửa đêm về sáng.
Với việc rối loạn giấc ngủ (không ngủ được) khi về già không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà kéo theo một loạt nguy cơ mắc bệnh từ tim mạch, tiểu đường, suy giảm trí nhớ… Vậy nên để tuổi già có một sức khỏe tốt, việc xây dựng thói quen sống ngay từ trẻ là điều vô cùng cần thiết. Trong đó, việc thức khuya dù bất cứ lý do nào cần phải thay đổi, cơ thể người cần có một giấc ngủ đúng, ngủ đủ (từ 7-9 tiếng mỗi ngày) để có thể hồi phục và giảm nguy cơ mắc bệnh.
2. Thuốc lá và bia rượu gia tăng khả năng mắc các bệnh ung thư
Bên cạnh thói quen thức khuya, lạm dụng chất kích thích (trong đó có bia rượu, thuốc lá…) ở người trẻ chính là một trong những nguyên nhân khiến tuổi già “bệnh chồng bệnh”.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh thuốc lá chính là nguyên nhân gây ung thư phổi hàng đầu, trong khi đó bia rượu làm gia tăng việc mắc bệnh viêm gan, xơ gan và cả ung thư gan.
Lạm dụng các chất kích thích khi còn trẻ gây nguy hại lớn cho sức khoẻ tuổi già (Ảnh minh hoạ)
Các căn bệnh ung thư này thường có xu hướng phát triển âm thầm, khó phát hiện trong giai đoạn đầu (lúc còn trẻ) và thường dễ nhầm ở các bệnh lý tiêu hoá nên người trẻ thường chủ quan, bỏ qua.
Việc lối sống thiếu lành mạnh, lạm dụng quá nhiều chất kích thích nói trên khiến cho sức khoẻ tương lai bị ảnh hưởng. Nhận biết sớm và thay đổi thói quen chính là “chìa khóa” giúp bạn mở một cánh cửa sức khỏe ở tương lai tốt hơn. Ngoài ra, bạn cần lắng nghe cơ thể và nhận diện các tín hiệu sớm của bệnh như sụt cân nhanh không rõ lý do, mệt mỏi, chán ăn, không có cảm giác ăn ngon, rối loạn tiêu hóa, vàng mắt, vàng da, nước tiểu đậm màu… thì cần phải thăm khám để có hướng điều trị thích hợp.
3. Ngồi lâu, ít vận động khi còn trẻ dẫn đến thoát vị đĩa đệm thắt lưng khi về già
Ngồi trong thời gian dài sẽ gây áp lực lên các đĩa đệm trong thời gian dài, dần dần thúc đẩy quá trình thoái hóa của lớp đĩa đệm đặc biệt là người ngồi trong thời gian dài như nhân viên văn phòng, tài xế… có nhiều nguy cơ hơn.
Dù được biết đến là “căn bệnh người già” nhưng ngày nay, thoát vị đĩa đệm đang ngày một trẻ hoá và đáng báo động. Việc nhiều người trẻ vì công việc đặc thù thường ngồi một chỗ, ngồi lâu, ít di chuyển hoặc ngồi sai tư thế đã làm tăng áp lực lên đĩa đệm, cản trở quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng và oxy. Từ đó, đĩa đệm mất đi tính đàn hồi, bị khô, xơ, thoái hóa nhanh hơn.
Đau cổ vai gáy, thoát vị đĩa đệm... là các căn bệnh hay gặp ở người già, tuy nhiên hiện nay đang ngày một trẻ hoá (Ảnh minh hoạ)
Để có thể tránh mắc phải bệnh thoát vị đĩa đệm, dù còn trẻ cần phải đặc biệt lưu ý đến lối sống và vận động. Trong đó, cần ngồi đúng tư thế, lưng thẳng, vận động thường xuyên (đứng dậy đi lại sau 30-60 phút ngồi một chỗ), khởi động cơ thể nhẹ nhàng như đi bộ, các bài tập vận động tại chỗ… Ngoài ra, xây dựng chế độ ăn uống giàu canxi, vitamin D, omega-3; duy trì cân nặng hợp lý cũng là bí quyết giúp bạn giảm khả năng mắc bệnh thoát vị địa đệm.
4. Tập thể dục nhiều tưởng tốt nhưng lại “hại đơn hại kép”
Căn bệnh thoái hoá khớp hiện nay không còn là căn bệnh của người già mà cũng đang ngày một trẻ hoá. Một số yếu tố nguy cơ gây thoái hóa khớp là lớn tuổi, béo phì, vấn đề gen hoặc bị chấn thương khớp trước đó. Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều trường hợp người trẻ tuổi bị thoái hóa khớp sớm do tập luyện thể thao quá mức hoặc phương pháp tập luyện không hợp lý.
Như chúng ta đã biết, tập thể dục thường xuyên là cách tốt nhất để chăm sóc sức khoẻ tổng thể và mang lại vô vàn lợi ích. Nhưng việc tập luyện cần phải được thực hiện khoa học và phù hợp với độ tuổi, khả năng chịu đựng của cơ thể chứ không nên tập theo phong trào, tập để lấy thành tích… Việc tập thể dục quá mức không chỉ không mang lại lợi ích cho sức khỏe mà còn làm tăng tổn thương cho khớp gối và mắt cá chân, đồng thời phá vỡ sự cân bằng của dịch khớp, tràn dịch khớp sẽ dẫn đến khớp sưng và đau.
Tập luyện quá sức không chỉ không có lợi mà còn "hại đơn hại kép" (Ảnh minh hoạ)
Các môn có tác động mạnh như chạy bộ nhanh, nhảy cao, chạy đường dài… nếu tập quá mức, cường độ cao, lặp đi lặp lại sẽ gây mài mòn, rách sụn khớp, làm mất lớp đệm bảo vệ, dẫn đến đau và thoái hóa do quá tải.
Để có thể bảo vệ đầu gối, tránh việc thoái hoá khớp, tuỳ vào điều kiện của bản thân và sức khỏe cơ thể, một số môn luyện tập như bơi lội, yoga hoặc đi bộ nhẹ nhàng là một trong những lựa chọn phù hợp.
Trong quá trình luyện tập, cần phải khởi động kỹ và giãn cơ, tăng cường độ một cách từ từ và đặc biệt cần phải lắng nghe cơ thể, không nên cố gắng chịu đựng vì bất kỳ lý do gì. Ngoài ra, một chế độ dinh dưỡng giàu Omega-3, vitamin C (cá hồi, dầu cá, rau xanh, trái cây) sẽ rất tốt để hỗ trợ sụn khớp.
