Không cần nhiều vốn đầu tư, sau khoảng 8 tháng người nuôi có thể thu về lợi nhuận khủng từ loài hải sản được ví là “lộc trời” này!
Vài năm trở lại đây, nuôi vẹm xanh đang trở thành một trong những nghề ít tốn chi phí, nhưng lại cho lợi nhuận ổn định. Ngư dân thường gọi vui đây là “lộc trời”, bởi vẹm xanh không chỉ sinh trưởng nhanh, ít tốn công chăm sóc mà còn mang lại nguồn thu nhập đáng kể, giúp nhiều hộ vươn lên ổn định kinh tế sau mỗi vụ thu hoạch.
Vẹm thường sinh sản và sống từ tự nhiên, bà con có thể lấy giống về sau đó nuôi treo trên các bè nuôi. Có thể nuôi vẹm riêng lẻ hoặc xen kẽ với tôm hùm, sò, các loại cá khác.
Vẹm xanh (Perna viridis) là loài thân mềm hai mảnh vỏ sống tự nhiên ở các vùng nước lặng, giàu dinh dưỡng. Trước đây, vẹm chủ yếu được khai thác tự nhiên, chỉ được xem như món ăn dân dã. Tuy nhiên, khi nhu cầu thị trường tăng cao và các mô hình nuôi thử nghiệm cho thấy hiệu quả kinh tế vượt trội, vẹm xanh nhanh chóng trở thành một hướng làm giàu bền vững của nhiều hộ ngư dân.
Việc nuôi vẹm không đòi hỏi kỹ thuật phức tạp, không phải đầu tư thức ăn, bởi vẹm khai thác trực tiếp nguồn dinh dưỡng tự nhiên trong nước biển. Người nuôi chỉ cần thả dây giống, định kỳ kiểm tra tốc độ sinh trưởng và thu hoạch đúng thời điểm.
Theo một số hộ nuôi vẹm xanh chia sẻ nuôi thứ mệnh danh là “lộc trời” này chẳng tốn thức ăn, không phải tốn kém chi phí mua con giống, chỉ cần đầu tư cọc gỗ, làm giàn ngầm cho vẹm bám vào.
Chính sự dễ nuôi và chi phí đầu tư thấp đã biến vẹm xanh từ nghề phụ trở thành nghề chính của nhiều gia đình ven biển.
Khác với nuôi tôm hay cá biển cần theo dõi sát sao các chỉ số môi trường thì nuôi vẹm xanh lại đơn giản hơn rất nhiều. Vẹm xanh có khả năng lọc nước tự nhiên, giúp làm sạch môi trường quanh khu vực nuôi. Đây cũng là lý do nhiều chuyên gia đánh giá mô hình này thân thiện với hệ sinh thái, có thể phát triển bền vững lâu dài.
Để nuôi vẹm xanh, người dân trước hết phải xây dựng hệ thống bè hoặc giàn treo trên mặt nước. Trên bè, các khung tre được lắp cố định rồi buộc những sợi dây dài thả xuống nước. Trên mỗi sợi dây, người nuôi thắt nút hoặc quấn thêm đoạn dây nhỏ để tạo điểm bám cho vẹm khi chúng sinh trưởng. Đây là giá thể chính, giúp vẹm bám chắc và tạo thành từng chùm lớn.
Vẹm xanh sinh sản tự nhiên ngoài môi trường, vì vậy người nuôi không cần chủ động cho sinh sản nhân tạo. Thay vào đó, ngư dân lấy giống ngoài tự nhiên bằng cách treo những vật liệu đơn giản như bao nilon hoặc túi lưới xuống khu vực có nhiều ấu trùng được vận chuyển xuôi dòng nước trong tự nhiên.
Các túi giống này được treo thành từng hàng trên giàn cố định bằng cọc tràm, ở độ sâu khoảng 1,2m. Khi gặp dòng chảy mang theo ấu trùng, lớp ấu trùng sẽ bám vào bề mặt túi lưới để cư trú và phát triển. Thời điểm thích hợp nhất để đón giống thường rơi vào cuối tháng 2 đến hết tháng 4 hằng năm, khi lượng ấu trùng ngoài tự nhiên xuất hiện nhiều nhất.
Khi ấu trùng đã bám chắc vào túi giống, người nuôi chuyển chúng sang dây treo chính để vẹm tiếp tục phát triển thành từng quần thể.
Đặc điểm của vẹm xanh là mình dẹp, bám chặt vào nhau bằng tơ chân, tạo thành chùm lớn theo chiều dài dây treo. Vẹm hoàn toàn không cần cho ăn vì thức ăn chính là sinh vật phù du có sẵn trong nước.
Do đó, kỹ thuật nuôi rất “nhàn” người nuôi chỉ cần quan sát giàn treo, kiểm tra dây bám và đảm bảo giàn không bị hư hại do sóng gió hay cá, cua cắn đứt dây.
Khi sản lượng vẹm tăng, trọng lượng bám trên dây sẽ làm bè từ từ chìm xuống. Đây là dấu hiệu dễ nhận biết cho thấy vẹm đã đạt kích cỡ thương phẩm. Lúc này, người dân tiến hành thu hoạch bằng cách kéo dây lên và cắt từng chùm vẹm ra khỏi dây, bảo đảm không làm hư vỏ hay gãy tơ chân.
Nguồn thu từ vẹm xanh khiến nhiều người ngạc nhiên bởi hiệu suất kinh tế rất cao. Chỉ với vài chục triệu đồng đầu tư ban đầu người dân có thể thu lãi gấp 5–7 lần sau mỗi vụ. Trung bình 1 dây vẹm xanh sau 8-12 tháng có thể thu tới 20–30kg vẹm thương phẩm. Với hàng nghìn dây treo, một hộ nuôi có thể thu vài chục tấn vẹm cho mỗi mùa.
Giá vẹm xanh tại nhiều địa phương dao động từ 15.000–25.000 đồng/kg tại bè và lên đến 40.000–50.000 đồng/kg khi vào nhà hàng, đặc biệt vào cao điểm du lịch. Giúp người nông dân có mức thu nhập từ vài trăm triệu cho đến 1 tỷ đồng mỗi vụ tùy theo quy mô nuôi.
Vẹm xanh có sức đề kháng tốt, ít dịch bệnh, có thể chịu được biến đổi môi trường. Người nuôi không phải sử dụng thuốc hay hóa chất xử lý, nhờ đó sản phẩm đầu ra cũng an toàn, phù hợp tiêu chuẩn của nhiều thị trường tiêu dùng. Tuy nhiên, mô hình nuôi vẹm xanh thương phẩm vẫn đòi hỏi người nuôi phải hiểu rõ dòng chảy, độ mặn, độ sâu và chu kỳ thủy triều để đặt bè ở vị trí phù hợp.
Một số cơ sở đầu tư trang thiết bị hiện đại còn phát triển các sản phẩm như vẹm hấp sẵn, vẹm đông lạnh, từ đó nâng giá trị của loại hải sản này lên mức cao hơn.
Từng chỉ là món ăn đơn giản của cư dân sống vùng ven biển, vẹm xanh nay đã trở thành nguồn thu ổn định cho nhiều làng biển. Với chi phí đầu tư thấp, rủi ro không quá lớn, sản lượng cao và nhu cầu thị trường ổn định, vẹm xanh thực sự là “lộc trời” mang lại nguồn thu bền vững cho ngư dân, giúp nhiều hộ “đổi đời”, nâng cao thu nhập.
