Năm 2025, tròn 30 năm thực hiện Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh, phụ nữ toàn cầu nói chung và phụ nữ Việt Nam đã và đang được trao quyền nhiều hơn để phát triển bình đẳng. Tuy nhiên, để đạt được bình đẳng giới thực chất, vẫn rất cần những chương trình hành động, những cam kết đầu tư, trao quyền từ các Chính phủ, trong đó có Việt Nam để phụ nữ có cơ hội phát triển, đóng góp nhiều hơn trong kỷ nguyên mới.
Nhiều bước tiến trong bình đẳng giới
Năm 1995, Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh được thông qua tại Hội nghị thế giới lần thứ tư về phụ nữ tại Bắc Kinh với sự tham gia của 189 quốc gia nhằm cam kết thực hiện các mối quan tâm và quyền lợi của phụ nữ toàn thế giới vào cuối thế kỷ XX. Tại Hội nghị cấp bộ trưởng châu Á - Thái Bình Dương đánh giá 30 năm thực hiện Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh diễn ra tại Thủ đô Bangkok của Thái Lan trong các ngày từ 19 - 21/11/2024 với sự tham gia của 1.200 đại biểu đến từ 51 quốc gia, vùng lãnh thổ trong khu vực, Tổng Thư ký Ủy ban Kinh tế và Xã hội Liên hợp quốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương (UN-ESCAP) - bà Armida Salsiah Alisjahbana đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc tạo cơ hội để phụ nữ và trẻ em gái được phát triển, khẳng định phụ nữ phải đi đầu trong các vấn đề xác định tương lai chung của nhân loại như hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và chuyển đổi số.
30 năm thực hiện những cam kết nêu trong Cương lĩnh hành động, Việt Nam đạt được những thành tựu đáng kể trong bình đẳng giới. Tại hội nghị này, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà khẳng định: Trong 30 năm qua, đặc biệt là giai đoạn 2019 - 2024, Việt Nam đã quyết tâm hiện thực hóa các mục tiêu của Cương lĩnh hành động Bắc Kinh, các cam kết quốc tế khác về bình đẳng giới, nổi bật là việc xây dựng và củng cố luật pháp, chính sách của quốc gia. Việt Nam nghiêm túc thực hiện lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong xây dựng văn bản pháp luật và chính sách nhằm xóa bỏ những quy định mang tính chất phân biệt đối xử đối với phụ nữ và nam giới. Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021 - 2030 được ban hành với nhiều mục tiêu, chỉ tiêu và giải pháp nhằm thu hẹp khoảng cách giới, tạo điều kiện, cơ hội để phụ nữ và nam giới tham gia, thụ hưởng bình đẳng trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân (thứ hai phải qua) trò chuyện cùng các đại biểu dự Lễ trao giải thưởng Nguyễn Thị Định lần thứ Nhất và biểu dương Chủ tịch Hội LHPN cấp huyện tiêu biểu toàn quốc năm 2024 do TƯ Hội LHPN Việt Nam tổ chức vào ngày 8/10/2024.
Những nỗ lực và quyết tâm trên đã cải thiện rõ rệt vai trò địa vị của phụ nữ Việt Nam. Thành tựu mà Việt Nam đã đạt được trong thực hiện bình đẳng giới là: Chỉ số bình đẳng giới của Việt Nam năm 2024 xếp hạng 72/146 quốc gia. Tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội luôn ở mức cao trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương (đạt 30,26%); phụ nữ Việt Nam chiếm 46,8% lực lượng lao động cả nước; tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của lao động nữ là 62,4%; tỷ lệ doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ đạt 28,2%.
Về tiến trình thực hiện bình đẳng giới, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia xóa bỏ khoảng cách giới nhanh nhất trong vòng 20 năm qua, và là một trong những nước hoàn thành sớm Mục tiêu Thiên niên kỷ thứ 3 (MDG 3) về bình đẳng giới và đang nỗ lực thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), trong đó có các Mục tiêu số 5 và 10 về xóa bỏ bất bình đẳng, thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái.
Ngày 8/8/2024, Việt Nam đánh dấu thêm một cột mốc lịch sử về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ khi lần đầu tiên công bố Chương trình Hành động quốc gia về Phụ nữ, hòa bình và an ninh trong giai đoạn 2024 - 2030. Chương trình do Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định phê duyệt vào ngày 25/1/2024 với mục tiêu là bảo đảm và thúc đẩy hơn nữa bình đẳng giới, nêu cao vai trò, vị thế, tiếng nói, quyền lợi và nghĩa vụ, trách nhiệm của phụ nữ trong tham gia các lĩnh vực hòa bình, an ninh góp phần duy trì hòa bình, ổn định và sự phát triển bền vững của quốc gia và trên phạm vi quốc tế.
Bà Sima Bahous, Giám đốc điều hành toàn cầu của UN Women cho rằng, việc triển khai Chương trình hành động quốc gia của Việt Nam diễn ra trong bối cảnh phụ nữ và trẻ em gái trên toàn thế giới tiếp tục phải đối mặt với nhiều tổn thương và phân biệt đối xử. Vì vậy việc khởi động Chương trình hành động quốc gia này trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Các nữ quân nhân Bệnh viện dã chiến cấp 2 (số 3) lên đường đi làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình ở Nam Sudan. Ảnh Độc lập
Tiềm năng to lớn của phụ nữ cần được phát huy mạnh mẽ
Bước vào kỷ nguyên mới, tiến độ bình đẳng giới trên mọi lĩnh vực cần được thúc đẩy nhanh hơn. Vì vậy, phụ nữ cần được trao quyền để phát huy những tiềm năng to lớn. Nhấn mạnh về vai trò và tầm quan trọng của phụ nữ, trong Khóa họp lần thứ 68 Ủy ban Địa vị Phụ nữ (CSW68) của Hội đồng Kinh tế, Xã hội Liên hợp quốc (ECOSOC) diễn ra tại Trụ sở Liên hợp quốc ngày 11/3/2024, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân khẳng định: “Xuyên suốt dòng chảy thời đại, phụ nữ luôn là những sứ giả của hòa bình và bác ái, là lực lượng không thể thiếu, có ý nghĩa quyết định trong mọi tiến trình hoà bình, an ninh, tiến bộ xã hội và phát triển bền vững. Vì vậy, trong bối cảnh chung còn nhiều khó khăn, thách thức như hiện nay, những tiềm năng to lớn của phụ nữ cần được phát huy mạnh mẽ, hiện thực hoá bằng những cam kết và nguồn lực tương xứng”.
Trong kỷ nguyên mới, bên cạnh sự phát triển của cuộc cách mạng công nghệ mang lại những cơ hội lớn để phát triển vẫn còn những khó khăn thách thức đi kèm như biến đổi khí hậu, xung đột, chiến tranh… Báo cáo của các tổ chức quốc tế cho thấy, hiện có hàng trăm triệu phụ nữ và trẻ em gái đang phải sống trong hoàn cảnh hết sức khó khăn do tác động của xung đột, khủng hoảng, dịch bệnh, biến đổi khí hậu và các thách thức an ninh phi truyền thống. Trong khi đó, viện trợ song phương cho các chương trình về bình đẳng giới lại giảm xuống so với trước đây.
Trong bối cảnh đó, để trao quyền cho phụ nữ, thúc đẩy tiến trình bình đẳng giới về đích nhanh hơn, mỗi quốc gia cần có những chương trình hành động, những cam kết để phụ nữ và trẻ em gái không bị bỏ lại phía sau bởi những khó khăn, thách thức trên. Về phía Việt Nam, tại Khóa họp lần thứ 68 Ủy ban Địa vị Phụ nữ, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân cho biết: Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ chủ đề của Khoá họp lần này. Việt Nam luôn sẵn sàng hợp tác chặt chẽ với các nước và các đối tác vì bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái, không bỏ ai lại phía sau.
Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước thu nhập trung bình cao năm 2030 và có thu nhập cao năm 2045. Để thực hiện, Việt Nam cần huy động toàn diện các nguồn lực trong đó có vai trò của phụ nữ, để đi vào một quỹ đạo phát triển cao hơn, bền vững hơn.
