Có những mùa xuân, chỉ khi rời xa vòng tay gia đình mới hiểu, được về nhà và thấy bóng dáng bố mẹ, là thấy Tết.
"Tết này em không về nhà đâu!"
Em tôi khẳng định chắc nịch trong cơn giận dỗi với bố. Căn nguyên là bố nhờ một việc mà nó làm mãi chưa xong vì bận công việc. Áp lực, thiếu ngủ, lại thường xuyên nghe những cú điện thoại giục giã của bố làm con bé bùng nổ và thốt lên câu ấy trong cơn giận dữ.
Tôi… bật cười. Em gái tôi, tuổi đã gần đầu 3 nhưng tâm hồn như một đứa trẻ mới lớn muốn khẳng định sự tự lập và trưởng thành trong mắt bố mẹ. Hơn nửa năm nay, em tôi đã dọn ra ở riêng với sự ủng hộ của tôi, và dĩ nhiên là gặp phải sự can ngăn từ bố mẹ.
Tôi bắt gặp hình ảnh của chính mình ở tuổi U30 ngày trước. Đó là những ngày, ước mơ lớn nhất của tôi là được tự do. Tôi sẽ không phải nghe tiếng càu nhàu của bố mỗi khi đi chơi muộn, không phải nghe những cú điện thoại cứ 10 phút một lần hỏi bao giờ về, có ăn cơm không. Tôi muốn có một căn phòng nơi không ai có thể vào động vào đồ vật của mình. Tôi muốn có một buổi sáng không vội vã bởi tiếng đánh thức của bố mẹ, giục giã đi học đi làm. Tôi càng không muốn mỗi dịp tụ họp gia đình lại phải dậy từ 5h sáng để chuẩn bị 5 mâm 7 món cho 3 thế hệ.
Ấy nhưng khi lấy chồng, sao tôi nhớ những âm thanh và cảm giác quen thuộc mà ngày càng xa xôi quá.
Một buổi sáng mùa xuân, tôi thức dậy khi chồng con còn đang thở đều say sưa. Căn phòng ấm có máy sưởi làm tôi nhớ đến không khí ngôi nhà có cây ổi rì rào đưa gió tràn vào. Gió xuân mang hơi ẩm lành lạnh báo hiệu những cơn mưa phùn sắp tới trong vài ngày cận Tết. Chiếc xoang nhạy cảm kinh niên hơi buốt làm tôi tỉnh hẳn ngủ nhưng vẫn lười nhác nằm trên giường nghe lệnh của mẹ hôm nay.
Căn bếp mùa xuân bao giờ cũng rất bận rộn. Nguyên tháng Giêng là tháng chỉ có vòng tuần hoàn đi chợ - sơ chế - nấu nướng - bày biện - hoá vàng. Nào cúng rằm, cúng ông Công ông Táo, cúng tất niên, cúng giao thừa, giỗ bà nội… Mẹ tôi kể, khi về nhà chồng mẹ không biết cúng bái hay làm cỗ gì đâu. Mẹ được bà nội bảo làm, tự học, tự nhẩm trong đầu màu sắc của mâm cúng sao cho đẹp mắt. Thế là cũng được 7 - 9 món rồi.
7 giờ, chương trình thời sự sáng kết thúc. Bố mẹ đã ăn xong bát phở gói úp nước sôi cùng cốc cafe sữa từ lúc nào. Tôi vội vàng trong tiếng gằn giọng của mẹ để quay ra chợ mua ít rau củ, vài ba thứ gia vị đã hết veo vì xào nấu liên tục. Nếu hỏi ở đâu có không khí Tết nhất, chắc chắn là ở khu chợ truyền thống. Trong sự ép buộc thì vẫn có niềm vui được hoà mình vào bầu không khí vội vã của cơ man hàng hoá và tiếng trả giá ngày Tết. Quán bia hơi ngày hè đông đúc đám đàn ông buôn chuyện phiếm đã nhường chỗ cho những chậu quất cỡ vừa. Tôi vẫn nhớ lời bố dặn, phải chọn cây có quả tròn mọng, vừa có quả xanh, vừa có nụ hoa, tán tròn không nghiêng mới là cây quất đẹp. Ấy là bố tôi tưởng tượng thế vì ông không thể nhìn thấy gì. Đó là cây quất đẹp nhất trong ký ức của bố thời còn sáng mắt.
Thích không khí vậy thôi nhưng sao con đường đến hàng tạp hoá bán đồ khô thật là xa. Hàng cô Bắc bé xíu trong góc chợ mà đồ nào cũng có: từ hạt tiêu, nấm hương, nem hải sản, thịt đông lạnh, xúc xích… Cách hàng cô Bắc không xa là hàng hoa không tên. Không tên là bởi chỉ có Tết mới xuất hiện sạp hoa to như vậy, có đủ cành đào, hoa thược dược, không thể thiếu violet và những bó lay ơn nụ mập mạp đủ màu truyền thống. Thời điểm ấy tới rồi, tôi xài tiền thừa để mặc cả một bó lay ơn mang về cắm bàn thờ. Cảm giác chiến thắng là khi tôi cầm bó hoa trên đường về, nhiều người không cần quen hỏi bao nhiêu tiền một bó và tặc lưỡi tiếc nuối vì tôi mua rẻ hơn họ.
Có mùa xuân khi tôi ở tuổi 25-26, một mùa xuân buồn bã với sức khoẻ và sự nghiệp trắc trở. Bố mẹ cũng không vì thế mà trở nên dịu dàng hơn với tôi, luôn để tôi phải bận rộn với công việc để không phải nghĩ ngợi. Buổi sáng, tôi thấy trên trán bố có vết xước còn rỉ máu lớn. Tôi hỏi, bố không trả lời. Về sau, tôi mới biết vì lo lắng cho tôi mà bố vô tình va mạnh đầu vào cạnh tủ thờ.
Mùa xuân năm nay, khi việc mua một bó hoa lay ơn đã không còn cần phải mặc cả, đào, mai, quất và cúc mâm xôi cũng được cửa hàng chở tới tận nhà, dường như bố mẹ vẫn còn ngóng trông điều gì đó. Năm nay nhà tôi ăn tất niên sớm, bố mẹ mời thông gia và họ hàng thân thiết tới rộn ràng cả căn nhà yên ắng cả năm. Bố tôi đã đạt được nguyện vọng khoe bức ảnh chụp cả gia đình thật lớn treo giữa phòng khách.
Lúi húi dọn dẹp bát đĩa, mẹ bỗng dưng kể: "Hôm nay anh Tùng đi viếng bác Hà, vợ cũ bác Hưng đấy". Tôi giật mình, bởi tôi còn nhớ bác Hà, và trong trí nhớ của tôi bác luôn tươi cười, khoẻ mạnh với chiếc nốt ruồi giống mẹ và mái tóc ngắn xoăn tít. Một lời thông báo, mẹ không nghẹn ngào bởi đó là sự chấp nhận.
Cũng là mùa xuân năm nay, bố và mẹ đều trên 70, đang chứng kiến những người bạn lần lượt ra đi bỏ lại khoảng trống lớn cùng hoài niệm những ngày Tết ríu rít hẹn hò tới thăm nhau. Năm nay đã không còn chú Tuyến, dì Trà, bác Hà… Tôi khựng lại nhìn bóng lưng bố và mẹ đi chầm chậm lên cầu thang. Còn bao nhiêu mùa xuân nữa tôi được về ngôi nhà thơ ấu để được bố mẹ giao việc đi chợ, sắp mâm, cắm hoa, bày bàn thờ cúng?
Bất giác tôi chỉ muốn được bé lại như con gái tôi bây giờ, ngồi chờ hàng giờ ngoài cửa ngóng mẹ chở chậu quất nhỏ trên chiếc xe đạp mang Tết về nhà. Thèm được nghe mẹ nhắc nhở mỗi khi chuẩn bị ra khỏi nhà: "Khẩu trang, chìa khoá, điện thoại đã đủ chưa?". Thèm nghe tiếng bố càu nhàu vì một điều nho nhỏ nhưng được gạt đi bởi tiếng trêu đùa đáng yêu của mẹ. Thèm được rúc vào đống chăn gối cũ kĩ lẫn mùi tủ gỗ và mùi bố mẹ. Thèm được nghe tiếng ồn ào hàng xóm gọi nhau sang làm cốc nước chè và nói chuyện thời sự...
Có những mùa xuân, chỉ khi rời xa vòng tay bố mẹ mới hiểu, được về nhà và thấy bóng dáng bố mẹ là thấy Tết. Giống như con của bạn tôi ở châu Âu, khi bước xuống sân bay Nội Bài mùa xuân này, cô bé đã thốt lên: "Con ngửi thấy mùi bà ngoại". Ấy là, con đã được về nhà.
