Trong kỷ nguyên số, mạng xã hội mở ra một “sân khấu” rộng lớn để mỗi người trình diễn phiên bản hoàn hảo nhất của bản thân. Với phụ nữ, làm đẹp vốn là một nhu cầu chính đáng để tự tin và giữ gìn hạnh phúc gia đình. Thế nhưng, khi làm đẹp không còn xuất phát từ tình yêu bản thân hay mong muốn gắn kết cùng chồng con, mà chỉ để tìm kiếm những lời khen ngợi ảo trên mạng, hôn nhân có nguy cơ phải đối diện với những rạn nứt khó hàn gắn.
Những vết nứt âm thầm trong đời sống gia đình
Ngày nay, không khó để bắt gặp hình ảnh những bà mẹ trẻ bận rộn hàng giờ trước gương để quay TikTok, livestream bán hàng hoặc chụp ảnh selfie thật lung linh trước khi bữa cơm gia đình kịp dọn ra. Trong một hội nhóm chia sẻ chuyện hôn nhân, một người chồng than thở: “Cứ mỗi tối về nhà, thay vì đón chồng, ôm con, vợ tôi lại tất bật trang điểm để quay clip. Tôi cảm giác mình chỉ còn đứng ngoài lề cuộc sống của cô ấy”.
Thực tế, báo chí từng ghi nhận nhiều vụ ly hôn vì người vợ quá mải mê với “sân khấu ảo”. Một người chồng ở TPHCM đã đệ đơn ra tòa vì không chịu nổi cảnh vợ liên tục đăng ảnh gợi cảm, kèm những dòng trạng thái mập mờ trên facebook. Anh cho rằng điều đó xúc phạm đến hôn nhân, trong khi người vợ lại khẳng định đơn giản rằng: “Em chỉ muốn được khen đẹp”.
Tại Hà Nội, chị L, 32 tuổi, từng chia sẻ câu chuyện của mình trên một diễn đàn phụ nữ. Chồng chị nhiều lần tỏ ra buồn bã khi bữa cơm tối thường bị trì hoãn chỉ vì chị mải chụp ảnh món ăn để “check-in”. Dần dần, không khí gia đình trở nên lạnh lẽo, những cuộc trò chuyện thưa thớt, thay vào đó là tiếng lách cách của bàn phím và ánh sáng điện thoại. Chị L tâm sự: “Đến khi con gái hỏi: Mẹ ơi, mẹ đăng ảnh để được ai khen? Tôi mới giật mình nhận ra mình đã đi quá xa”.
Không chỉ ở Việt Nam, trên thế giới, mạng xã hội cũng nhiều lần bị gọi tên như nguyên nhân hoặc chất xúc tác dẫn đến tan vỡ hôn nhân. Năm 2018, tờ The Guardian đưa tin một người đàn ông ở Anh ly hôn vì vợ “nghiện Instagram”, mỗi ngày dành hàng giờ chụp ảnh, chỉnh sửa rồi đăng tải, bỏ mặc cả gia đình. Ở Mỹ, một khảo sát của Pew Research (2019) cho thấy, có tới 1/3 số vụ ly hôn liên quan đến mạng xã hội - từ việc một bên dành quá nhiều thời gian trực tuyến cho tới những ghen tuông khi bạn đời tương tác quá thân mật với người khác.
Ảnh minh họa
Ngay cả các nghiên cứu học thuật cũng lên tiếng cảnh báo. Đại học Boston (Mỹ) từng công bố báo cáo cho thấy tỷ lệ ly hôn tăng tới 4,32% ở những cặp đôi mà một trong hai người sử dụng mạng xã hội quá nhiều. Tại Hàn Quốc, nơi văn hóa “làm đẹp để đăng Instagram” rất phổ biến, các chuyên gia hôn nhân nhấn mạnh rằng nhiều vụ tan vỡ bắt nguồn từ sự “mất cân bằng ưu tiên”: Một bên quá tập trung vào hình ảnh cá nhân mà bỏ quên sự gắn kết gia đình.
Đằng sau những con số và câu chuyện ấy, dễ thấy một thực tế: Khi lời khen từ người xa lạ trở thành thước đo giá trị, còn sự quan tâm của người chồng bị gạt sang bên lề, hôn nhân khó lòng giữ được sự bền chặt vốn có. Và điều đau lòng nhất là những tổn thương này thường không hiện ra ngay lập tức, mà âm thầm tích tụ theo năm tháng, đến một ngày bùng nổ thành khủng hoảng khó cứu vãn.
Làm đẹp cho ai: cho chồng, cho mình hay sống ảo?
Theo TS, chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Thu Hiền, Trung tâm Tư vấn - Trị liệu tâm lý SHARE, hiện tượng phụ nữ làm đẹp chỉ để khoe trên mạng phản ánh sự dịch chuyển giá trị trong xã hội hiện đại. Nếu trước đây, làm đẹp gắn liền với việc giữ gìn hình ảnh cá nhân và vun đắp hạnh phúc gia đình, thì nay không ít người xem mạng xã hội như “sân khấu” để trình diễn phiên bản lý tưởng hóa của bản thân. Việc lệ thuộc vào phản hồi ảo khiến người vợ dễ rơi vào vòng xoáy so sánh xã hội.
Họ thường xuyên tự đặt mình cạnh những hình mẫu “hoàn hảo” khác, từ đó cảm thấy bất mãn với chính cuộc hôn nhân của mình, bởi đời sống thực tế khó lòng lung linh như những bức ảnh trên Instagram. Tâm lý phụ thuộc vào “like” và “comment” cũng khiến họ dần coi nhẹ sự quan tâm thực tế từ người chồng. Khi lời khen của người lạ được ưu tiên hơn sự quan tâm của người bạn đời, hôn nhân mất đi ý nghĩa tương hỗ vốn có, biến thành một quan hệ thiếu cân bằng.
Ảnh minh họa
Người chồng, trong hoàn cảnh ấy, thường trải qua ba cung bậc tâm lý: Cảm giác bị bỏ rơi, bất an và ghen tuông, rồi cuối cùng là tổn thương tự ái. Không ít cặp đôi nảy sinh xung đột vì thời gian sử dụng điện thoại, vì việc chia sẻ hình ảnh riêng tư mà không có sự đồng thuận, hoặc vì sự mất niềm tin tích tụ theo thời gian. Nếu không được giải quyết, những mâu thuẫn này có thể dẫn đến khủng hoảng niềm tin, thậm chí tan vỡ hôn nhân.
Đáng lo hơn, “sống ảo” còn ảnh hưởng trực tiếp đến trẻ em. Không ít đứa trẻ than phiền rằng mẹ dành nhiều thời gian chụp ảnh, quay video hơn là trò chuyện hay chơi cùng con. Thậm chí, có em nhỏ vô tình trở thành “đạo cụ” trong các clip gia đình đăng mạng. Lâu dần, trẻ có thể hình thành quan niệm sai lệch rằng ngoại hình và sự công nhận từ người khác quan trọng hơn tình cảm thật, tiếp nối vòng xoáy “sống ảo” của cha mẹ.
Trong một ngôi nhà như vậy, bầu không khí ấm áp dễ bị thay thế bởi căng thẳng, cãi vã vì mạng xã hội. Trẻ lớn lên trong môi trường ấy có nguy cơ cao gặp phải các vấn đề tâm lý như lo âu, thiếu an toàn tình cảm. Và nếu người lớn không kịp thời điều chỉnh, thế hệ con trẻ có thể mang theo những vết hằn tâm lý đó suốt quá trình trưởng thành, ảnh hưởng đến cách các em xây dựng gia đình sau này.
TS Hiền cũng đưa ra một số dấu hiệu cảnh báo cho thấy người vợ đang đi quá xa trong việc đầu tư hình ảnh trên mạng, như dành hầu hết thời gian rảnh cho chụp ảnh, trang điểm, chỉnh sửa, đăng tải; vui buồn thất thường theo số lượt “like” và bình luận; bỏ lỡ những hoạt động gia đình quan trọng vì bận “sống ảo”; liên tục so sánh bản thân với người khác; tự ý đăng hình ảnh riêng tư mà không tham khảo ý kiến chồng. Nếu không được điều chỉnh, “sống ảo” có thể trở thành mối đe dọa trực tiếp cho sự bền vững gia đình.
“Để tránh những hệ quả đáng tiếc, người phụ nữ cần tái định nghĩa mục tiêu làm đẹp. Làm đẹp không phải để làm vừa lòng đám đông, mà để chăm sóc sức khỏe, tăng sự tự tin và giữ hạnh phúc gia đình. Mạng xã hội không có lỗi, làm đẹp cũng chẳng sai. Sai lầm chỉ bắt đầu khi việc “làm đẹp để khoe” lấn át “làm đẹp để hạnh phúc”. Khi phụ nữ tìm lại được sự cân bằng, hôn nhân không chỉ tránh khỏi rạn nứt mà còn trở thành chốn nuôi dưỡng sự phát triển bền vững cho cả gia đình”, TS Nguyễn Thị Thu Hiền nói.
Đồng thời, nhiều chuyên gia cũng khuyến nghị, thay vì trách móc hay chỉ trích, người chồng có thể chia sẻ thẳng thắn và nhẹ nhàng với vợ, để cả hai cùng tìm tiếng nói chung. Một bữa cơm tối không điện thoại, một buổi dạo chơi cuối tuần không mạng xã hội, hay chỉ đơn giản là lời khen ngợi chân thành từ chồng, đôi khi chính là “liều thuốc” giúp người vợ tìm lại giá trị thật của mình. Khi cả hai cùng đồng hành, sự gắn kết vợ chồng sẽ bền chặt hơn, và hạnh phúc gia đình sẽ không bị lay chuyển bởi những ảo ảnh từ thế giới trực tuyến.
