Việc nuôi dưỡng sự tự tin, thái độ tích cực ở trẻ cũng cần có phương pháp đúng đắn.
Sự tự tin được xem là nền móng quan trọng trong quá trình trưởng thành của trẻ. Một đứa trẻ tự tin hiểu giá trị của bản thân, dám đối diện với thử thách và không tự phủ nhận mình khi thất bại. Vậy làm thế nào để bố mẹ có thể giúp con xây dựng sự tự tin cho con?
Thực tế, sự tự tin của trẻ không hình thành trong một khoảnh khắc, mà được tích lũy từ phản ứng nhỏ của bố mẹ trong đời sống thường ngày. Bắt đầu từ cách những người gần gũi nhất với trẻ nhìn nhận, lắng nghe và đáp lại từng tín hiệu mà con gửi đi.
Trên thực tế, có những hành động nuôi dưỡng sự tự tin cho trẻ hiệu quả hơn nhiều so với lời khen kiểu “Con giỏi lắm”.
Hãy trao cho trẻ quyền lựa chọn, nhưng có giới hạn
Khoảng 2 tuổi, trẻ bắt đầu hình thành ý thức về bản thân, và từ “không” xuất hiện ngày một nhiều. Đây không phải sự bướng bỉnh, mà là dấu hiệu cho thấy trẻ đang học cách khẳng định mình. Thay vì sa vào những cuộc tranh luận không hồi kết về chuyện mặc gì hay ăn gì, bố mẹ có thể chuyển hướng bằng cách trao cho con quyền lựa chọn phù hợp với độ tuổi.
Chẳng hạn, thay vì hỏi có mặc áo khoác hay không, hãy nói: “Hôm nay con muốn mặc áo khoác xanh hay áo len đỏ?”, thay vì ép con ăn, có thể hỏi: “Con muốn ăn táo hay chuối?” Khi đó, mâu thuẫn tiềm ẩn được chuyển thành sự hợp tác tích cực.
Thông qua những lựa chọn nhỏ, trẻ dần cảm nhận được quyền kiểm soát đối với cuộc sống của mình. Con hiểu rằng ý kiến của mình có giá trị, được lắng nghe và có thể tự đưa ra quyết định. Chính cảm giác được tôn trọng và làm chủ là một trong những nền tảng đầu tiên nuôi dưỡng sự tự tin bên trong trẻ.
Thông qua những lựa chọn nhỏ, trẻ dần cảm nhận được quyền kiểm soát đối với cuộc sống của mình.
Biến sai lầm thành những cơ hội học hỏi quan trọng
Bố mẹ thường lo lắng sợ con mắc sai lầm. Từ việc ngã xe, làm đổ đồ, không xếp xong trò chơi cho đến điểm số chưa như mong đợi, phản xạ quen thuộc của nhiều bố mẹ là trách mắng hoặc vội vàng làm thay để “sửa lỗi” cho con. Thế nhưng, khi người lớn phản ứng bằng sự lo lắng quá mức, trẻ dễ hiểu rằng: sai lầm là điều nguy hiểm, và mình cần tránh bằng mọi giá.
Thực tế, mắc lỗi không phải dấu hiệu của kém cỏi, mà là bước đầu tiên của việc học hỏi. Khi bố mẹ đủ bình tĩnh để ở bên, giúp con nhìn lại chuyện đã xảy ra, cùng tìm cách điều chỉnh và thử lại, trẻ sẽ học được rằng: thất bại không đáng sợ, và mình có khả năng vượt qua. Mỗi lần được phép vấp ngã trong an toàn, trẻ tích lũy thêm kinh nghiệm, sự dẻo dai và niềm tin vào bản thân.
Khi sai lầm không còn bị xem là điều cần che giấu, mà được nhìn nhận như một phần tự nhiên của quá trình trưởng thành, trẻ sẽ không bị nỗi sợ mắc lỗi kìm hãm. Với tinh thần dũng cảm thử lại đang âm thầm nuôi dưỡng sự tự tin vững vàng bên trong con.
Trẻ mắc lỗi không phải dấu hiệu của kém cỏi, mà là bước đầu tiên trong quá trình học hỏi.
Hãy mô tả nhiều hơn và đánh giá ít hơn
Những lời khen chung chung như “Con thông minh quá!” hay “Con giỏi lắm!” nếu lặp lại quá nhiều có thể vô tình khiến trẻ lệ thuộc vào sự công nhận từ bên ngoài. Thậm chí, để giữ hình ảnh “đứa trẻ giỏi”, trẻ có xu hướng né tránh những thử thách khó.
Thay vào đó, bố mẹ có thể chuyển sang cách khen mang tính miêu tả, tập trung vào quá trình và nỗ lực của con:
“Bố thấy con thử ghép miếng này sang miếng khác nhiều lần dù chưa đúng, nhưng con không bỏ cuộc và cuối cùng đã tìm ra mảnh phù hợp”
“Con chủ động chia sẻ đồ chơi với em gái, các con đã chơi với nhau rất vui. Mẹ tự hào về con".
Sự tự tin bền vững thường đến từ những khoảnh khắc đồng hành giản dị, chân thành mỗi ngày.
Những phản hồi chi tiết giúp trẻ nhận ra cụ thể mình đã làm tốt ở điểm nào, và hiểu rằng những phẩm chất tích cực ấy đến từ chính nỗ lực và lựa chọn của bản thân. Từ đó, sự tự tin được xây dựng trên nền tảng bên trong, thay vì phụ thuộc vào những lời khen sáo rỗng từ bên ngoài.
Khi bố mẹ bớt căng thẳng và không quá cố gắng khen cho đủ, sự tự tin của con lại có cơ hội lớn lên một cách tự nhiên.
Sự tự tin bền vững thường đến từ những khoảnh khắc đồng hành giản dị, chân thành mỗi ngày.
