Khi công nghệ ngày càng hiện diện trong mọi ngóc ngách của đời sống, nhiều phụ huynh đã tận dụng các thiết bị thông minh, ứng dụng học tập và công cụ giám sát để đồng hành cùng con cái trong việc vui chơi, học tập và phát triển kỹ năng.
Công nghệ hỗ trợ bố mẹ đồng hành cùng con
Chị Nguyễn Minh Hằng (34 tuổi, sống tại phường Cầu Giấy, TP Hà Nội) chia sẻ về cách đồng hành cùng cậu con trai 9 tuổi: “Tôi đi làm văn phòng từ sáng đến chiều, không thể trông con suốt ngày được. Trước đây, cứ đến hè là tôi lo con ở nhà dán mắt vào tivi hoặc điện thoại chơi game. Năm nay, tôi cài phần mềm kiểm soát thời gian sử dụng màn hình, đồng thời đăng ký cho con khóa học online về tiếng Anh và lập trình cơ bản. Hàng ngày, tôi có thể kiểm tra tiến độ học tập của con, biết được con đang học gì, chơi gì”.
Hai con nghỉ hè, một lớp 4 và một lớp 8, chị Thanh Huyền (phường Từ Liêm, TP Hà Nội) tìm mọi cách để kiểm soát việc dùng điện thoại, tivi trong nhà mà vẫn không xuể. “Ở nhà cả ngày, rảnh rỗi nên các con chỉ chăm chăm vào tivi với điện thoại,” chị kể. Ban đầu, chị cho hai con xem thoải mái vài ngày, nhưng rồi thấy không ổn nên quyết định “ra luật”. Điện thoại của con lớn bị cất đi, chỉ được dùng 45 phút mỗi tối. Ban ngày, chị gắn sim vào chiếc điện thoại “cục gạch” cũ của mình để con vẫn gọi được cho bố mẹ khi cần. Chưa hết, chồng chị còn cài mật khẩu cho các ứng dụng xem phim, video trên tivi để hạn chế. Nhưng chỉ vài hôm sau, hai vợ chồng phát hiện các con biết cách mở trình duyệt web trên tivi để lên mạng xã hội”, chị Huyền đau đầu.
Bên cạnh việc giám sát thời gian sử dụng thiết bị, nhiều phụ huynh cũng tận dụng công nghệ để theo dõi kết quả học tập của con - kể cả trong mùa hè. Các nền tảng học online hiện nay thường tích hợp hệ thống đánh giá, báo cáo tiến độ học tập theo từng buổi hoặc từng tuần. Chỉ cần vài thao tác trên điện thoại, phụ huynh có thể biết con học bài nào, làm đúng bao nhiêu câu, mất bao lâu để hoàn thành một bài tập, thậm chí cả phần nào con hay sai. Chị Đào Thu Ánh (phường Giảng Võ, TP Hà Nội), có con vừa bước vào lớp 6, kể rằng: “Tôi đăng ký cho con học hè trên một ứng dụng toán tư duy. Mỗi tuần, tôi đều nhận được email báo cáo điểm số, thời lượng học và cả phần gợi ý nên ôn thêm gì. Nhờ vậy, tôi không cần lúc nào cũng kè kè hỏi con học chưa, điểm bao nhiêu”. Giống chị Ánh, không ít phụ huynh cũng đã đầu tư cho con học hè qua các nền tảng học trực tuyến như Monkey, VioEdu, hoặc ứng dụng AI hỗ trợ học tiếng Anh, toán học, lập trình. Không chỉ với các khóa học trực tuyến, nhiều trường học hiện cũng sử dụng sổ liên lạc điện tử hoặc ứng dụng quản lý học tập để cập nhật điểm kiểm tra, nhận xét của giáo viên. Một số phụ huynh cho biết, dù con đang học thêm ở trung tâm hay tham gia lớp học kỹ năng, họ vẫn có thể theo dõi kết quả thông qua phần mềm kết nối giữa trung tâm và gia đình.
Sự kiểm soát của bố mẹ trong vấn đề công nghệ là rất quan trọng.
Hiện nay, thị trường công nghệ dành cho trẻ em đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong mùa hè - thời điểm trẻ ở nhà nhiều hơn. Xu hướng trên thị trường công nghệ cho thấy một số công cụ, thiết bị được phụ huynh sử dụng phổ biến như: Đồng hồ thông minh tích hợp định vị GPS, được xem là lựa chọn hàng đầu cho phụ huynh có con nhỏ trong độ tuổi từ 6-12. Những chiếc đồng hồ thông minh này không chỉ có chức năng nghe gọi hai chiều, mà còn cho phép cha mẹ biết chính xác vị trí của con theo thời gian thực. Một số mẫu còn tích hợp cảnh báo vùng an toàn, khi trẻ ra khỏi khu vực quy định, hệ thống sẽ gửi thông báo ngay lập tức.
Với điện thoại thông minh, bố mẹ có thể cài một số ứng dụng giám sát và giới hạn thời gian dùng thiết bị như Google Family Link, Qustodio, hoặc Kaspersky Safe Kids. Các ứng dụng này giúp bố mẹ theo dõi thời gian trẻ sử dụng điện thoại, giới hạn ứng dụng được phép truy cập và lọc nội dung phù hợp. Nhiều phụ huynh cài đặt giới hạn: ban ngày học tập, tối mới được giải trí - tất cả đều được công nghệ hỗ trợ. Ngoài ra, một số gia đình trang bị camera trong nhà để theo dõi trẻ khi bố mẹ đi làm. Kết hợp với loa thông minh (như Google Nest hoặc Amazon Echo), phụ huynh có thể gọi video về nhà, trò chuyện và nhắc nhở con từ xa.
Công nghệ hỗ trợ chứ không thay thế
Khi được sử dụng đúng cách, công nghệ có thể là người bạn đồng hành tuyệt vời cho cả phụ huynh lẫn trẻ nhỏ. Đối với trẻ, các nền tảng học tập đa dạng không những giúp tránh việc “quên kiến thức” trong hè, mà còn giúp phát triển kỹ năng mềm, ngoại ngữ, tư duy logic qua những trò chơi học thuật sinh động. Anh Đức Minh (làm việc trong lĩnh vực công nghệ, tại phường Yên Hoà, TP Hà Nội), chia sẻ: “Thay vì để con chơi game cả ngày, tôi tìm các ứng dụng học lập trình như Scratch hoặc Code.org. Vừa học, vừa chơi, con thích lắm. Cuối tuần, tôi rủ con làm các dự án nhỏ như làm robot mini hay viết trò chơi đơn giản.” Ở một góc nhìn khác, việc sử dụng công nghệ giám sát hợp lý cũng mang lại sự an tâm lớn cho phụ huynh. Trong thời đại mà các vấn đề như bắt cóc, lừa đảo qua mạng, hay tiếp cận nội dung xấu ngày càng phổ biến, việc chủ động quản lý con qua công nghệ là điều dễ hiểu.
Tuy nhiên, không phải lúc nào công nghệ cũng phát huy mặt tích cực. Nhiều chuyên gia tâm lý trẻ em cảnh báo rằng, nếu quá lạm dụng công nghệ để “kiểm soát” con cái, phụ huynh có thể vô tình xâm phạm quyền riêng tư và khiến trẻ cảm thấy bị giám sát, mất niềm tin với cha mẹ. Chuyên gia về giáo dục sớm Lưu Minh Hường nhận định: “Nhiều phụ huynh cài camera trong phòng con, kiểm tra nhật ký thiết bị hàng ngày, hoặc đọc lén tin nhắn… Điều này dễ dẫn đến sự căng thẳng, khiến trẻ không còn cảm thấy tự do, từ đó hình thành tâm lý chống đối hoặc xa cách với cha mẹ.” Bên cạnh đó, việc quá chú trọng vào các ứng dụng học trực tuyến cũng có thể khiến trẻ thiếu đi những trải nghiệm sống thực tế - vốn là một phần quan trọng trong sự phát triển toàn diện. Mùa hè không chỉ là lúc học thêm kiến thức, mà còn là cơ hội để trẻ khám phá bản thân, phát triển thể chất và giao tiếp xã hội.
Kiểm soát cha mẹ trên Google Play là một phần quan trọng, giúp giữ tài khoản an toàn trước sự nghịch ngợm của con trẻ.
Công nghệ đã trở thành điều không thể thiếu trong xã hội hiện đại. Vì thế, trong mỗi gia đình, vấn đề không nằm ở việc có nên dùng công nghệ hay không, mà là cách sử dụng như thế nào để tình cảm gia đình luôn được gắn kết. Theo chuyên gia tâm lý Lê Thị Thanh Hà (giảng viên tâm lý học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2), có một số giải pháp giúp bố mẹ sử dụng điện thoại hay các thiết bị, ứng dụng thông minh để đồng hành cùng con. Đầu tiên, trước khi sử dụng các công cụ giám sát, nên trao đổi với con để tạo sự tin tưởng, minh bạch về mục đích. Giải thích rằng đây là biện pháp bảo vệ, không phải theo dõi. Không nên để trẻ dán mắt vào thiết bị cả ngày, dù là học hay chơi. Bố mẹ nên kết hợp hoạt động ngoài trời và tương tác xã hội cho con, bằng cách đăng ký cho con tham gia các lớp thể thao, nghệ thuật, hoạt động thiện nguyện hoặc trại hè - nơi trẻ được tương tác thực tế và học kỹ năng mềm. “Khi có thể, hãy dành thời gian cùng con học một bài tiếng Anh, cùng làm thí nghiệm khoa học đơn giản, hoặc chơi trò chơi trí tuệ. Công nghệ sẽ trở nên thú vị hơn khi được sử dụng như một công cụ kết nối, thay vì tách biệt”, chị Hà cho hay.
Công nghệ - với tất cả tiện ích và tiềm năng của nó - đang trở thành một phần không thể thiếu trong việc nuôi dạy trẻ thời hiện đại, đặc biệt trong những dịp như kỳ nghỉ hè. Tuy nhiên, như một con dao hai lưỡi, nó cần được sử dụng có ý thức và đúng cách. Hãy để công nghệ trở thành cầu nối giữa cha mẹ và con cái, chứ không phải là bức tường ngăn cách sự thấu hiểu. Một mùa hè trọn vẹn không chỉ là những con số điểm số hay bảng thống kê thời gian học tập - mà là những ký ức đáng nhớ, những bài học sâu sắc và sự gắn kết giữa các thế hệ trong một gia đình.
