Trong lịch sử dân tộc, mỗi khi đất nước đứng trước một cuộc chuyển mình, phụ nữ Việt Nam luôn là những người âm thầm nhưng bền bỉ góp sức vào hành trình kiến thiết và đổi thay. Từ những lớp “bình dân học vụ” năm xưa, nơi phụ nữ nông thôn lần đầu cầm bút học chữ, cho đến thời đại số hôm nay, họ tiếp tục là lực lượng tiên phong trong phong trào học tập suốt đời, xóa mù công nghệ, vượt qua rào cản để tiếp cận tri thức mới. Phong trào “Bình dân học vụ số” không chỉ kế thừa tinh thần “diệt giặc dốt” của thế kỷ trước, mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ: Chuyển đổi số thành công không thể thiếu sự tham gia chủ động, tích cực và sáng tạo của phụ nữ - những người vừa gìn giữ mái ấm, vừa sẵn sàng vươn mình cùng cộng đồng tiến bộ.
Học cùng nhau, tiến bộ cùng nhau
Những ngày gần đây, khi biết đến nền tảng “Bình dân học vụ số”, bà Nguyễn Thị Xuyên – một phụ nữ ngoài 60 tuổi ở quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội) – đã chủ động nhờ các con hướng dẫn và tự mày mò tìm hiểu về công nghệ. Từ người từng e ngại chạm vào điện thoại thông minh, bà Xuyên giờ đây háo hức mỗi ngày mở máy, truy cập vào nền tảng để học những điều mới mẻ.
Điều khiến bà bất ngờ không chỉ là sự dễ tiếp cận mà còn là tính thực tiễn của nền tảng này. “Bình dân học vụ số” giới thiệu nhiều kiến thức và kỹ năng số cơ bản cho người dân, đặc biệt là người cao tuổi, phụ nữ nội trợ, lao động tự do – những nhóm vốn ít có điều kiện tiếp cận với công nghệ. Nền tảng tổ chức các khóa học trực tuyến về kỹ năng số thiết yếu, hướng dẫn sử dụng máy tính, thiết bị thông minh, mạng xã hội, dịch vụ công trực tuyến... Đồng thời, giúp người dân biết cách tương tác với chính quyền qua nền tảng số, nhận diện tin giả, phòng tránh lừa đảo và bảo vệ dữ liệu cá nhân trong môi trường mạng.
Các đại biểu Thành phố, Hội LHPN Hà Nội tại Ngày hội Phụ nữ Thủ đô ứng dụng công nghệ – đổi mới sáng tạo, do Hội LHPN Hà Nội phối hợp với Đại học Bách Khoa Hà Nội tổ chức. Ảnh: TT
Không chỉ là công cụ học tập, “Bình dân học vụ số” còn mở ra một cánh cửa mới – nơi người dân, đặc biệt là phụ nữ, có thể chủ động nắm bắt tri thức và tự tin hòa nhập với cuộc sống hiện đại.
Không chỉ dừng lại ở một nền tảng học tập, “Bình dân học vụ số” đang dần trở thành một phong trào xã hội - nơi tinh thần học cùng nhau, tiến bộ cùng nhau được khơi dậy mạnh mẽ. Những người phụ nữ như bà Xuyên không còn là những “người đi sau” trong thế giới số, mà đang từng bước làm chủ công nghệ, góp phần lan tỏa tri thức tới gia đình, hàng xóm, cộng đồng.
Tại các khu dân cư, tổ dân phố, hình ảnh những người mẹ, người chị chia sẻ nhau cách tra cứu dịch vụ công, tạo tài khoản định danh điện tử hay đơn giản là dùng mạng xã hội một cách an toàn... đã trở nên quen thuộc. Từ đó, khoảng cách số từng bước được thu hẹp, tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong chuyển đổi số quốc gia dần trở thành hiện thực.
Từ một góc phố cổ Hà Nội, bà Nguyễn Thị Lan (phường Hàng Gai, quận Hoàn Kiếm) cũng chia sẻ niềm vui tương tự. Sau khi tự học hỏi và được hướng dẫn cách thao tác trên nền tảng số, bà đã tự mình hoàn tất thủ tục điều chỉnh thông tin trên giấy khai sinh chỉ trong vài phút – điều mà trước đây bà từng nghĩ là “chỉ cán bộ mới làm được”.
“Lúc nhận được tin nhắn báo hồ sơ đã được tiếp nhận, tôi vui lắm. Cảm giác như mình vừa làm được một việc lớn. Giờ chỉ mong các thủ tục khác cũng sẽ đơn giản như vậy, để ai cũng có thể tự làm được, không còn phải xếp hàng hay nhờ người nữa”, bà Lan hồ hởi chia sẻ.
Câu chuyện của bà Lan thêm một lần nữa cho thấy, khi người dân – đặc biệt là phụ nữ trung niên, cao tuổi được tiếp cận và hỗ trợ đúng cách, họ hoàn toàn có thể chủ động tham gia vào không gian số. Không còn là “người đứng ngoài” cuộc cách mạng công nghệ, họ đang dần trở thành những công dân số thực thụ, biết sử dụng công nghệ để phục vụ cuộc sống, bảo vệ quyền lợi của mình và góp phần xây dựng một xã hội số văn minh, hiện đại.
Ảnh minh họa
Lan tỏa mạnh mẽ phong trào
Hà Nội – Thủ đô ngàn năm văn hiến với vai trò là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế, giáo dục, khoa học và hội nhập quốc tế của cả nước, đang hội tụ đầy đủ các điều kiện để dẫn đầu tiến trình chuyển đổi số quốc gia. Tỷ lệ hơn 70% tổ chức khoa học, công nghệ và trường đại học; 82% phòng thí nghiệm trọng điểm, cùng hơn 65% nhà khoa học đầu ngành cả nước quy tụ tại đây chính là nền tảng vững chắc để Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước và khu vực.
Trong hành trình này, phụ nữ – chiếm hơn một nửa dân số Thủ đô không đứng ngoài cuộc. Họ đang góp phần trực tiếp kiến tạo nên diện mạo của Hà Nội hiện đại, thông minh, sáng tạo và nhân văn. Ở mọi ngành nghề, lĩnh vực, từ phòng thí nghiệm, giảng đường đại học, công xưởng sản xuất đến đồng ruộng, làng nghề… bóng dáng người phụ nữ Thủ đô luôn hiện diện với khát vọng đổi thay và tinh thần tiên phong.
Không ít nữ trí thức, doanh nhân, sinh viên, công nhân ngày đêm miệt mài nghiên cứu, ứng dụng công nghệ để tạo ra sản phẩm mới, cải tiến quy trình sản xuất, phát triển vật liệu thân thiện môi trường, bảo vệ hệ sinh thái. Các nữ nghệ nhân cũng không đứng ngoài xu thế, khi mạnh dạn ứng dụng công nghệ số để số hóa sản phẩm, tiếp cận thị trường mới, gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống.
Trong lĩnh vực y tế, các bác sĩ, kỹ thuật viên nữ ứng dụng thành tựu công nghệ cao vào chẩn đoán, điều trị, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Trên cánh đồng hay trong chuỗi sản xuất nông nghiệp, nhiều phụ nữ mạnh dạn áp dụng công nghệ hiện đại để xây dựng mô hình nông nghiệp sạch, sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Khoa học công nghệ và chuyển đổi số, vì thế, không chỉ là công cụ phát triển, mà còn là “cánh tay nối dài” để phụ nữ nâng cao chất lượng cuộc sống, khẳng định vai trò và vị thế của mình trong thời đại mới.
Tại lễ khai mạc Ngày hội Phụ nữ Thủ đô ứng dụng công nghệ - đổi mới sáng tạo, do Hội LHPN Hà Nội phối hợp với Đại học Bách Khoa Hà Nội tổ chức, bà Lê Kim Anh - Ủy viên Đoàn Chủ tịch Trung ương Hội LHPN Việt Nam, Thành ủy viên, Chủ tịch Hội LHPN Hà Nội nhấn mạnh: Với tỷ lệ chiếm 50,4% dân số và hiện diện ở hầu hết các lĩnh vực đời sống xã hội, phụ nữ Hà Nội đã và đang khẳng định vai trò quan trọng trong sự phát triển của Thủ đô, đặc biệt trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Để cụ thể hóa quyết tâm đưa Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số hàng đầu, ngày 22/4/2025, Ban Chỉ đạo Thành ủy đã ban hành Kế hoạch số 05-KH/BCĐ57 về “triển khai Phong trào Bình dân học vụ số trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Kế hoạch không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược mà còn xác định những mục tiêu cụ thể, rõ ràng, có tính khả thi cao trong giai đoạn 2025-2026.
Theo đó, đến năm 2026, Hà Nội phấn đấu đạt được những chỉ tiêu mang tính toàn diện và bao trùm mọi tầng lớp nhân dân. 100% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động khu vực công sẽ được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng số, làm chủ các nền tảng công nghệ phục vụ công việc. Việc phổ cập tri thức số sẽ bắt đầu ngay từ các em học sinh tiểu học - thế hệ công dân số tương lai với mục tiêu 100% được trang bị kiến thức, kỹ năng số phù hợp lứa tuổi, đồng thời hình thành ý thức về an toàn thông tin và nhận diện nguy cơ trên không gian mạng. Đáng chú ý, kế hoạch đặt trọng tâm vào việc nâng cao tri thức số trong cộng đồng. Mỗi người dân trưởng thành sẽ được tiếp cận các chương trình hỗ trợ phổ cập kỹ năng số cơ bản, từ thao tác với thiết bị thông minh, truy cập và khai thác thông tin trên nền tảng số, đến khả năng sử dụng các dịch vụ công, thương mại điện tử, tương tác xã hội và đảm bảo an toàn trong môi trường mạng…
Hà Nội đang đi đầu trong hành trình chuyển đổi số toàn diện với quyết tâm không để ai bị bỏ lại phía sau - từ cán bộ, công chức đến người lao động, học sinh, người cao tuổi. Trong cuộc chuyển mình mạnh mẽ đó, phụ nữ - với hơn một nửa dân số Thủ đô không chỉ là người tiếp nhận mà còn là chủ thể sáng tạo, là nhân tố lan tỏa tri thức số tới cộng đồng. Từ những nữ trí thức nghiên cứu khoa học, doanh nhân đổi mới sáng tạo, đến những người mẹ, người bà đang học cách dùng điện thoại thông minh để kết nối với xã hội… tất cả đang chung tay làm nên một diện mạo mới cho Thủ đô trong thời đại số. Phát huy trí tuệ, bản lĩnh và truyền thống vượt khó, phụ nữ Hà Nội đang góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển nhanh và bền vững, đưa Thủ đô trở thành trung tâm chuyển đổi số hàng đầu cả nước - nơi tinh thần học tập, sáng tạo và khát vọng vươn lên luôn được thắp sáng.
