Trong làng sân khấu Việt có 2 NSND trùng tên nhau, đều đam mê nghệ thuật nhưng số phận khác biệt.
Cái tên Ngọc Giàu trở nên quen thuộc với khán giả Việt nhiều thế hệ nhưng thực tế trong làng sân khấu có tới 2 nghệ sĩ trùng tên như vậy. Một người là nữ NSND Ngọc Giàu, được Trấn Thành hay gọi là “má”. Một người là nam NSND giữ chức Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM.
2 NSND cùng tên Ngọc Giàu trên sân khấu Việt Nam.
NSND Ngọc Giàu: 17 tuổi bị ép cưới, 80 tuổi sống bình yên bên người chồng thứ 2
NSND Ngọc Giàu tên thật Phong Thị Ngọc Giàu, sinh năm 1945 tại vùng ven Sài Gòn. Theo tạp chí Kịch Ảnh, bà thuộc dòng dõi quý phi ở Huế. Tuy nhiên gia đình bà là lao động nghèo, có 7 người con, cha mẹ đặt cho cái tên “Ngọc Giàu” với ước vọng con gái sau này đổi đời. Nhà nghèo đến mức phải lần tìm những cây lát, cây nắn đem về chẻ đôi, lọc lấy ngọn mà ăn lót dạ qua ngày.
Thuở nhỏ, nghệ sĩ Ngọc Giàu mê hát nhưng cuộc sống quá cơ cực, “nhà không có gạo thì tiền đâu đi học”, nên ngày ngày phải đi bộ 3 km đến nhà thờ xin học chữ. Có khi đói lả, bà phải ăn cơm thừa hoặc hái lá cây để ăn.
Nghệ sĩ Ngọc Giàu lúc trẻ.
Cuộc đời riêng của bà nhiều thăng trầm. Năm 17 tuổi, khi đang ở đỉnh cao, Ngọc Giàu bất ngờ bị gả cho người đàn ông hơn bà tới 32 tuổi vì gia đình mang ơn. Đám cưới kéo dài 3 ngày nhưng cuộc hôn nhân không hạnh phúc, sau này chỉ gắn bó nhờ tình nghĩa. Hai người có con gái Ngọc Hân, song con đã mất. Khi đang đi thi lớp 7 thì Ngọc Hân xỉu, bác sĩ nói bị ung thư máu, rồi 1 tuần sau qua đời.
Chia sẻ trong một talkshow với MC Trấn Thành, nghệ sĩ Ngọc Giàu kể về lần ra đi của người con gái: "Hân nói cho Ngọc Giàu nghe, Giàu đừng có buồn. Ngọc Giàu buồn là Hân đi không đành. Hôm nay là ngày mấy rồi Giàu? Hân nói mùng 8 Hân đi. Giàu giữ đem xác Hân về". Quả đúng như thế, người con đầu lòng của nữ nghệ sĩ đã mất đúng ngày đó.
Kể từ cái chết của con, suốt 5 tháng liền nghệ sĩ Ngọc Giàu bỏ hát và thường đi lang thang từ chiều tối đến hừng sáng. Bà sống trong nỗi cô độc, nhiều lần bật khóc trên sân khấu khi nhớ con.
17 tuổi, Ngọc Giàu bị ép cưới trong cuộc hôn nhân không tình yêu.
Sau này, năm 1980, bà tái hôn với một nhạc công kém tuổi, có thêm 1 con gái hiện định cư ở Mỹ. Dù con nhiều lần mời sang đoàn tụ, bà vẫn ở lại Việt Nam vì không nỡ xa sân khấu. Vợ chồng bà sống giản dị trong căn nhà nhỏ ở TP.HCM, cùng nhau chăm sóc cây cảnh, tập thể dục mỗi sáng. Với bà, “một sự nghiệp vinh quang và một tổ ấm êm ấm là quá đủ”.
Nữ nghệ sĩ kể mình và chồng có tính cách trái ngược. Trong khi bà sôi nổi, bộc trực thì người bạn đời lại mang vẻ trầm lặng.
“Nhưng có lẽ cũng nhờ thế mà chúng tôi gắn bó bên nhau lâu bền. Chúng tôi ngoài nghĩa vợ chồng giờ còn xem nhau là một người bạn hủ hỉ lúc về già. Cuộc đời này duyên nợ cho mình gặp nhau, lấy nhau và chung sống cứ cố gắng sống trọn vẹn để giữ gìn tổ ấm. Tôi luôn quan niệm như thế và sau đó truyền dạy lại cho con”, bà chia sẻ.
Hiện tại nghệ sĩ Ngọc Giàu sống bình yên bên người chồng thứ hai kém tuổi.
Nói về niềm đam mê nghệ thuật, từ lúc còn nhỏ Ngọc Giàu đã theo anh trai tham gia các gánh hát để phụ giúp gia đình. Năm 12 tuổi, bà xuất hiện trên sân khấu với vai tỳ nữ, ngâm thơ hậu trường. 1 năm sau, về đoàn Ngọc Kiều, chỉ trong hai tháng bà đã được nâng từ đào nhì lên đào chính.
4 năm sau, bà gây tiếng vang với bài Áo tình đắp mộ người yêu, trở thành nghệ sĩ trẻ đầu tiên ký hợp đồng trị giá 50.000 đồng – số tiền rất lớn so với thời đó.
Ngọc Giàu có khả năng hóa thân đa dạng: đào mùi, đào mụ, đào lẳng, vai giả trai, thậm chí cả vai trẻ nhỏ. Danh tiếng của cô đào Ngọc Giàu càng nổi lên như vũ bão khi đoạt giải thưởng Thanh Tâm danh giá năm 1960. Năm 30 tuổi Ngọc Giàu bị đục thủy tinh thể do khóc quá nhiều sau thời gian dài chuyên trị các vai bi.
Nữ nghệ sĩ còn là "cây hài" trên sân khấu.
Không chỉ gắn bó cải lương, Ngọc Giàu còn là “cây hài” nổi tiếng trên sân khấu kịch Sài Gòn thập niên 1990–2000, gắn liền với thời kỳ hoàng kim của tấu hài. Trong hơn nửa thế kỷ cống hiến, Ngọc Giàu đã diễn cùng nhiều tên tuổi lớn: Út Trà Ôn, Thanh Sang, Phương Quang, Diệp Lang, Út Bạch Lan, Thanh Nga, Bạch Tuyết, Minh Vương… Bà cùng Hồng Nga từng tạo thành cặp tấu hài đình đám.
Đến năm 2012, bà được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (NSND).
NSND Ngọc Giàu thường được Trấn Thành gọi là "má".
Nữ nghệ sĩ nhận lời đóng phim Tết của Trấn Thành vì tình nghĩa.
XEM VIDEO: Hình ảnh NSND Ngọc Giàu hóa bà ngoại xì tin trong hậu trường phim của Trấn Thành
Ở tuổi xế chiều, NSND Ngọc Giàu vẫn không ngừng cống hiến. Bà góp mặt trong nhiều dự án điện ảnh ăn khách như Bố Già, Nhà Bà Nữ, Mai. Trấn Thành xem bà như “má”, luôn mời bà tham gia trong các phim mình sản xuất. Dù sức khỏe giảm sút vì thoái hóa khớp, bà vẫn giữ niềm tin: “Tôi còn ca được, chỉ tiếc là không đứng diễn lâu như trước”.
Hơn 60 năm đứng trên sân khấu, từ đào chánh cải lương, danh hài kịch Sài Gòn cho đến điện ảnh đương đại, Ngọc Giàu vẫn giữ trong tim ngọn lửa nghề.
NSND Trần Ngọc Giàu: Bị đổi tên, giờ làm Chủ tịch Hội Sân khấu
NSND Trần Ngọc Giàu gắn bó với sân khấu cải lương.
Nghệ sĩ Ngọc Giàu sinh năm 1959, trải qua nhiều lối rẽ nhưng vẫn nuôi niềm đam mê với sân khấu. Ông sinh ra và lớn lên ở một vùng quê nghèo. Cha ông là cán bộ kháng chiến, mẹ làm nghề buôn bán cá.
Ông từng tiết lộ về tên gọi của mình: "Nhà tôi có 3 anh em, cha mẹ ngẫu hứng đặt tên Cam, Khổ, Sở. Theo thứ tự sắp đặt, tên cúng cơm của tôi là Ngọc Cam chứ không phải Ngọc Giàu, còn hai em là Ngọc Khổ và Ngọc Sở thì đã mất sớm từ nhỏ. Tới lúc học lớp nhất, người bà con khi đi làm giấy khai sinh đặt lại tên cho tôi là Ngọc Giàu và lấy theo họ Trần của mẹ (do ba tôi đi kháng chiến và là liệt sĩ) nên mới có cái tên... đại gia cho đến giờ".
Ngay từ nhỏ, Trần Ngọc Giàu đã say mê ca hát, diễn kịch. Những năm 1967–1968, khi quê hương ông là nơi các đoàn hát tụ hội, cậu bé Ngọc Giàu đã thường lén đi xem rồi về nhà tập diễn lại cho mẹ và bà con. Thậm chí, cậu tự viết kịch bản, chuyển thể tiểu thuyết Ngựa Chứng Trong Sân Trường của Duyên Anh thành vở diễn cho bạn bè trong trường trung học. Niềm đam mê ấy đã nuôi dưỡng ước mơ thi vào Trường Quốc gia Âm nhạc.
NSND Ngọc Giàu chụp hình bên một nữ nghệ sĩ.
Khi mới 18 tuổi, Ngọc Giàu là Trưởng đoàn Ca múa nhạc thiếu niên xã, sau đó trở thành phát thanh viên của Đài truyền thanh huyện Gò Công Đông. Năm 1978, ông quyết định từ bỏ công việc ổn định để lên Sài Gòn theo học khoa Đạo diễn của Trường Nghệ thuật Sân khấu 2. Lớp học ban đầu đông đúc, nhưng đến năm thứ ba chỉ còn lại 2 sinh viên bám trụ, trong đó có ông.
Ra trường, ông được giữ lại làm giảng viên, ban đầu phụ giảng ở khoa Cải lương, sau đó chuyển sang khoa Kịch – nơi ông bắt đầu hành trình đào tạo nhiều thế hệ nghệ sĩ tài năng như NSND Hồng Vân, Quốc Thảo, Phước Sang, Phương Bình, Mai Dũng, Đình Toàn…
NSND Hồng Vân nhớ lại khi nói về người thầy đáng kính: “Thầy Giàu dạy chúng tôi cách nhìn tổng thể, xâu chuỗi mạch kịch bản để mỗi cảnh, mỗi chi tiết đều mang ý nghĩa. Chính điều đó tạo nên nền tảng nghề nghiệp cho thế hệ học trò.”
Đúng lúc truyền hình trở thành phương tiện giải trí chủ đạo, ông được nghệ sĩ Ca Lê Hồng nhường cho kịch bản Những Khoảng Cách Còn Lại. Thành công vang dội của vở diễn giúp ông khẳng định tên tuổi đạo diễn. Từ đó, hàng loạt tác phẩm như Điểm Hẹn Vùng Ven, Đối Mặt (chuyển thể từ tiểu thuyết của Chu Lai)… đều được khán giả đón nhận nồng nhiệt. Chỉ cần ti vi phát sóng vào tối thứ bảy, sáng hôm sau cả xóm đã xôn xao bàn tán, nhắc tên đạo diễn Trần Ngọc Giàu.
Nghệ sĩ Ngọc Giàu (trái) cùng nghệ sĩ Minh Vương, Bạch Tuyết.
Hơn 40 năm làm nghề, ông đã dàn dựng khoảng 250 vở cải lương, kịch, tuồng… Trong cải lương, dấu ấn lớn nhất của ông gắn với Lá Sầu Riêng, Áo Cưới Trước Cổng Chùa, Tướng Cướp Bạch Hải Đường… Năm 2002, ông nhận giải Mai Vàng hạng mục Đạo diễn với Nguồn Sáng Trong Đời. Năm 2012, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSND. Đến 2013, phim Nhà Có 5 Nàng Tiên do ông đạo diễn được khán giả bình chọn Phim được yêu thích nhất tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 18.
Ông là người dành nhiều tâm huyết với cải lương.
Trong nghề, ông không thiếu kỷ niệm vui buồn. Có lần dựng xong vở cho đoàn tỉnh, mấy tháng sau đoàn trở về chỉ trả công bằng vài chai nước mắm. “Bí quá đòi nợ, trưởng đoàn lại dẫn đi uống bia chứ không có tiền. Nhưng nhờ vậy tôi được thỏa sức làm nghề, còn quý hơn chuyện tiền bạc”, ông kể vui.
Một lần khác, khi dựng vở cho Lệ Thủy, thấy bà tự ý thêm thoại ngoài kịch bản, ông định phê bình. Nhưng đúng lúc khán giả vỗ tay khen ngợi, ông lặng lẽ bỏ qua và nhận ra: “Đạo diễn muốn giỏi phải học cả từ diễn viên, vì họ hiểu khán giả nhất.”
Ngoài nghề, NSND Trần Ngọc Giàu có một mái ấm hạnh phúc cùng NSƯT Đàm Loan. Hai người học cùng trường. Ngọc Giàu học dưới Đàm Loan 1 khóa. Thời đó, Đàm Loan là gương mặt nổi bật trên sân khấu nghệ thuật. Bà tham gia 3 vở do Ngọc Giàu dựng rồi hai người quyết định "góp gạo thổi cơm chung".
Họ có 2 người con, 1 trai 1 gái. Con trai nối nghiệp cha trong lĩnh vực phim ảnh, là tác giả kịch bản của 4 trong 6 bộ phim điện ảnh do ông sản xuất, trong đó có Tía Tôi Là Cao Thủ, Cháu Đích Tôn Độc Đắc. Ông chia sẻ: “Tôi may mắn có bà xã chịu thương chịu khó, hy sinh sự nghiệp để lo cho gia đình. Nhờ vậy, tôi mới có trọn thời gian cống hiến cho sân khấu.”
Hiện nay, ngoài vai trò Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM, ông còn là giảng viên, cố vấn tại Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP.HCM. Với ông, sân khấu không chỉ là sự nghiệp mà còn là lẽ sống: “Nếu được chọn lại, tôi vẫn làm nghề này, vì ngoài sân khấu, tôi không biết làm gì khác.”
