Đến Cửa Lò vào những đêm hè, du khách sẽ dễ dàng bắt gặp một khung cảnh vô cùng đặc biệt. Khác với những khu chợ truyền thống, Chợ mực nháy Nghệ An không có quầy hàng, không biển hiệu, chỉ có những chiếc thuyền thúng chở đầy mực tươi rói và những người bán hàng thân thiện.
Phố biển Cửa Lò lên đèn rực rỡ cũng là lúc hàng trăm người dân, du khách đổ về bờ biển chờ thuyền của ngư dân mang mực tươi mới câu vào bán. Khu chợ độc đáo này chỉ họp trên khoảng vỉa hè dài chừng 150m dọc đường ra đảo Lan Châu thuộc phường Thu Thủy (thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An), từ đầu năm 2024 trở thành nơi mua bán mực mỗi đêm.
Tại chợ mực nháy này có khoảng 100 tiểu thương buôn bán mỗi đêm, mực ở đây được ngư dân đánh bắt ngoài khơi, mang về cho người thân bày bán. Mực về lúc nào, chợ mở lúc đó, thông thường khoảng sau 20 giờ. Khung giờ nhộn nhịp và đông khách nhất chợ là từ 20h30 đến 22h30. Sau khung giờ này, giá mực nháy sẽ giảm dần nhưng đều được bán hết trong đêm.
Không quầy hàng, không biển hiệu, tiểu thương trang bị mỗi người một đèn led cầm tay để bán mực. Khi mới họp chợ chỉ lác đác vài ba ánh đèn, càng về khuya, đèn sáng bừng một góc phố, nhộn nhịp người mua bán.
Cảnh mua bán ở khu chợ này cũng rất đặc biệt, người bán không cân mà ước lượng mực rồi đựng trong những chiếc bát bằng kim loại. Nơi bán cũng không bàn, không ghế mà chỉ có mực cùng chiếc đèn tích điện nhỏ. Khung cảnh mua bán rất nhộn nhịp, đông vui, người bán ra giá, người mua trả giá nếu hợp lý thì những bát mực sẽ được trao tay rất nhanh gọn.
Mực nháy (hay mực nhảy) là tên gọi người dân Nghệ An vẫn thường dùng để chỉ những con mực được ngư dân vừa bắt lên khỏi nước biển còn nguyên độ tươi. Thông thường, sau khoảng một đến hai giờ vớt lên khỏi mặt nước, những tia phản quang, những chấm màu nâu tím trên mắt, trên thân mình các con mực lớn nhỏ cứ nhấp nháy lên lấp lánh như những ánh sao.
Mực ở biển Cửa Lò kích thước không quá lớn, to bằng ngón tay cái được các tiểu thương bày thành từng mớ trong chậu inox, rổ nhựa để du khách dễ dàng quan sát độ tươi. Mỗi mớ 5 -10 con tùy theo kích thước, được bán từ 100.000 đến 200.000 đồng. Mức giá ở chợ được khách nhận xét "vừa túi tiền".
Theo trang thông tin điện tử thị xã Cửa Lò, loại mực này là đặc sản của vùng biển địa phương, thường xuất hiện từ tháng 3 đến tháng 8 hằng năm. Tới mùa, người dân thường chong đèn trên thuyền thúng để ra khơi câu mực. Đàn ông đi câu, đàn bà đứng chờ trên bờ để về mang đi bán. Các tối trong tuần, khách mua mực phần lớn là người dân địa phương sành ăn và chủ các cửa hàng trên địa bàn thị xã. Thời điểm hè, rất nhiều du khách đổ về biển Cửa Lò để tìm mua và thưởng thức món mực nháy. Phần lớn mực câu về đều được bán hết ngay trong đêm, những hôm du khách đông, thậm chí mực còn không đủ bán.
Sau khi mua mực ở chợ, du khách có thể đem vào các hàng quán gần đó để chế biến thành những món theo sở thích. Mực nháy để nguyên con ăn gỏi với nước cốt chanh và những gia vị đi kèm là cách người dân địa phương gợi ý. Ngoài ra, du khách có thể hấp hoặc chế biến đơn giản để cảm nhận được độ ngọt, tươi của mực vừa được câu từ biển. Hoặc có thể ăn sống chấm với xì dầu mù tạt – đây là cách thưởng thức khá phổ biến hiện nay.
Biển Cửa Lò đã ưu đãi cho người dân nơi đây sản vật mực nháy ngon hiếm nơi nào có được. Chính vị mặn của gió, của nước hòa lẫn với vị ngọt bùi của mực trở thành một ẩm thực riêng biệt của Cửa Lò. Năm 2012, Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam công bố top 10 đặc sản, trong đó mực nháy Cửa Lò vinh dự có mặt trong danh sách này. Đây không chỉ là cơ hội lớn để Nghệ An quảng bá hình ảnh đến với du khách trong và ngoài nước mà còn giúp thực khách có thêm một lựa chọn hải sản tươi ngon trong chuyến du lịch của mình.
Chợ đêm mực nháy không chỉ là nơi để mua hải sản tươi ngon mà còn là một trải nghiệm văn hóa thú vị. Du khách có thể vừa chọn mua mực, vừa trò chuyện với ngư dân để hiểu hơn về cuộc sống và nghề nghiệp của họ. Đây chắc hẳn là địa điểm không thể bỏ lỡ khi du khách đến với bãi biển Cửa Lò - Nghệ An.
