Sức hút từ những giá trị văn hóa truyền thống

Tăng sức hấp dẫn với phần Hội

Theo ông Bùi Văn Triều, Trưởng Ban Quản lý (BQL) Khu di tích và thắng cảnh Hương Sơn, Lễ hội chùa Hương năm 2025 có nhiều điểm mới so với những mùa lễ hội trước. Trong đó, đáng chú ý, tại lễ hội đã tích hợp vé tham quan thắng cảnh và vé xuồng đò nhằm tạo sự tiện lợi cho du khách, minh bạch trong dịch vụ. Đặc biệt, BQL còn sử dụng mã QR ngay trên các xuồng, đò để đánh giá sự hài lòng của du khách cũng như tiếp nhận ý kiến phản ánh, từ đó có những điều chỉnh kịp thời. BQL khẳng định, đối với những trường hợp làm phiền du khách, vòi vĩnh hay có các hành vi không chuẩn mực, sẽ nhắc nhở, xử lý nghiêm.

Bên cạnh những đổi mới về mặt quản lý, thì sự chuyển biến rõ nét trong bức tranh lễ hội những năm gần đây là yếu tố bản sắc văn hóa truyền thống ngày càng được tôn vinh, trở thành điểm nhấn để tạo sức hút đối với đông đảo du khách. Năm nay, với chủ đề "Lễ hội Chùa Hương – Điểm đến du lịch, văn hóa truyền thống Việt", Ban Tổ chức lễ hội đã xây dựng Tuần lễ Văn hóa Du lịch truyền thống, tôn vinh giá trị di sản văn hóa phi vật thể, nghệ thuật dân gian truyền thống, kết hợp cùng với các trò chơi dân gian… góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của lễ hội, tạo sức thu hút với du khách thập phương. Với những hoạt động này khi vãn cảnh chùa Hương, người dân, du khách không chỉ đơn thuần đi lễ chùa mà còn có không gian để trải nghiệm các giá trị văn hóa truyền thống. Đây là việc làm cần thiết nhằm tăng không khí hội xuân, kích cầu du lịch cho lễ hội.

Hội làng Triều Khúc.

Cũng là một lễ hội lớn trên địa bàn Hà Nội, hội Gióng đền Sóc (huyện Sóc Sơn) năm nay tiếp tục tạo ấn tượng đẹp trong giữ gìn, phát huy các yếu tố văn hóa truyền thống, đảm bảo văn minh, lành mạnh. Lễ hội năm nay vẫn duy trì hai phần chính: Phần lễ và phần hội. Trong các phần nghi lễ, nghi lễ rước và cung tiến lễ phẩm giò hoa tre và trầu cau là phần được người dân địa phương và du khách quan tâm nhất. Những năm trước đây, khi tán lộc thường xảy ra tình trạng tranh cướp lộc, tuy nhiên, từ năm 2018, với việc thay đổi hình thức tán lộc giò hoa tre, các hiện tượng lộn xộn, phản cảm đã được dẹp bỏ, bảo đảm các nghi lễ truyền thống cũng như các yếu tố an toàn, văn minh trong lễ hội. Phần hội diễn ra với nhiều hoạt động như thi đấu thể dục, thể thao (vật, bóng chuyền hơi), các trò chơi dân gian truyền thống như đi cà kheo, đập niêu, kéo co, đi cầu thăng bằng, đặc biệt là hội thi nấu cơm. Đây là năm thứ 3 liên tiếp, nghi thức Kéo Mỏ được trình diễn và cuộc thi cầu húc được tổ chức trên quy mô toàn huyện Sóc Sơn.

Hiệu quả nhờ giữ nét tinh hoa truyền thống

Tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống trong cuộc sống đương đại, các lễ hội đầu năm đã trở thành điểm hẹn của những người con ở mọi vùng miền, dù đi đâu vẫn luôn khắc khoải hướng về quê hương, về không khí náo nức của những ngày hội Xuân, và những giá trị văn hóa đặc sắc riêng có.

Lễ hội làng Triều Khúc (Thanh Trì, Hà Nội) với điểm nhấn là các chàng trai giả gái múa “Con đĩ đánh bồng” không chỉ là điểm hẹn của những người con quê hương mà còn là điểm đến của đông đảo du khách. Dù cuộc sống xoay vần và có nhiều thay đổi thì những giá trị có tự ngàn xưa ở lễ hội này vẫn luôn được gìn giữ. Nhiều chàng trai của làng Triều Khúc đã tham gia điệu múa này từ rất lâu, có người đã là ông bố 3 con nhưng hàng năm vẫn tham gia múa bồng ở hội làng. Tương truyền, trước đây làng Triều Khúc là nơi Phùng Hưng (Bố Cái Đại Vương) luyện quân để giao chiến với tướng giặc Đào Chính Bình nhà Đường Trung Quốc. Đây không phải là quê của Phùng Hưng nhưng sau khi chiến thắng lên ngôi vua, dân làng Triều Khúc thờ Phùng Hưng và suy tôn ngài thành Thánh. Lễ hội làng Triều Khúc với lễ rước sắc Phùng Hưng mang ý nghĩa mời thánh nhân về ngự tại đại đình, mừng Ngài đăng quang, tạ ơn Ngài đã ban cho dân làng một cuộc sống ấm no, an lành.

Lễ hội làng Triều Khúc với điểm nhấn là điệu múa “Con đĩ đánh bồng”.

Linh hồn trong lễ hội là những nghi lễ quan trọng không thể thiếu như: Lễ dâng hương, lễ rước sắc, lễ nhập tịch, tế lễ,… cùng nhiều hoạt động sinh hoạt văn hóa dân gian đặc sắc như múa rồng, múa lân, múa sênh tiền, múa bồng, múa chạy cờ… Đặc sắc nhất trong lễ hội chính là điệu múa bồng hay còn gọi là “Con đĩ đánh bồng” - sản phẩm văn hóa độc đáo, niềm tự hào của người dân nơi đây. CLB múa bồng Triều Khúc hiện có khoảng 40 thành viên, lớn tuổi nhất là 47 tuổi với hơn 20 năm tham gia múa bồng ở hội làng; nhỏ tuổi nhất chỉ từ 6 tuổi. Điệu múa đánh bồng cực phóng khoáng, dứt khoát mạnh mẽ nhưng cũng rất mềm mại, linh hoạt, là nét văn hóa truyền thống không đâu có được.“Con đĩ đánh bồng” là 1 trong 10 điệu múa dân gian xưa của đất Thăng Long. Bởi vậy, hội làng Triều Khúc được đánh giá là vẫn giữ được nét nguyên sơ nhất của lễ hội truyền thống, mang cốt cách, nét đẹp tâm linh trên Thủ đô ngàn năm văn hiến nên ngày càng có sức hấp dẫn mạnh mẽ với người dân Thủ đô và du khách muôn phương.

Cũng là “điểm hẹn” thú vị dịp đầu Xuân, lễ hội Đền Sái (xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh) khai mạc ngày 8.2.2025 (11 tháng Giêng năm Ất Tỵ) đã thu hút hàng vạn người dân địa phương và du khách với điểm nhấn là tục “rước vua giả” vẫn còn nguyên những giá trị tinh hoa truyền thống. Trong những âm thanh hò reo, phấn khích, cả ngàn người dân và du khách vây quanh và đi theo kiệu rước vua, chúa và võng lọng rước quan tại lễ hội. Tục “rước vua giả” đặc sắc được tái hiện sinh động nhằm tưởng nhớ vua An Dương Vương xây thành Cổ Loa năm xưa. Sau khi hoàn thành nghi lễ truyền thống, đoàn rước đi đầu là kiệu chúa rời đình làng Thụy Lôi di chuyển lên đền Sái. Đoàn người gồm nhân dân địa phương và đại biểu, du khách theo đoàn rước từ đình làng Thụy Lôi về đền Sái, quãng đường khoảng đôi ba cây sô ắp đầy thanh âm náo nhiệt, cảm xúc phấn chấn đầu xuân.

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Nguyễn Thị Tám, trong bối cảnh cuộc sống hiện đại hôm nay, Lễ hội đền Sái luôn giữ gìn những giá trị truyền thống, với nghi thức rước vua độc đáo thể hiện tính đoàn kết cộng đồng; bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, nhà nhà hạnh phúc, đất nước phồn vinh.

Liên tục trong mùa xuân, các lễ hội diễn ra khắp các địa bàn quận, huyện, phường xã… ở Thủ đô đều hấp dẫn bởi giữ trọn sự đặc sắc của lễ hội theo lối cổ truyền như vậy.

Lễ hội Đền Sái.

Theo GS.TS Lê Hồng Lý, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, việc gìn giữ lễ hội truyền thống của Hà Nội cho thấy một vấn đề vô cùng quan trọng đó là càng ngày Nhà nước cũng như chính quyền thành phố Hà Nội càng coi trọng vai trò của văn hóa trong sự phát triển kinh tế từ đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của văn hoá, trong đó có lễ hội truyền thống. Bởi vậy, không ngạc nhiên khi tất cả các lễ hội truyền thống ở các làng hay trong phố của Hà Nội đang cố gắng duy trì những giá trị vốn có của lễ hội đồng thời khai thác triệt để hơn những gì bị quên lãng hay mai một để các lễ hội truyền thống trở lại như xưa, đồng thời sáng tạo thêm những giá trị mới phục vụ cho cuộc sống hôm nay.

“Sự phát triển của lễ hội truyền thống sẽ là nguồn lực dồi dào cho sự phát triển du lịch trong nước và quốc tế. Du khách đến Hà Nội, một Thành phố Vì hòa bình, Thành phố sáng tạo và Thành phố văn hoá thì vai trò của văn hoá luôn được quan tâm hàng đầu. Lễ hội truyền thống luôn kèm theo các tín ngưỡng, phong tục tập quán của cư dân địa phương, các sản phẩm ẩm thực, nghề thủ công, nghệ thuật trình diễn... của riêng Hà Nội, đó chính là những giá trị văn hoá đặc sắc để hấp dẫn và níu chân du khách ở lại Hà Nội. Và đây cũng chính là nguồn lực tiềm tàng để Hà Nội có thể khai thác cho sự phát triển kinh tế của Thủ đô”- GS.TS Lê Hồng Lý khẳng định.