Cây mắc ca trồng khoảng 5 năm mới cho năng suất ổn định, chúng ra trái theo từng chùm từ 5–20 quả, mùa thu hoạch tập trung từ tháng 9 đến tháng 12 hằng năm.
Mắc ca được mệnh danh là “hoàng hậu của các loại hạt”, nằm trong nhóm đặc sản đắt đỏ nhất thế giới. Hạt mắc ca nhập khẩu từ Mỹ có giá lên tới 1,3 triệu đồng/kg, trong khi tại Việt Nam giá hạt sau sơ chế vẫn duy trì ở mức cao, từ 180.000 – 300.000 đồng/kg tùy loại. Nhờ hương vị béo ngậy, thơm nhẹ và giá trị dinh dưỡng vượt trội, mắc ca trở thành món ăn thời thượng được yêu thích ở nhiều quốc gia châu Á, châu Âu.
Mắc ca có nguồn gốc từ Australia, nơi cây mọc tự nhiên trong các cánh rừng và từng là nguồn thực phẩm quan trọng của người bản địa. Loài cây này được phát hiện vào những năm 1800 và nhanh chóng được nhân rộng trồng tại nhiều nước nhờ năng suất cao, hương vị thơm ngon và giá trị kinh tế lớn.
Tại Việt Nam, mắc ca bắt đầu được trồng nhiều ở các tỉnh Tây Nguyên, đặc biệt là Lâm Đồng – vùng đất có khí hậu mát mẻ, độ cao lý tưởng và đất bazan màu mỡ, vô cùng thích hợp cho loại cây này sinh trưởng.
Quả mắc ca phát triển từ 10–12 tháng sau khi ra hoa. Khi còn non, vỏ quả có màu xanh bóng; khi già chuyển nâu và lớp vỏ ngoài sẽ tự tách nhẹ, để lộ bên trong là lớp vỏ cứng màu nâu đậm – thuộc loại “khó phá” nhất trong thế giới các loại hạt. Nhân mắc ca màu kem, hình cầu, béo ngậy và giòn bùi, tạo nên vị ngon đặc trưng khó nhầm lẫn.
Cây mắc ca trồng khoảng 5 năm mới cho năng suất ổn định, chúng ra trái theo từng chùm từ 5–20 quả, mùa thu hoạch tập trung từ tháng 9 đến tháng 12 hằng năm.
Việc chăm sóc cây mắc ca tuy không quá phức tạp nhưng vẫn đòi hỏi kỹ thuật để cây sinh trưởng khỏe mạnh và cho năng suất ổn định. Người trồng cần thường xuyên cắt tỉa cành, tạo tán thông thoáng để ánh sáng xuyên đều vào tán lá, đồng thời loại bỏ các cành sâu bệnh và cụm cành mọc rậm bên trong.
Trong giai đoạn cây ra hoa, cần chú trọng bón phân và tưới đủ nước nhằm nâng cao tỷ lệ đậu quả. Công tác quản lý cỏ cũng rất quan trọng: cỏ chỉ hút dinh dưỡng tầng mặt nên mỗi năm chỉ cần cắt 1–2 lần rồi vun vào gốc, tạo lớp phân hữu cơ tự nhiên giúp đất giữ ẩm và giàu vi sinh vật có lợi. Khi đất được cải tạo theo hướng tự nhiên, cây mắc ca trở nên khỏe mạnh, ít sâu bệnh và phát triển ổn định, từ đó cho quả chất lượng cao và năng suất bền vững trong nhiều năm liền.
Tại Tây Nguyên, nhiều hộ dân cho biết mắc ca là cây trồng “nhàn tênh” vì gần như không bị sâu bệnh phá hoại, có thể trồng xen trong vườn cà phê mà không tốn nhiều công chăm sóc. Khi thu hoạch xong và đóng gói, không cần tìm đầu ra, thương lái và khách hàng tự liên hệ đặt mua.
Nhờ giá trị kinh tế cao, nhiều nông hộ còn đầu tư đồng bộ máy sấy, máy tách vỏ, máy hút chân không để chế biến mắc ca sấy khô, tăng giá trị sản phẩm và kéo dài thời gian bảo quản. Nhờ đó, hạt mắc ca sấy Việt Nam được bán với giá 200.000 – 300.000 đồng/kg, trở thành đặc sản nổi tiếng của vùng Tây Nguyên.
Trên chợ mạng và các sàn thương mại điện tử, mắc ca được bán với nhiều loại: quả tươi, sấy khô tách vỏ, sấy khô không tách vỏ. Trong đó loại hạt sấy khô tách vỏ là đắt nhất.
Mắc ca có thể chế biến thành rất nhiều món ăn hấp dẫn nhờ hương vị béo ngậy và độ giòn bùi đặc trưng. Phổ biến nhất là các món ăn vặt như mắc ca rang muối, rang bơ, rang mật ong hay phủ sô-cô-la. Hạt mắc ca còn được xay làm sữa hoặc kết hợp với cà phê tạo hương vị mới lạ. Nhiều cơ sở chế biến sâu còn sản xuất bơ mắc ca và dầu mắc ca...
