Từ một loài cá bình dân, vô cùng quen thuộc ở các miền quê, cá chép nay đã thành đặc sản được ưa chuộng ở thành phố nhờ thịt ngọt, thơm ngon, bổ dưỡng, giàu protein hơn cá hồi,
Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), trong 100g cá chép có khoảng 22,9g protein, tùy từng giống cá. Hàm lượng này thậm chí còn vượt cá hồi, 100g cá hồi chỉ cung cấp khoảng 20g protein. Điều đó cho thấy cá chép là một nguồn đạm tự nhiên khá dồi dào.
Cá chép là loài cá nước ngọt quen thuộc, phân bố nhiều ở ao hồ, sông suối khắp các vùng nông thôn Việt Nam. Đây là loài cá thuộc họ Cyprinidae, thân dài, mình dày, vảy lớn óng ánh và có đôi râu nhỏ ở khóe miệng, đặc điểm giúp nhận biết rất dễ dàng. Cá chép có nhiều loại như chép ta, chép giòn, chép koi… nhưng phổ biến nhất vẫn là cá chép ta.
Thịt cá chép nổi tiếng chắc, ngọt và ít tanh hơn nhiều loài cá nước ngọt khác. Thớ thịt dày, dai tự nhiên, phần bụng béo bùi, còn phần đầu và xương cho nước dùng ngọt thanh. Loài cá này được ưa chuộng trong các món như cá chép om dưa, cháo cá chép hay cá chép hấp xì dầu, lẩu cá...
Đây là loài cá nước ngọt cực kỳ dễ tính, có thể sống khỏe trong nhiều môi trường khác nhau, từ ao hồ miền núi, ruộng trũng đồng bằng cho đến những con sông lớn. Nhờ khả năng thích nghi tốt và sinh trưởng ổn định quanh năm, cá chép trở thành một trong những loài được nuôi phổ biến nhất ở Việt Nam.
Cũng vì vậy mà hình ảnh cá chép xuất hiện quen thuộc ở mọi nơi, từ chợ quê cho đến chợ thành phố, các siêu thị, nhà hàng hải sản... Không chỉ dễ mua, cá chép còn có mức giá "dễ chịu” hơn hẳn so với nhiều loại cá nhập khẩu hay cá biển, phù hợp với bữa cơm của nhiều gia đình.
Trước đây, cá chép tự nhiên xuất hiện rất nhiều ở sông suối, ao hồ, trở thành nguồn thực phẩm quen thuộc của người dân ở các miền quê. Tuy nhiên, cùng với quá trình đô thị hóa, nhiều ao hồ bị san lấp, môi trường sống thu hẹp dần khiến lượng cá chép sinh trưởng tự nhiên ngày càng hiếm. Hiện nay, phần lớn cá chép bán trên thị trường đều là cá nuôi, còn cá chép sông, cá chép suối đúng nghĩa trở thành hàng hiếm, giá cao và được xem như đặc sản, có tiền cũng khó mua được.
Cá chép nuôi được bán ở các chợ với giá khoảng 90.000 đồng/kg, trong khi đó cá chép trong tự nhiên đắt hơn nhiều, khoảng 150.000 đồng/kg.
Nhờ nhu cầu thị trường ngày càng cao, nhiều hộ dân đã mở rộng mô hình nuôi cá chép để tăng thêm thu nhập. Đây là loài dễ nuôi, ít bệnh, phù hợp với nhiều mô hình khác nhau như ao hồ, lồng bè hay ruộng trũng. Nhờ sức sống khỏe và khả năng ăn tạp, người nông dân không cần đầu tư quá phức tạp nhưng vẫn đạt hiệu quả cao.
Về thời gian nuôi, cá chép thường đạt trọng lượng 0,8-1,2 kg sau khoảng 6-8 tháng, tùy nguồn giống, điều kiện ao nuôi và thức ăn. Một số mô hình thâm canh có thể rút ngắn thời gian xuống 4-5 tháng, còn nuôi sông suối hoặc nuôi bán tự nhiên có thể mất 9-12 tháng mới thu hoạch.
Kỹ thuật nuôi cá chép khá đơn giản, ao nuôi cần được tát cạn, bón vôi và gây màu nước trước khi thả giống. Chọn cá giống khỏe, đồng cỡ, thả với mật độ vừa phải để cá phát triển tốt. Trong quá trình nuôi, cho cá ăn thức ăn công nghiệp kết hợp phụ phẩm nông nghiệp như cám, rau, bèo. Nhờ sức sống khỏe và ăn tạp, cá chép cho năng suất ổn định, dễ chăm sóc.
Đặc biệt, hiện nay người dân còn áp dụng kỹ thuật nuôi đặc biệt để làm giòn thịt cá, biến cá chép thường thành cá chép giòn.
