Những mầm non trắng ngần ẩn dưới bùn nước tưởng bỏ đi, hóa là đặc sản được thu hái rồi đem bán, đó là ngó sen.
Ngó sen là phần non nhất của cọng lá sen, nằm sát gốc của cây sen. Khi những lá sen non vừa mọc và nổi lên trên mặt nước, lá vẫn còn cuốn lại thành một vòng thì những người chuyên hái ngó sen sẽ dùng tay đưa dọc theo cọng lá sen xuống tới gốc sen, vừa rút nhẹ và vừa bẻ để lấy được hết phần ngon nhất của ngó. Những mầm non trắng ngần này nhiều người nghĩ không ăn được, ngờ đâu chúng là đặc sản nổi tiếng có thể chế biến thành nhiều món ngon.
Ngó sen có màu trắng sữa, giòn, sờ vào có cảm giác mát lạnh. Đây là nguyên liệu để làm thực phẩm, có thể ăn sống như hoa quả, làm nộm, hoặc đem nấu thành những món ăn rất thơm ngon và bổ dưỡng như: gỏi ngó sen tôm thịt, thịt bò xào ngó sen, nộm tai lợn ngó sen, chè ngó sen, lẩu…
Không chỉ ngon, ngó sen còn là loại thực phẩm chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Theo Đông y, ngó sen có vị ngọt, tính ấm, có tác dụng thanh nhiệt, thải độc, lọc máu, làm sạch đường ruột, trị hôi miệng, nghẹt mũi, xuất huyết sau sinh… Thường xuyên dùng loại thực phẩm này sẽ giúp bổ máu, bảo vệ hệ tiêu hóa hiệu quả, rất tốt cho cơ thể, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.
Vào mùa hè, ở tại nhiều chợ và siêu thị ở Hà Nội, ngó sen được bán với giá lên tới 100.000 đồng/kg, nếu trái mùa giá có thể lên tới 150.000 đồng/kg. Cầm trên tay một mớ ngó sen vừa mua được tại phiên chợ sáng gần nhà, chị Mai Anh (ở Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ: “Mớ này 1kg, đang giữa mùa giá rẻ mà đọt lại rất non. Mua về làm gỏi tai heo ăn giòn tan, ngọt mát”.
Chị Mai Anh cho biết, ngó sen là phần non nhất của cọng lá sen, thường nằm ở sát gốc của cây sen, có màu trắng sữa, xốp, bên trong có nhiều ống dọc nhỏ, sờ vào có cảm giác mát lạnh. Đây là loại rau không những ăn ngon mà còn rất tốt cho sức khoẻ, đặc biệt là những người bị mất ngủ.
Thời điểm đầu mùa, chị phải đặt mua ngó sen với giá gần 100.000 đồng/kg. Vài ngày gần đây bắt đầu rộ hàng, ra chợ cũng có thể mua được mớ ngó ngon với giá chỉ 60.000 đồng/kg. Mức giá này so với rau củ thì khá cao, nhưng so với các loại rau đặc sản lại tương đối rẻ.
Do ngó sống dưới bùn nước trong ao, đầm nên mua về phải làm sạch phần vỏ, cắt khúc, chẻ đôi rồi ngâm rồi vào hỗn hợp nước chanh pha loãng có thêm đá lạnh để làm sạch.
Sau khi ngó sen sạch trắng, rửa lại một lần nữa rồi tiếp tục ngâm nước đá lạnh để bảo quản đến khi sử dụng. Nước đá lạnh sẽ làm cho ngó có độ giòn cứng, không bị thâm đen. Làm xong công đoạn sơ chế mất khá nhiều thời gian, chị chia sẻ.
Đồng Tháp Mười xưa nay nổi tiếng với không ít nguồn tài nguyên bản địa, nhưng ấn tượng nhất là cây sen. Cây sen không chỉ làm cảnh, thực phẩm mà còn cả dược phẩm. Tất cả các thành phần trên cây sen, như: Bông, lá, ngó, gương, củ đều được người dân tận dụng để làm kinh tế.
Chị Nguyễn Thị Lẹ (xã Hậu Mỹ Bắc A, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang) cho biết thông thường, trồng sen được khoảng một tháng thì cho thu hoạch ngó sen đợt đầu. Trung bình, mỗi công thu 4-5kg ngó sen. Sau đó, cách hai, ba ngày là thu hoạch ngó một lần và sản lượng ngó sẽ tăng cao hơn nhiều từ đợt thứ nhì trở đi nếu chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật.
