Cao nguyên đá Đồng Văn của Tuyên Quang lần đầu được vinh danh “Điểm đến văn hóa hàng đầu thế giới 2025” tại Lễ vinh danh Giải thưởng Du lịch Thế giới 2025, với sự tham dự của đại diện ngành du lịch hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Tuyên Quang là mảnh đất địa đầu Tổ quốc, nổi tiếng với nhiều danh thắng đẹp, đặc biệt là những địa điểm có địa hình cao, dốc, hiểm trở, rất thích hợp cho những lịch trình trekking. Trong đó, cao nguyên đá Đồng Văn sẽ đem đến cho bạn cơ hội được trải nghiệm cung đường đèo hiểm trở bậc nhất, lưu trú trong những nếp nhà tường trình truyền thống, được thưởng thức những món ăn hấp dẫn và khám phá các địa danh gắn liền với từng giai đoạn lịch sử oai hùng.
Địa hình hiểm trở bậc nhất dành cho các phượt thủ
Trải dài trên địa bàn Đồng Văn, Mèo Vạc, Quản Bạ và Yên Minh, cao nguyên đá Đồng Văn là một vùng núi đá xám thẫm, dựng đứng, nổi bật với hình dáng "tai mèo" đặc trưng. Với tổng diện tích gần 2.500 km2 và độ cao trung bình trên 1.000 mét, nơi đây mang dáng vẻ hùng vĩ và đầy bí ẩn.
Khoảng 80% bề mặt cao nguyên là đá vôi lộ thiên, một dấu tích sống động của những biến động địa chất hàng trăm triệu năm. Trong lòng đá ấy, nhiều mẫu hóa thạch quý giá được tìm thấy, có tuổi đời từ 400 đến 600 triệu năm, là chứng nhân của quá trình tiến hóa vỏ Trái đất.
Không chỉ là tuyệt tác của thiên nhiên, cao nguyên đá Đồng Văn còn là giao thoa văn hóa, là nơi lưu giữ tập quán và đời sống của nhiều dân tộc thiểu số. Chính nhờ giá trị độc đáo về địa chất, sinh thái và con người, mà năm 2010, UNESCO đã vinh danh nơi đây là Công viên địa chất toàn cầu.
Cao nguyên đá Đồng Văn - Công viên địa chất toàn cầu
Nghe đến hai chữ “cao nguyên đá”, hẳn bạn nghĩ ngay đến những dãy núi khô cằn, xám xịt và đơn điệu, nhưng Đồng Văn thì khác. Khi xách vali và vượt qua những khúc cua cheo leo giữa trời mây, bạn sẽ bất ngờ khi thấy nơi đây rực rỡ bởi những thung lũng hoa, bởi màu nắng trên mái ngói âm dương, bởi những con đường đá len giữa ruộng ngô.
Kiệt tác từ những dãy núi đá vôi
Phần lớn cao nguyên đá nằm gọn trong lòng đất Đồng Văn, nơi đá và trời hòa vào nhau thành một bức tranh xám xanh hùng vĩ. Khi đến du lịch Tuyên Quang và đến cao nguyên đá, từ một đỉnh cao, phóng tầm mắt ra xa, bạn sẽ thấy từng lớp núi uốn lượn như sóng, đan vào nhau như nếp gấp của thời gian. Đá dựng thành tầng, thành lớp như những bức tường tự nhiên bao bọc lấy những mái nhà bé nhỏ nằm lọt thỏm giữa bao la đất trời.
Khung cảnh tuyệt đẹp, đồi núi hùng vỹ, thách thức dân trekking
Giữa vùng đất tưởng chừng cằn cỗi, con người vẫn bám trụ. Từng vạt đất nhỏ được tận dụng triệt để để trồng ngô, trồng rau. Những bàn tay đàn ông nơi đây, với kỹ thuật truyền đời, biến từng phiến đá thành hàng rào vững chắc. Đá nơi đây không chỉ là núi, mà còn là mái ấm, là niềm tin sống giữa hoang vu.
Cánh đồng hoa rực rỡ khi vào mùa
Mỗi mùa đi qua, cao nguyên đá Đồng Văn lại khoác lên mình một màu áo mới. Giữa nền xám cứng cỏi của đá tai mèo, hoa vẫn bừng nở, mềm mại và kiêu hãnh. Tháng Giêng, tháng Hai là mùa của sắc trắng hoa mận, hoa ban trải dài như sương giăng mặt núi. Hoa cải vàng thì len lỏi vào từng khe đá, chạm tới ánh nắng nhè nhẹ cuối đông.
Sang tháng Ba, gió chuyển mình, hoa gạo nối tiếp nở rực lên như đốm lửa, chấm phá bầu trời cao nguyên đang còn vương chút lạnh. Rồi mùa thu tràn về trong hương lúa. Trên những thửa ruộng bậc thang tầng tầng lớp lớp, vàng óng sắc no đủ hiện ra như nét vẽ của người họa sĩ không cần cọ.
Hoa tam giác mạch đã nở rộ
Và khi gió heo may bắt đầu len lỏi qua từng triền núi, ấy là lúc hoa tam giác mạch xuất hiện. Hồng phớt, tím nhạt, phủ đầy sườn đồi khiến lòng người xuyến xao. Ở nơi tưởng chỉ toàn đá, hoa lại biết cách thay nhau kể câu chuyện của từng mùa. Thời điểm tháng 12 này chính là lúc hoa tam giác mạch nở rộ khắp vùng.
Cuộc sống bình dị của người dân nơi cao nguyên
Giữa vùng đá xám bạt ngàn, hơn mười bảy dân tộc cùng chung sống, tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc. Trong đó, người Mông chiếm phần đông, hơn chín mươi phần trăm tại cao nguyên đá Đồng Văn. Họ hiện diện khắp triền núi, nếp sống gắn liền với tường trình đá, váy xòe thổ cẩm và những đôi chân không ngừng nghỉ trên nương đồi.
Bức tranh vùng cao nhiều màu sắc
Bạn sẽ bắt gặp người phụ nữ gùi củi, địu con. Gặp những đứa trẻ má ửng hồng địu em phía sau, đôi mắt trong veo nhìn lũ mây trôi ngang đỉnh núi. Tất cả đều thật mộc mạc, bình dị mà thân thương đến lạ thường. Đây cũng sẽ là điểm dừng chân thú vị để bạn thưởng thức những món ăn đậm chất núi rừng của người vùng cao.
Tại đây, du khách sẽ có dịp nếm thử những món ăn đặc trưng từ bát thắng cố đậm vị cao nguyên, cháo ấu tẩu bùi ngậy, mèn mén dẻo thơm… Đến những món bánh quen thuộc như tam giác mạch, bánh cuốn chan nước xương nóng hổi hay thắng dền ngọt nhẹ giữa tiết trời se lạnh.
Khung cảnh bình yên đến lạ
Di chuyển tới với cung đường hiểm trở bậc nhất
Từ trung tâm Tuyên Quang đến vùng đá tai mèo Đồng Văn, quãng đường dài chừng 200 km. Nếu đi xe máy, bạn sẽ mất khoảng 5 - 6 tiếng xuyên qua những cung đèo uốn lượn, vách núi dựng đứng và ruộng bậc thang xanh rì.
Lời khuyên cho du khách từ phương xa là hãy đi ô tô đến cột mốc số 0 Hà Giang cũ, nghỉ ngơi một đêm, rồi thuê xe máy để bắt đầu hành trình. Chặng đường đẹp nhất, nhanh nhất mà nhiều phượt thủ nhận thấy đó chính là theo Quốc lộ 4C. Đây là cung đường huyền thoại nối liền vẻ đẹp hùng vĩ với nét hoang sơ của miền đá xám.
Cao nguyên đá Đồng Văn là món quà vĩ đại mà thiên nhiên ban tặng, đồng thời còn là vùng đất đang từng bước được đánh thức, trở thành điểm đến kỳ vĩ khiến bao người phải lòng. Xách vali tới đây, bạn sẽ không chỉ thấy núi non trùng điệp hay những dãy đá tai mèo sừng sững, mà còn cảm nhận được cái tình nồng hậu, chất phác, ấm áp của con người vùng núi cao.
