Với lá xanh bóng, hoa vàng thơm dịu và dáng mềm mại, ngâu được giới chơi cây yêu thích cả ở vẻ đẹp lẫn ý nghĩa phong thủy.
Cây ngâu nở hoa thơm ngát và có ý nghĩa về phong thuỷ
Nhiều loài cây tưởng chừng chỉ là cây dại ven đường, hoặc được trồng đơn sơ nơi góc sân, bờ rào ở các vùng quê, nhưng khi được nghệ nhân bonsai chăm chút và tạo dáng, chúng lại trở thành những tác phẩm nghệ thuật độc đáo, có giá trị thẩm mỹ lẫn kinh tế. Trong số đó, cây ngâu là một ví dụ điển hình.
Cây ngâu còn gọi là ngâu ta (Aglaia duperreana), thuộc họ Xoan, có nguồn gốc tại Việt Nam rồi dần lan rộng khắp Đông Nam Á. Là loài cây ưa sáng và hợp khí hậu cận nhiệt, ngâu phát triển mạnh ở những vùng đất ẩm, đồng bằng.
Đây là cây sống lâu năm, cao tới khoảng 5m khi trưởng thành, thân mềm mại và nhiều cành nhánh, tạo thành tán tròn duyên dáng. Chính dáng vẻ mềm và dễ tạo hình khiến cây ngâu trở thành một trong những lựa chọn yêu thích của các nghệ nhân bonsai.
Lá ngâu nhỏ, xanh mướt quanh năm, mọc kép dạng lông chim. Hoa ngâu li ti màu vàng tươi, kết thành chuỗi dài trên đầu ngọn, nhìn rất nổi bật; quả ngâu thì nhỏ, khi chín chuyển sang màu đỏ và có vị ngọt. Nhiều người dễ nhầm ngâu với nguyệt quế vì hai loài có thân, lá và quả khá giống nhau, điểm khác biệt rõ nhất nằm ở hoa: nguyệt quế nở hoa trắng, năm cánh dạng chuông và hương thơm đậm hơn.
Cây ngâu thường được nhân giống bằng chiết cành hoặc gieo hạt, trong đó chiết cành phổ biến hơn vì giúp cây con phát triển nhanh và thuận lợi cho việc uốn thế bonsai. Mùa hoa ngâu rộ từ tháng 4 đến tháng 9, nở thành từng chùm vàng óng ở nách lá. Một điều thú vị là hoa ngâu tỏa hương thơm rõ và dễ chịu nhất sau những cơn mưa rào, khiến cây càng trở nên cuốn hút trong vườn nhà.
Trong phong thủy, cây ngâu được xem là loài cây mang lại vượng khí và sự an yên cho gia chủ. Hoa ngâu vàng tươi, thơm dịu được ví như một dạng “bình chấn thủy”, giúp điều hòa năng lượng, xua tan khí xấu và thu hút nguồn sinh khí tốt. Vì vậy, cây đặc biệt phù hợp để trồng trước nhà, ở sân vườn hoặc lối ra vào nhằm tạo nên không gian hài hòa, sáng sủa và dễ chịu.
Với dáng cây mềm mại và tán tròn đẹp mắt, ngâu bonsai còn mang biểu tượng của tình yêu thủy chung, son sắt và sự tự do. Trồng một cây ngâu trước cửa hoặc đặt chậu ngâu bonsai trong sân không chỉ tăng tính thẩm mỹ mà còn tạo cảm giác bình yên, tĩnh tại cho ngôi nhà.
Xuất hiện những "lão ngâu" giá hàng trăm, thậm chí hàng tỷ đồng
Hiện nay, ngâu không chỉ có giá trị làm cảnh, làm bóng mát cho không gian còn được các chủ nhà làm vườn tạo dáng thành những cây bonsai đẹp mắt, có giá trị kinh tế khá cao.
Tại một triển lãm cây cảnh ở Gia Lai năm 2019, một cây ngâu cổ thụ có dáng độc lạ và vẻ đẹp hiếm thấy trong giới bonsai đã trở thành tâm điểm thu hút giới chơi cây và du khách.
Giới chơi cây đánh giá đây là một “đại lão ngâu” với tuổi thọ ước chừng 150 năm, mang dáng trực lùn lực, thân gốc to, nổi u cục tự nhiên và những đường vân gỗ đẹp mắt. Điểm đặc biệt nhất là toàn bộ thân cây không hề có dấu vết cắt tỉa, giữ nguyên vẻ nguyên bản của thời gian, khiến nó trở thành một trong những cây ngâu thuộc hàng xưa nay hiếm.
“Đại lão ngâu” được trả giá tiền tỷ nhưng chủ nhân không đồng ý bán
Khi trưng bày, cây ngâu khoe sắc hoa vàng li ti nổi bật trên nền lá xanh sẫm, tạo nên vẻ đẹp vừa cổ kính, vừa thanh tao. Chủ vườn cho biết anh mua cây khoảng nă 2017; phải mất thêm vài năm chăm sóc nữa cây mới đạt đến độ kiệt tác đúng nghĩa. Thời điểm đó, dù đã có người trả giá tiền tỷ, chủ nhân vẫn từ chối vì quá tâm huyết với cây.
Ngoài cây “đại lão ngâu” này, trên thị trường cây cảnh còn xuất hiện một số chậu ngâu bonsai cổ thụ trị giá hàng trăm triệu đồng.
Dạo một vòng quanh chợ mạng và các diễn đàn cây cảnh, ngâu bonsai được nhiều nhà vườn rao bán với dáng thế khác nhau, mức giá khác nhau. Những cây ngâu cảnh đã hoàn thiện, cho hoa đẹp và sở hữu dáng độc lạ thường có giá vài triệu đồng, thích hợp trưng trong sân vườn để tạo điểm nhấn cảnh quan. Riêng dòng ngâu bonsai mini, giá chỉ vài trăm nghìn đồng, lại được nhiều người chơi cây yêu thích vì nhỏ gọn, dễ chăm và phù hợp không gian nhỏ.
Đáp ứng nhu cầu của những người muốn tự tay tạo dáng nhưng vẫn tiết kiệm chi phí, nhiều nhà vườn còn bán phôi ngâu – những cây giống còn nhỏ. Người mua có thể đem về nuôi dưỡng, tạo dáng theo gu riêng, vừa tiết kiệm vừa có được một tác phẩm bonsai mang dấu ấn của chính mình.
Ngâu bonsai dễ chăm, chỉ cần nhiều nắng, đất thoáng và tưới vừa phải. Nếu được cắt tỉa đúng lúc và bón phân định kỳ, cây sẽ xanh tốt quanh năm và cho hoa vàng thơm ngát, đúng chất của một bonsai đẹp và hợp phong thủy.
