Bên cạnh chó, mèo hay cá cảnh thì vài năm trở lại đây, tại Việt Nam xuất hiện ngày càng nhiều trào lưu nuôi thú cưng độc lạ mà trước đây tưởng chừng không thể nuôi trong nhà. Giờ đây, chúng trở thành người bạn đồng hành giúp người nuôi giải tỏa căng thẳng, đón nhận nhiều năng lượng tích cực hơn trong cuộc sống thường ngày.
Thay vì lựa chọn các loài vật truyền thống, một số người chuyển sang nuôi những sinh vật ít phổ biến như sứa, kiến, bọ cánh cứng hay thậm chí là rắn. Đây đều là những loài từng chỉ được biết đến qua sách vở hoặc các chương trình khoa học, nay dần xuất hiện gần gũi hơn với con người và xem chúng như một loại "thú cưng" khi hằng ngày chăm chút cho bữa ăn, giấc ngủ của chúng.
Điểm chung của các trào lưu này là quy mô nuôi nhỏ gọn, không gây tiếng ồn, phù hợp với căn hộ chung cư hoặc phòng trọ. Việc chăm sóc cũng mang tính quan sát nhiều hơn tương tác trực tiếp, hướng người nuôi đến trải nghiệm theo dõi tập tính, vòng đời và hành vi sinh học của vật nuôi.
Dưới đây là 5 trào lưu nuôi thú cưng độc lạ đang tạo nên “cơn sốt” đối với giới trẻ Việt.
Ốc
Nuôi ốc từng được xem là điều “kỳ quặc”, nhưng nay lại trở thành thú vui được nhiều người yêu thích nhờ sự nhẹ nhàng và thư thái. Các loại ốc cảnh, đặc biệt là ốc thủy sinh, thường được nuôi trong những bể kính nhỏ, kết hợp cùng cây thủy sinh, tạo thành một hệ sinh thái thu nhỏ đầy tính thẩm mỹ.
Không cần tương tác nhiều, người nuôi ốc chủ yếu quan sát chuyển động chậm rãi của chúng, cách ốc bò trên mặt kính hay lá cây. Chính sự chậm rãi ấy lại trở thành "liều thuốc" chữa lành, giúp người nuôi giảm căng thẳng sau những giờ làm việc áp lực.
Chi phí đầu tư ban đầu để nuôi ốc thường ở mức vừa phải, chủ yếu cho bể nuôi, phụ kiện cơ bản và con giống. Đây được xem là lựa chọn phù hợp với người mới bắt đầu tìm hiểu thú chơi sinh vật cảnh độc lạ.
Để nuôi ốc, người chơi cần một bể kính dung tích nhỏ, nền cát hoặc sỏi, nước sạch đã khử clo, cùng hệ thống lọc đơn giản để giữ môi trường ổn định. Thức ăn chủ yếu là rêu, rau luộc hoặc viên thức ăn chuyên dụng. So với nhiều thú cưng khác, việc chăm sóc ốc không đòi hỏi quá nhiều thời gian hay kỹ thuật phức tạp.
Kiến
Trào lưu nuôi kiến, đặc biệt là kiến trong hộp kính (ant farm), đang thu hút sự quan tâm của những người yêu thích khoa học và quan sát. Không giống những thú cưng cần vuốt ve hay chơi đùa, kiến mang đến trải nghiệm hoàn toàn khác: người nuôi trở thành “nhà quan sát”, theo dõi cách cả đàn phân công lao động, xây tổ, tìm thức ăn và bảo vệ lãnh địa.
Điều hấp dẫn trong “bộ môn” này, mỗi hộp kiến giống như một xã hội thu nhỏ, vận hành theo quy luật chặt chẽ và có trật tự. Nhiều người cho rằng, việc nuôi kiến không chỉ là thú vui mà còn giúp họ học được tính kiên nhẫn, kỷ luật và sự gắn kết tập thể. Với học sinh, sinh viên hoặc dân văn phòng yêu thích sinh học, đây được xem là một thú chơi mang tính giáo dục cao.
Trong trào lưu này, một số loài kiến thường được lựa chọn để nuôi gồm kiến đen bản địa, kiến thợ đỏ, kiến lửa quy mô nhỏ hoặc các dòng kiến ngoại nhập có kích thước lớn, dễ quan sát. Kiến được mệnh danh là một trong những loài chăm chỉ nhất thế giới, chúng có tập tính rõ ràng, khả năng thích nghi tốt và phù hợp với môi trường nuôi nhốt trong hộp kính chuyên dụng.
Công đoạn quan trọng nhất khi nuôi kiến là gây dựng đàn ổn định, đặc biệt là giai đoạn chăm sóc kiến chúa.
Kiến chúa quyết định trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của cả đàn, do đó môi trường nuôi cần đảm bảo độ ẩm, nhiệt độ và không gian phù hợp để kiến làm tổ và sinh sản. Ngoài ra, người nuôi phải kiểm soát nguồn thức ăn như đường, protein hoặc côn trùng nhỏ, đồng thời tránh rung lắc, ánh sáng mạnh gây stress cho đàn kiến.
Sứa
Sứa - sinh vật biển có cơ thể trong suốt và cấu trúc đơn giản đang trở thành “thú cưng” của giới trẻ. Khác với cá cảnh hay các loài thủy sinh phổ biến, sứa không bơi theo đàn, không tranh giành lãnh thổ và cũng không phản ứng mạnh với môi trường xung quanh.
Chuyển động của sứa chủ yếu phụ thuộc vào dòng nước trong bể, tạo nên những nhịp bơi chậm rãi, đều đặn. Chính đặc điểm này khiến việc nuôi sứa mang tính quan sát nhiều hơn là tương tác, hướng người nuôi tới trải nghiệm theo dõi hình thái và chuyển động tự nhiên của sinh vật biển.
Trào lưu nuôi sứa thường xuất hiện trong các không gian sáng tạo như studio, văn phòng thiết kế, quán cà phê nghệ thuật hoặc căn hộ theo phong cách tối giản. Bể sứa được xem như một vật trang trí sống, góp phần tạo điểm nhấn thị giác và tăng tính thẩm mỹ cho không gian.
Tuy nhiên, nuôi sứa đòi hỏi hệ thống bể chuyên biệt, kiểm soát nghiêm ngặt chất lượng nước, nhiệt độ và dòng chảy. Vì vậy, đây được xem là thú chơi dành cho những người có sự tìm hiểu kỹ lưỡng và ưu tiên yếu tố trải nghiệm hơn là tương tác trực tiếp với thú cưng.
Rắn
Rắn - loài bò sát có vẻ ngoài đáng sợ nhưng được một số người yêu thích thiên nhiên lựa chọn trở thành “thú cưng”. Trên thực tế, phần lớn các trào lưu nuôi rắn hiện nay tập trung vào các loài rắn cảnh không độc, có tính hiền và khả năng thích nghi tốt với môi trường nuôi nhốt.
Một số loài rắn thường được lựa chọn gồm rắn ngô, rắn sữa, rắn vua hay rắn bóng. Đây đều là những loài có kích thước vừa phải, tập tính ôn hòa, ít tấn công và phù hợp với người mới bắt đầu. Rắn được nuôi trong terrarium - dạng bể mô phỏng môi trường tự nhiên, với nền cát, mùn dừa hoặc sỏi, kết hợp hệ thống sưởi và nơi trú ẩn để đảm bảo điều kiện sinh trưởng ổn định.
Khác với các thú cưng cần tương tác thường xuyên, rắn có nhịp sinh hoạt rõ ràng và ít di chuyển. Tuy nhiên, người nuôi phải thật sự tìm hiểu rõ và có sự hướng dẫn của chuyên gia trước khi nhận rắn về nuôi.
Việc nuôi rắn chủ yếu xoay quanh kiểm soát môi trường sống, chế độ ăn định kỳ và đảm bảo an toàn trong quá trình chăm sóc. Với nhiều người chơi, nuôi rắn không chỉ là thú vui khác biệt mà còn thể hiện sự hiểu biết về động vật hoang dã và ý thức nuôi nhốt có kiểm soát, đúng quy định.
Bọ cánh cứng
Bọ cánh cứng đang dần trở thành lựa chọn thú cưng của một nhóm người chơi sinh vật cảnh có sở thích chuyên biệt. Không phổ biến rộng rãi như các loài bò sát hay thủy sinh, trào lưu nuôi bọ cánh cứng chủ yếu xuất hiện trong cộng đồng yêu thích côn trùng và nghiên cứu vòng đời sinh học.
Các loài bọ thường được nuôi là những dòng có kích thước lớn, hình dáng đặc trưng và dễ quan sát, chẳng hạn bọ sừng, bọ tê giác hay một số loài bọ cánh cứng ngoại nhập. Thay vì chú trọng tương tác, người nuôi tập trung vào quá trình phát triển tự nhiên của bọ, từ giai đoạn ấu trùng, hóa nhộng cho đến khi trưởng thành. Đây được xem là điểm hấp dẫn lớn nhất của thú chơi này.
Môi trường nuôi bọ cánh cứng thường là các hộp nhựa hoặc bể nhỏ có giá thể mùn gỗ, đất ẩm và nguồn thức ăn phù hợp. Việc chăm sóc không quá phức tạp nhưng đòi hỏi sự theo dõi đều đặn về độ ẩm và vệ sinh.
Với nhiều người, nuôi bọ cánh cứng không chỉ mang tính sưu tầm mà còn giúp nâng cao hiểu biết về sinh học và sự đa dạng của thế giới côn trùng.
Nhìn chung, 5 trào lưu nuôi thú cưng độc lạ nêu trên cho thấy sự đa dạng hóa trong lựa chọn thú chơi sinh vật cảnh tại Việt Nam. Bên cạnh chó, mèo hay cá cảnh truyền thống, nhiều người bắt đầu quan tâm đến các loài vật mang tính quan sát và trải nghiệm nhiều hơn là tương tác.
