Một số thói quen xấu trong cuộc sống hàng ngày ảnh hưởng đến quá trình phát triển não bộ của trẻ.
Như chúng ta đều biết, thói quen xấu âm thầm cản trở sự phát triển của trẻ, đặc biệt là sự phát triển não bộ.
Dù hậu quả không xuất hiện ngay lập tức, nhưng theo thời gian, những thói quen này sẽ dần làm suy giảm khả năng tập trung, tiêu hao năng lượng tinh thần và ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ.
Nếu muốn con có tinh thần minh mẫn, tập trung tốt và tràn đầy sức sống mỗi ngày, bố mẹ cần chủ động nhận diện và điều chỉnh những thói quen có hại này khỏi cuộc sống của trẻ.
Thiếu ngủ mãn tính
Chúng ta dành hai phần ba cuộc đời để ngủ. Điều này cho thấy giấc ngủ rất quan trọng, đặc biệt là đối với não bộ đang phát triển nhanh chóng.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, việc thường xuyên thiếu ngủ hoặc thức khuya có thể khiến hồi hải mã co lại.
Hồi hải mã là một "nhà máy trí nhớ", chịu trách nhiệm sửa chữa và lưu giữ ký ức. Nó thức dậy và hoạt động khi đêm yên tĩnh và cơ thể chúng ta vẫn còn đang ngủ say.
Trẻ em học tập suốt cả ngày, chạy nhảy khắp nơi và tiếp nhận rất nhiều thông tin vào não. Nếu không ngủ đủ giấc mỗi ngày, não bộ của trẻ sẽ giống như một căn phòng bừa bộn, hỗn loạn và thiếu tổ chức. Hơn nữa, những điều mới trẻ học được sẽ không được chuyển hóa hiệu quả thành trí nhớ dài hạn.
Như chúng ta đều biết, việc học và làm bài kiểm tra phụ thuộc rất nhiều vào trí nhớ, và khả năng tư duy lại phụ thuộc vào trí nhớ.
Do đó, thức khuya học bài là cách kém hiệu quả nhất. Điều khôn ngoan nên làm là cho trẻ đi ngủ và nghỉ ngơi đầy đủ. Điều này giúp hồi hải mã có đủ thời gian để mã hóa và xử lý thông tin, duy trì trí nhớ hoạt động. Nhằm cũng đảm bảo trẻ có đủ không gian để mã hóa những ký ức mới một cách hiệu quả và rõ ràng.
Nếu trẻ thường xuyên gặp khó khăn khi ngủ, cần đánh giá lại môi trường ngủ và giúp trẻ thiết lập nhịp điệu giấc ngủ lành mạnh. Ví dụ:
- Trẻ ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, ngay cả vào cuối tuần.
- Ăn tối xong trước khi đi ngủ 3 tiếng.
- Tránh sử dụng thực phẩm và đồ uống chứa caffeine 5-6 giờ trước khi đi ngủ.
Thiết lập thói quen ngủ đều đặn: giảm độ sáng của đèn và tắt tất cả các thiết bị điện tử một giờ trước khi đi ngủ. Đọc truyện tranh vui nhộn cùng con hoặc trò chuyện thân mật. Điều này sẽ giúp não bộ nhận biết đã đến giờ đi ngủ, thúc đẩy cơ thể tiết ra nhiều melatonin hơn và tự nhiên chìm vào giấc ngủ.
Ăn thức ăn nhanh vào bữa sáng
Ăn sáng mang lại hai lợi ích chính. Thứ nhất, đánh thức não bộ và cải thiện sự chú ý cũng như trí nhớ, thứ hai là thiết lập lại đồng hồ sinh học, giúp cơ thể điều chỉnh nhịp điệu giấc ngủ, để trẻ cảm thấy buồn ngủ vào ban đêm và thức dậy vào cùng một thời điểm vào buổi sáng.
Chúng ta đều hiểu những nguyên tắc này, nhưng một bữa sáng "đúng chuẩn" không chỉ đơn thuần là "ăn uống". Nhiều trẻ ăn cháo loãng hoặc ăn vội một miếng bánh bao hấp từ người bán hàng rong. Những bữa ăn như vậy khó có thể đạt được hai mục tiêu đã đề cập ở trên.
Tuy nhiên, học tập đòi hỏi nỗ lực trí óc và tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Vì vậy, nếu ăn uống đơn giản, não không thể dự trữ năng lượng và gần như hoàn toàn phụ thuộc vào glucose trong máu để hoạt động. Một bữa sáng bổ dưỡng có thể cung cấp cho não nguồn năng lượng ổn định và bền vững. Ăn vội một miếng mì có chỉ số GI cao cũng giống như một chiếc điện thoại sắp hết pin, chỉ có thể chạy ở mức năng lượng thấp.
Theo thời gian, trẻ có thể gặp phải các vấn đề như cảm xúc bất ổn, bồn chồn, kém tập trung, cáu kỉnh trong lớp và thiếu hợp tác. Không ăn sáng đầy đủ sẽ làm chậm chức năng nhận thức, đồng thời cản trở sự phát triển.
Vì vậy, để giúp trẻ phát triển trí não, cao lớn và tập trung vào việc học, bố mẹ nên quan tâm nhiều hơn đến bữa sáng của trẻ.
Một bữa sáng thịnh soạn và bổ dưỡng phải bao gồm protein chất lượng cao, carbohydrate, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất.
Thực phẩm thiết yếu cung cấp glucose, nguồn năng lượng trực tiếp cho hoạt động của não. Đừng chỉ ăn các sản phẩm lúa mì tinh chế có chỉ số GI cao như bánh bao hấp, cháo trắng và bánh cuốn. Hãy ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt hơn, ví dụ, thêm một nắm yến mạch và đậu hỗn hợp khi nấu cháo để làm cháo bát bảo nhằm tăng cường dinh dưỡng. Thực phẩm có chỉ số GI thấp tiêu hóa chậm và cung cấp nguồn năng lượng ổn định, giúp trẻ tập trung và tỉnh táo trong suốt tiết học thứ ba và thứ tư.
Hãy chủ động bổ sung thực phẩm bảy màu (đỏ, xanh lá, vàng, tím, trắng, đen và nâu) vào chế độ ăn của trẻ để trẻ luôn tràn đầy năng lượng mỗi ngày.
Nghiện xem video ngắn
Hiện nay, nhiều trẻ ngồi xem video ngắn cả tiếng đồng hồ, nhưng lại không thể chịu đựng nổi việc đọc sách dù chỉ mười phút. Bởi vì đây là hai cơ chế não bộ hoàn toàn khác nhau.
Những video ngắn, thông qua hình ảnh thay đổi nhanh chóng và sự kích thích âm thanh, hình ảnh mạnh mẽ, liên tục kích thích hệ thống khen thưởng của não, giải phóng một lượng lớn dopamine và đưa trẻ vào niềm vui "thỏa mãn tức thì". Theo thời gian, não bộ sẽ phát triển sự phụ thuộc vào sự kích thích cường độ cao này, tạo ra một vòng luẩn quẩn.
Mặt khác, học tập là một hoạt động nhận thức đòi hỏi sự chú ý và suy nghĩ tích cực, bền bỉ. Học tập giống như việc tự mình leo núi, mỗi bước chân đều đòi hỏi nỗ lực, nhưng mỗi bước chân sẽ cho phép chúng ta đứng cao và nhìn xa hơn.
Việc liên tục lướt qua các video ngắn khiến thông tin rời rạc ùa về như thác lũ. Hồi hải mã, nơi lưu trữ thông tin tạm thời, không thể xử lý hết được. Những kiến thức mới không thể được tiếp thu, những kinh nghiệm và kiến thức cũ không thể được khôi phục hiệu quả, do đó trí nhớ dần suy giảm.
Như chúng ta đều biết, vỏ não trước trán chủ yếu chịu trách nhiệm lập kế hoạch, phân tích và tự chủ. Việc dành quá nhiều thời gian cho điện thoại di động đồng nghĩa với việc thông tin chỉ được tiếp nhận mà không được truyền đi, khiến não bộ không có cơ hội phân tích một cách hệ thống. Theo thời gian, trẻ không thể suy nghĩ độc lập, trở thành những cá nhân thiếu quyết đoán, dễ bị ảnh hưởng bởi tin đồn.
Mặc dù trẻ sử dụng điện thoại di động không phải điều xấu, nhưng tốt nhất vẫn nên kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng vì sức khỏe của trẻ.
Đối với trẻ sơ sinh dưới 2 tuổi, hãy tránh chạm vào điện thoại nếu có thể. Thay vào đó, hãy đưa bé ra ngoài đi dạo và trò chuyện nhiều hơn.
Đối với trẻ em từ 3-4 tuổi, thời gian xem điện thoại nên được hạn chế tối đa, không quá một giờ mỗi ngày. Nếu bắt buộc phải xem, trẻ nên được bố mẹ giám sát và nên xem các video giáo dục chất lượng cao.
Đối với trẻ em trên 5 tuổi, hãy kiểm soát chặt chẽ thời gian sử dụng thiết bị điện tử. Không cho trẻ xem các video ngắn, đặc biệt là những video chỉ dài vài giây hoặc vài phút.
Vì vậy, ngủ đủ giấc, ăn sáng đầy đủ và kiểm soát chặt chẽ thời gian sử dụng các thiết bị điện thoại là những cách tạo ra vùng bảo vệ sự chú ý sạch sẽ cho trẻ.
