Trời lạnh sẽ làm tăng nguy cơ đột quỵ, thực tế không chỉ những người mắc bệnh lý nền mà ngay cả những người khỏe mạnh, nhưng có thói quen không lành mạnh cũng rất dễ mắc bệnh, gây nguy hiểm đến tính mạng.
Bà N.T.C (75 tuổi, ở Hà Nội), mới đây đã phải nhập viện cấp cứu vì bị đột quỵ sau khi dậy đi vệ sinh lúc 2h sáng. Theo chia sẻ, trước đó bà C bị tăng huyết áp, dùng thuốc nhưng không thường xuyên. Trước khi bị đột quỵ, người phụ nữ này đã từng xuất hiện đau đầu, chóng mặt nên đi khám và được chẩn đoán thiếu máu não, nhưng chưa dùng thuốc điều trị.
Mới đây, khi dậy đi vệ sinh lúc 2 giờ sáng như mọi ngày, bà C đột ngột xuất hiện đau đầu, chóng mặt, quay cuồng, buồn nôn, méo miệng, nói khó, tê bì yếu nửa người trái, đi lại mất thăng bằng, hồi hộp trống ngực nên được gia đình đưa tới bệnh viện thăm khám.
Qua thăm khám lâm sàng, bà C được chẩn đoán theo dõi đột quỵ nhồi máu não giờ thứ 9 NIHSS 4 điểm, kèm tăng huyết áp. Bệnh nhân được chuyển tuyến điều trị theo chuyên khoa.
Người cao tuổi có thói quen tiểu đêm, dậy sớm thể dục mùa lạnh là rất nguy hiểm. Ảnh minh họa.
BSCKI. Hoàng Minh Toại - Chuyên khoa Hồi sức cấp cứu cho biết, đột quỵ (hay còn gọi là tai biến mạch máu não) xảy ra khi một hoặc nhiều mạch máu cung cấp oxy cho não bị tổn thương, hoặc tắc nghẽn. Bệnh có 2 dạng chính: đột quỵ xuất huyết do mạch máu não bị vỡ và đột quỵ do thiếu máu cục bộ (động mạch bị tắc nghẽn).
Mặc dù đột quỵ có thể xảy ra quanh năm, nhưng vào mùa lạnh, tỷ lệ mắc bệnh lại có xu hướng gia tăng. Nguyên nhân là do, thời tiết lạnh làm co mạch máu, tăng sức cản dòng máu và huyết áp, dẫn đến nguy cơ vỡ mạch máu não, gây đột quỵ. Nhiệt độ giảm làm tăng tỷ lệ đông máu, giảm khả năng tiêu hủy huyết khối, dẫn đến nguy cơ hình thành huyết khối, gây tắc nghẽn mạch máu, đặc biệt là trong não;
Trong mùa lạnh, nồng độ hormone catecholamine tăng, gây tăng huyết áp, nhịp tim và co mạch, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ngoài ra, nhiệt độ thấp làm tăng gánh nặng cho hệ tim mạch, đặc biệt, những người có tiền sử bệnh lý tim mạch, do hệ tuần hoàn gặp trở ngại trong việc cung cấp máu đến các cơ quan và mô.
Cùng thời thời tiết lạnh, thói quen ăn thực phẩm giàu chất béo, nhiều muối, ít rau củ quả và giảm vận động trong mùa đông làm tăng nguy cơ béo phì, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu và tiểu đường. Với những người có thói quen dậy sớm, đi tiểu đêm trong thời tiết lạnh, nhất là người cao tuổi sẽ làm tăng nguy cơ đột quỵ vì tiếp xúc với lạnh đột ngột khi vừa ở trong ấm ra.
Với người cao tuổi, nhất là có bệnh lý nền, khi tiếp xúc với lạnh đột ngột sẽ gia tăng nguy cơ đột quỵ. Ảnh minh họa.
Ảnh hưởng lớn nhất của đột quỵ đối với người bệnh là tử vong. Trường hợp may mắn sống sót, có thể gặp di chứng nặng nề như liệt vận động, ngôn ngữ. Với người bị đột quỵ cứ mỗi 1 phút trôi qua, 2 triệu tế bào nơron thần kinh sẽ chết không hồi phục nếu thiếu máu nuôi. Người bệnh cần được đưa đến bệnh viện trong vòng 30 phút từ thời điểm bị đột quỵ, đây được xem là “thời gian kim cương”. Thời gian từ 3 - 4.5 giờ được coi là “thời gian vàng”, sau thời gian này, người bệnh không được tái thông các mạch lớn bị tắc trong não sẽ có nguy cơ tử vong cao hoặc bị tàn phế.
Để phòng đột quỵ mùa lạnh, bác sĩ Hoàng Minh Toại khuyên:
- Tăng cường ăn trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, cá. Hạn chế thực phẩm nhiều muối, đường và chất béo bão hòa. Tập thể dục thể thao thường xuyên, phù hợp với tuổi tác và sức khỏe để giảm nguy cơ béo phì và các bệnh tim mạch.
- Từ bỏ thói quen hút thuốc, hạn chế uống rượu: Hút thuốc làm tăng huyết áp, giảm oxy trong máu và gây tổn thương mạch máu. Rượu cũng có thể làm giãn mạch máu, tạo cảm giác ấm áp nhưng lại làm cơ thể mất nhiệt và tăng nguy cơ đột quỵ.
- Quản lý căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch, do đó, hãy cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi.
- Không tiếp xúc với lạnh đột ngột, nhất là người cao tuổi không đi tập thể dục quá sớm. Ban đêm nên chuẩn bị đồ để chủ động vệ sinh trong nhà hoặc phòng khép kín, không nên đi ra ngoài lạnh, có gió lùa.
- Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ (huyết áp cao, cholesterol cao, tiểu đường và tình trạng tim mạch), từ đó có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời.
