Loài cá này có kích thước tương đối nhỏ, thân hình thon gọn, nổi bật với phần thịt săn chắc, gan béo và đặc trưng là hương vị biển nồng đậm.
Quảng Bình, vùng đất miền Trung đầy nắng gió, không chỉ nổi danh với những kỳ quan thiên nhiên hùng vĩ như Động Phong Nha – Kẻ Bàng hay bãi biển Nhật Lệ nên thơ mà còn được biết đến như một kho tàng ẩm thực độc đáo. Trong số đó, cá nghéo bao tử nổi lên như một biểu tượng của sự tinh túy, một món ăn quý hiếm mà ngay cả những thực khách sành sỏi cũng phải kỳ công săn tìm.
Cá nghéo, hay còn được gọi là cá nhám hoặc cá mập sữa, thuộc họ cá xương sụn. Loại cá này có kích thước tương đối nhỏ, thân hình thon gọn, nổi bật với phần thịt săn chắc, gan béo và đặc trưng là hương vị biển nồng đậm. Tuy nhiên, điều làm nên giá trị đặc biệt và sự quý hiếm của cá nghéo bao tử không nằm ở bản thân con cá trưởng thành, mà là ở những “báu vật” ẩn chứa bên trong. Khác với nhiều loài cá đẻ trứng, cá nghéo mẹ mang thai và đẻ con, và chính phần bao tử chứa cá con lại là nguyên liệu chính yếu, tạo nên những món đặc sản trứ danh.
Trong quá khứ, cá nghéo bao tử không phải là món ăn phổ biến trong bữa cơm thường ngày. Nó thường chỉ được dùng trong những dịp đặc biệt, khi cần bồi bổ sức khỏe cho người ốm yếu hoặc dùng để chiêu đãi những vị khách quý từ phương xa. Ngày nay, dù đã được biết đến rộng rãi hơn, món ăn này vẫn giữ nguyên vị thế “hiếm có khó tìm”. Lý do nằm ở chu trình khai thác và chế biến phức tạp. Ngư dân phải đánh bắt đúng mùa, đúng thời điểm, đồng thời quá trình sơ chế cũng đòi hỏi sự tỉ mỉ, kỹ lưỡng để giữ trọn vẹn hương vị đặc trưng và giá trị dinh dưỡng của bao tử cá.
Từ nguyên liệu quý giá này, người dân Quảng Bình đã khéo léo chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, mỗi món mang một hương vị riêng, làm say đắm lòng người.
Cháo cá nghéo bao tử: Đây có lẽ là món ăn được nhiều người biết đến nhất và cũng là món khai thác trọn vẹn giá trị dinh dưỡng của cá nghéo bao tử. Phần túi cá con, được coi là “tinh túy” của cá nghéo mẹ, sẽ được làm sạch một cách nhẹ nhàng để giữ nguyên hình dáng. Sau đó, bao tử cá con được hầm cùng gạo dẻo thơm, điểm xuyết hành lá thái nhỏ, vài lát gừng tươi và một chút tiêu xay. Khi cháo đạt đến độ chín tới, một mùi thơm nồng nàn, quyến rũ lan tỏa khắp không gian. Thực khách sẽ cảm nhận được vị ngọt tự nhiên, béo nhẹ nhưng thanh thoát tan chảy trong từng thìa cháo. Không chỉ là món ăn ngon miệng, cháo cá nghéo bao tử còn được người dân địa phương xem như một bài thuốc quý, giúp hồi phục sức khỏe sau ốm dậy, giải cảm và bồi bổ cơ thể một cách hiệu quả.
Gỏi cá nghéo bao tử: Dành cho những ai yêu thích hương vị tươi sống và thanh mát, gỏi cá nghéo bao tử là một lựa chọn không thể bỏ qua. Cá nghéo tươi sau khi được lọc sạch xương, sẽ thái thành những lát mỏng vừa ăn, sau đó trộn đều cùng rau mùi, ớt tươi xắt lát, đậu phộng rang giòn và các loại gia vị nêm nếm vừa miệng. Món gỏi này thường được thưởng thức kèm với bánh đa nướng giòn rụm và các loại rau sống tươi ngon. Điểm nhấn làm nên sự khác biệt của gỏi cá nghéo bao tử chính là nước lèo đậm đà dùng để chấm. Mỗi miếng gỏi là sự hòa quyện hoàn hảo giữa vị ngọt thanh của thịt cá, chút cay nồng của ớt và vị mằn mặn đầy quyến rũ từ nước chấm, đánh thức mọi giác quan ngay từ miếng đầu tiên. Đặc biệt, trong những ngày hè oi ả của miền Trung, món gỏi này còn có tác dụng giải nhiệt tuyệt vời.
Cá nghéo hấp sả: Nếu bạn là người ưa chuộng sự nguyên bản và thanh đạm, cá nghéo hấp sả chắc chắn sẽ làm hài lòng khẩu vị của bạn. Thịt cá nghéo được phi lê, sau đó hấp cùng sả cây và một chút tiêu để giữ nguyên vẹn vị ngọt tự nhiên và độ tươi ngon của cá. Khi thưởng thức, thực khách có thể cuốn miếng thịt cá nóng hổi cùng bánh tráng mỏng, rau sống xanh mướt và chấm với nước mắm tỏi ớt cay nồng đặc trưng của ẩm thực Việt. Dù không cầu kỳ trong cách chế biến, nhưng chính sự mộc mạc và nguyên chất ấy lại làm nên sức hấp dẫn rất riêng, tôn vinh trọn vẹn hương vị tinh túy của cá nghéo.
Dù nổi tiếng là đặc sản, nhưng không phải lúc nào du khách đến Quảng Bình cũng có cơ hội thưởng thức cá nghéo bao tử. Món ăn này thường chỉ xuất hiện vào những mùa nhất định trong năm, khi ngư dân may mắn đánh bắt được những con cá nghéo mẹ đang mang thai. Bên cạnh đó, việc bảo quản và sơ chế cá nghéo sau khi đánh bắt cũng đòi hỏi kỹ thuật cao, sự tinh tế để đảm bảo không làm mất đi độ tươi ngon và hương vị đặc trưng của nguyên liệu quý giá này.
Nếu có ý định thưởng thức món ăn độc đáo này, lời khuyên dành cho thực khách là nên tìm đến các nhà hàng hải sản lâu năm, uy tín tại trung tâm thành phố Đồng Hới hoặc các vùng ven biển của Quảng Bình. Tốt hơn hết, hãy liên hệ và đặt trước để “giữ suất”, bởi không phải lúc nào món ăn này cũng có sẵn. Với người dân Quảng Bình, cá nghéo bao tử không chỉ đơn thuần là một món đặc sản, mà nó còn là một phần ký ức ẩm thực, một món quà quý giá từ biển cả, dành riêng cho mảnh đất đầy nắng gió và nghĩa tình này. Thưởng thức cá nghéo bao tử không chỉ là trải nghiệm ẩm thực, mà còn là hành trình khám phá văn hóa và tình yêu của người dân Quảng Bình dành cho sản vật quê hương mình.
