Chìa khóa không phải là tìm ra câu đáp trả lý tưởng mà là biết cách duy trì phẩm giá của bạn trong khi giải quyết tình huống một cách thích hợp.
1. Giữ bình tĩnh và không phản ứng ngay lập tức
Khi ai đó đưa ra một nhận xét không phù hợp, hệ thống báo động nội bộ của cơ thể bạn sẽ kích hoạt ngay lập tức. Bạn có thể thấy tim đập nhanh, mặt đỏ bừng và mọi thớ thịt trong cơ thể dường như đều muốn chạy trốn hoặc chống trả ngay lập tức.
Các nhà tâm lý học cho biết phản ứng này là phản ứng nguyên thủy của cơ thể bạn đối với các tình huống căng thẳng. Nó tiến hóa từ nhu cầu thực sự của tổ tiên chúng ta nhằm nhanh chóng đánh giá các mối đe dọa vật lý và phản ứng bằng hành động ngay lập tức. Đó chính xác là lý do tại sao bạn cần chống lại nó.
Nhưng trừ khi bạn đang thực sự đối mặt với một cuộc tấn công của gấu, sự dâng trào cảm xúc ban đầu đó hiếm khi dẫn đến phản ứng hiệu quả nhất của bạn. Thay vào đó, nó thường dẫn đến việc bạn vấp váp lời nói hoặc nói điều gì đó mà bạn sẽ hối hận sau này. Cách phản ứng tinh tế nhất bắt đầu bằng việc cho mình một khoảnh khắc để suy nghĩ.
Hít một hơi thật chậm. Đếm đến ba trong đầu. Hãy để làn sóng sốc hoặc giận dữ ban đầu lắng xuống một chút. Đây không phải là việc kìm nén cảm xúc của bạn. Đây là việc bạn lựa chọn cách thể hiện chúng. Người giữ được sự điềm tĩnh sẽ có lợi thế trong những tình huống này.
2. Sử dụng kỹ thuật “yêu cầu làm rõ”
Một trong những phản ứng mạnh mẽ nhất đối với một nhận xét không phù hợp và cũng là một trong những cách đơn giản nhất: Yêu cầu họ giải thích ý của họ. Kỹ thuật “lật ngược tình thế” này hoạt động hiệu quả vì nó đặt gánh nặng trở lại vai họ mà bạn không cần phải trực tiếp đối đầu hay giáo huấn ai.
Khi đồng nghiệp của bạn đưa ra một câu nói đùa phân biệt giới tính, hãy thử: “Tôi xin lỗi, ý bạn là gì khi nói điều đó?” Khi ai đó đưa ra một nhận xét phân biệt chủng tộc trong buổi họp mặt gia đình, hãy thử: “Bạn có thể giải thích điều đó cho tôi không?” Để có hiệu quả tối đa, bạn cần giữ giọng điệu chân thành. Bạn cần tránh nói một cách mỉa mai hoặc hung hăng.
Điều xảy ra tiếp theo thường rất đáng nói. Thông thường, khi mọi người bị buộc phải lặp lại hoặc giải thích nhận xét không phù hợp của họ, họ sẽ nhận ra nó nghe như thế nào. Họ có thể rút lại lời, làm rõ rằng họ không có ý như những gì đã nói, hoặc đơn giản là chuyển chủ đề hoàn toàn.
3. Đặt ra ranh giới rõ ràng mà không đối đầu
Nếu bạn muốn giải quyết một nhận xét không phù hợp một cách trực tiếp, bạn có thể làm như vậy mà không cần bắt đầu một cuộc tranh cãi. Chìa khóa là nêu rõ ranh giới của bạn một cách rõ ràng và bình tĩnh, không tấn công tính cách của người đó hoặc bắt đầu bài giảng về lý do tại sao họ sai.
Hãy thử các câu nói thiết lập ranh giới như: “Tôi không thoải mái với kiểu nhận xét đó”, hoặc “Đó không phải là điều tôi muốn thảo luận”. Những phản ứng này dứt khoát nhưng không hung hăng. Chúng truyền đạt tiêu chuẩn của bạn mà không khiến người kia cảm thấy phòng thủ.
4. Chuyển hướng cuộc trò chuyện
Đôi khi, phản ứng thanh lịch nhất đối với một nhận xét không phù hợp là công nhận nó một cách ngắn gọn và sau đó chuyển hướng cuộc trò chuyện sang một nơi khác. Kỹ thuật này hoạt động đặc biệt tốt trong các môi trường nhóm, nơi bạn muốn tránh làm chệch hướng toàn bộ cuộc họp mặt. Chìa khóa là giữ giọng điệu trung lập và sự chuyển đổi tự nhiên.
Cách tiếp cận này đặc biệt hữu ích khi bạn đang đối phó với một người rõ ràng cố gắng gây sự chú ý hoặc khi bạn đang ở trong một tình huống mà đối đầu trực tiếp sẽ gây rối nhiều hơn là hữu ích. Nó cũng hiệu quả với các thành viên gia đình có thói quen đưa ra những nhận xét không phù hợp. Bạn có thể liên tục chuyển hướng mà không cần tham gia vào cùng một cuộc tranh cãi mỗi khi bạn gặp họ.
5. Sử dụng sự hài hước để xoa dịu (chỉ khi thích hợp)
Hài hước có thể là một công cụ hiệu quả để bạn làm chệch hướng những nhận xét không phù hợp, nhưng nó đòi hỏi sự truyền đạt cẩn thận. Mục tiêu là làm nhẹ không khí trong khi tinh tế ngăn cản những nhận xét như vậy. Chìa khóa là giữ cho nó ngắn gọn và chuyển đi nhanh chóng.
Tuy nhiên hài hước không bao giờ nên là phản ứng mặc định của bạn đối với những nhận xét thực sự xúc phạm hoặc gây hại. Khi ai đó đưa ra những nhận xét phân biệt đối xử thực sự hoặc những nhận xét có thể làm tổn thương người khác, hài hước có thể bị hiểu là coi thường hoặc tiếp tay.
Hãy tin vào trực giác của bạn ở đây. Nếu một nhận xét khiến bạn thực sự khó chịu hoặc tức giận, hài hước có lẽ không phải là phản ứng đúng đắn. Hãy dành nó cho những khoảnh khắc khi ai đó nói điều gì đó thiếu suy nghĩ thay vì thực sự gây hại và khi bạn muốn cho họ một cách duyên dáng để rút lui.
6. Đừng cố gắng giáo huấn họ ngay tại chỗ
Khi ai đó đưa ra một nhận xét không phù hợp, bản năng đầu tiên của bạn có thể là bắt đầu giải thích lý do tại sao tuyên bố của họ có vấn đề. Hãy chống lại sự thôi thúc này. Giữa một tình huống xã hội hiếm khi là thời điểm thích hợp cho một buổi giáo dục toàn diện.
Cố gắng giáo huấn ai đó ngay tại chỗ thường phản tác dụng. Họ có khả năng trở nên phòng thủ, những người khác cảm thấy không thoải mái khi theo dõi sự tương tác và cảm xúc đang dâng cao. Không điều nào tạo ra môi trường màu mỡ cho việc học hỏi hoặc hiểu biết chân chính.
Điều này không có nghĩa là bạn không bao giờ nên giải quyết những nhận xét không phù hợp một cách trực tiếp hơn. Nhưng nếu mục tiêu của bạn là giáo dục, nó thường hiệu quả hơn trong một cuộc trò chuyện riêng tư, một đối một sau đó.
7. Biết khi nào nên rời đi
Đôi khi, phản ứng tinh tế nhất đối với một nhận xét không phù hợp đơn giản là tự mình rút lui khỏi tình huống. Đừng nhầm lẫn điều này với sự yếu đuối hay thất bại trong việc đứng lên vì lẽ phải. Đó là việc nhận ra khi nào sự can dự sẽ không mang lại hiệu quả và bảo tồn hạnh phúc của chính bạn.
Bạn có thể rời đi một cách duyên dáng với những câu nói như: “Tôi sẽ tạm dừng cuộc trò chuyện này” hoặc đơn giản là “Xin lỗi” rồi di chuyển đến một phần khác của căn phòng hoặc rời đi hoàn toàn. Cách tiếp cận này hoạt động đặc biệt tốt khi ai đó rõ ràng đang cố gắng khiêu khích phản ứng, khi họ say xỉn và không có khả năng tham gia một cách hợp lý, hoặc khi bạn thấy mình bị áp đảo trong một môi trường thù địch.
8. Giải quyết riêng tư sau đó (nếu thích hợp)
Nếu một người bạn quan tâm đưa ra một nhận xét không phù hợp, bạn có thể chọn liên lạc riêng với họ sau khi tình huống tức thời đã qua. Cách tiếp cận này có thể là điều bạn chọn cho thành viên gia đình, bạn bè thân thiết hoặc đồng nghiệp bạn có mối quan hệ liên tục.
Nhưng trước tiên, hãy cân nhắc xem cuộc trò chuyện này có đáng để bạn dành năng lượng cảm xúc không. Không phải mọi nhận xét không phù hợp đều xứng đáng được thảo luận tiếp và không phải mọi người đều sẵn sàng nghe phản hồi về hành vi của họ.
Nếu bạn quyết định có cuộc trò chuyện này, hãy tập trung vào cách nhận xét của họ ảnh hưởng đến bạn thay vì tấn công tính cách của họ. Bạn có thể nói một cái gì đó như: “Tôi muốn nói chuyện với bạn về những gì đã xảy ra trước đó. Khi bạn nói X, điều đó làm tôi thực sự không thoải mái bởi vì…”
9. Đừng xin lỗi vì cảm thấy bị xúc phạm
Tất cả chúng ta đều đã làm điều đó. Làm dịu phản ứng của mình trước một nhận xét không phù hợp bằng cách bắt đầu bằng lời xin lỗi: “Xin lỗi, nhưng điều đó thực sự làm tôi khó chịu” hoặc “Tôi xin lỗi nếu tôi quá nhạy cảm, nhưng…”
Thay vì “Xin lỗi, nhưng nhận xét đó làm tôi không thoải mái”, hãy đơn giản nói: “Nhận xét đó làm tôi không thoải mái”. Sự khác biệt là tinh tế nhưng quan trọng. Bạn đang nói lên sự thật của mình mà không cần phải xin lỗi vì nó.
10. Đừng để nó phá hỏng ngày của bạn
Sau khi ai đó đưa ra một nhận xét không phù hợp, dù bạn có phản ứng ngay lúc đó hay không, đừng để sự thiếu suy nghĩ của họ làm tổn hại trạng thái cảm xúc của bạn trong suốt phần còn lại của ngày. Việc tua lại tương tác đó trong tâm trí là điều tự nhiên, nghĩ về tất cả những điều bạn ước mình đã nói hoặc tự hỏi liệu bạn có xử lý tốt không. Nhưng việc tiếp tục dành năng lượng tinh thần cho hành vi không phù hợp của người khác chỉ kéo dài tác động tiêu cực của họ đối với ngày của bạn.
Hãy tập trung vào những gì bạn có thể kiểm soát: phản ứng, ranh giới và hành vi của chính bạn. Bạn đã xử lý một tình huống khó chịu tốt nhất có thể với những công cụ bạn có vào lúc đó. Vậy là đủ.
