Ca sĩ Thu Phượng chia sẻ cách vẹn tròn chữ hiếu trong gia đình đa văn hóa, cùng chồng Tây làm một việc đặc biệt mùa Vu Lan

Thu Phượng, sinh năm 1983 tại Hà Nội, từng ghi dấu qua các cuộc thi Giọng hát hay Hà Nội, Sao Mai và Sao Mai Điểm Hẹn. Sau biến cố hôn nhân, chị đưa con gái vào TP.HCM và hiện có cuộc sống hạnh phúc bên người chồng thứ hai là một giáo viên người Hà Lan cùng con gái.

Sống trong một gia đình mang 3 nền văn hóa khác nhau, bố mẹ ruột ở Hà Nội, bố mẹ chồng ở Hà Lan và tổ ấm riêng tại TP.HCM, Thu Phượng có cơ hội nhìn nhận chữ hiếu từ nhiều góc độ khác nhau. Và với chị, chữ hiếu không chỉ là đạo lý truyền thống, mà còn là sự thích nghi, thấu hiểu và kết nối trong đời sống hiện đại.

Nhân mùa Vu Lan, Thu Phượng đã có buổi chia sẻ với chúng tôi về cách gìn giữ tình thân trong gia đình đa văn hóa, vai trò của người con sống xa quê, và cách chị truyền tinh thần hiếu đạo cho con gái trong thời đại mới.

- Đối với Thu Phượng, ngày lễ Vu Lan có ý nghĩa như thế nào?

Theo tôi, trong văn hóa Việt Nam, ngày Lễ Vu Lan (rằm tháng 7 âm lịch) là dịp để tưởng nhớ tổ tiên, ông bà, những người thân đã khuất trong gia đình. Đồng thời, đây cũng là lúc để ta nhìn lại chính mình, trân trọng và dành nhiều hơn sự quan tâm, yêu thương cho bố mẹ khi họ còn bên cạnh.

Tuy nhiên, với tôi, báo hiếu không chỉ nên thể hiện riêng trong mùa Vu Lan mà cần được duy trì quanh năm, bằng những hành động chân thành và sự chăm sóc tận tâm trong khả năng của mỗi người.

- Khi mùa Vu Lan đến, cảm xúc nào thường ùa về trong chị đầu tiên? Có hình ảnh hay khoảnh khắc nào của bố mẹ luôn sống động trong ký ức khiến chị bồi hồi nhất?

Tôi có giữ một bức ảnh chụp chung của bố mẹ khi họ ở độ tuổi trung niên, khoảng U50, cũng là độ tuổi tôi bây giờ. Khi đó, tôi mới ngoài 20 tuổi, cả nhà cùng đi lễ chùa và chụp hình tại sân chùa. Bố mẹ lúc ấy vẫn còn bên nhau, thương nhau, cùng chung vai gánh vác, lo cho tôi và anh trai ăn học.

Bố tôi đã mất cách đây 5 năm, nên mỗi lần nhìn lại tấm ảnh ấy, tôi không khỏi xúc động. Nó gợi về những năm tháng gia đình còn đủ đầy, ấm áp, hạnh phúc, những ký ức mà tôi luôn trân trọng và nhớ thương vô cùng.

Với bố, tôi nhớ nhất là những chuyến đi xuyên Việt vào mỗi dịp hè. Bố làm nghề lái xe đường dài, nên những hành trình Bắc – Nam ấy là cơ hội để tôi được cùng ông ngắm cảnh đẹp khắp nơi, thưởng thức món ngon vùng miền và có thật nhiều trải nghiệm đáng nhớ.

Còn với mẹ, kỷ niệm gắn bó nhất lại là những buổi tối đi bộ quanh Lăng Bác, là những lần đi tập Aerobics hay theo mẹ lên chợ Đồng Xuân, nơi mẹ vừa buôn bán vừa cho tôi ăn quà vặt. Đó đều là những ký ức bình dị mà tôi sẽ không bao giờ quên được.

- Sống trong một gia đình có sự giao thoa giữa văn hóa Việt và Hà Lan, Thu Phượng nhận thấy quan niệm báo hiếu của hai nền văn hóa khác nhau thế nào? Điều gì khiến chị suy ngẫm nhất?

Sau khi sống cùng anh Yvain – chồng tôi – được 6 năm, được gần gũi và gặp gỡ bố mẹ hai bên thời gian dài, tôi cảm nhận rất rõ sự khác biệt giữa văn hóa phương Tây và Việt Nam. Tuy vậy, về mặt tình cảm, họ cũng rất gắn bó, thắm thiết và luôn quan tâm đến con cháu.

Gia đình bên chồng tôi có một sợi dây kết nối rất bền chặt, để luôn nắm được mọi tình hình phát triển của con cháu, quan tâm động viên kịp thời nếu cần. Về phía tôi, tôi cũng luôn mang theo sự quan tâm, yêu thương theo kiểu người Việt để thể hiện với bố mẹ chồng, và thật may mắn là họ luôn đón nhận rất chân thành.

Tuy nhiên, có một sự khác biệt dễ thấy. Với bố mẹ người Hà Lan, con cháu thường mua quà thay vì biếu tiền, vì họ không có thói quen nhận tiền từ con cái. Họ có lương hưu đầy đủ và thậm chí còn muốn dành dụm để hỗ trợ lại cho con cháu nếu có thể.

Họ khá độc lập về tư duy nhận thức, tránh hết mức làm phiền cháu con. Họ thường tự muốn chăm sóc cho nhau hoặc dàn xếp kế hoạch cho việc an nghỉ tuổi già một cách độc lập nhất... Có thể đó là do cách giáo dục phương Tây, tránh để con cháu phải bận tâm cuộc sống của bố mẹ khi tuổi già, để tập trung lo cho gia đình riêng của các con.

Trong khi đó, ở Việt Nam, quan niệm về chữ hiếu lại thiên về sự gần gũi, phụng dưỡng. Con cái thường ở bên cạnh bố mẹ khi về già, và nếu gia đình đông anh em thì sẽ chia nhau chăm sóc.

- Bố mẹ ruột Thu Phượng ở Hà Nội, bố mẹ chồng ở Hà Lan, gia đình chị sống ở TP.HCM. Sống xa bố mẹ hai bên như vậy, chị thường làm gì để vơi bớt khoảng cách và thể hiện lòng hiếu thảo?

Hiện tại, mẹ tôi vẫn sống ở Hà Nội và may mắn là bà vẫn khỏe mạnh. Mỗi ngày, mẹ đi xe đạp để tập thể dục, tinh thần cũng vui vẻ vì có anh trai tôi và cháu nội sống gần bên. Điều đó giúp tôi yên tâm phần nào, dù không thể ở cạnh mẹ thường xuyên.

Thi thoảng, tôi gửi tặng mẹ chút đồ ăn ngon hoặc mua tặng bà những gì bà cần kèm theo một khoản tiền tiêu hàng tháng. Tôi cũng luôn cố gắng sắp xếp công việc khi có thể để ra Hà Nội thăm mẹ, và hai mẹ con vẫn duy trì thói quen gọi điện, nhắn tin hỏi han mỗi tuần.

Với gia đình chồng ở Hà Lan, chúng tôi cũng giữ sự kết nối đều đặn. Trưa Chủ nhật hằng tuần, lúc 3 giờ chiều ở Việt Nam, tức 9 giờ sáng bên Hà Lan, cả nhà sẽ cùng video call trò chuyện với bố mẹ chồng. Gia đình tôi còn có một nhóm chat chung gồm 5 thành viên là ông bà, vợ chồng tôi và con gái để kết nối với nhau mỗi ngày.

Dù khoảng cách địa lý khá xa, nhưng nhờ sự kết nối đều đặn và tình cảm luôn được vun đắp, mọi người trong gia đình đều cảm thấy vui vẻ, gần gũi. Dĩ nhiên, nếu có thể sống gần nhau hơn, chắc chắn sẽ càng tuyệt vời hơn nữa.

- Trong hôn nhân đa văn hóa, đôi khi sự khác biệt trong quan niệm sống cũng tạo ra thử thách. Thu Phượng đã học được bài học gì từ gia đình chồng người Hà Lan để vừa giữ trọn chữ hiếu của người Việt, vừa hòa hợp với tinh thần tự lập phương Tây?

Nếu so về văn hoá, đúng là có nhiều sự khác biệt, nhưng tôi thấy mình thật sự hoà hợp với lối sống của cả 2 văn hoá, bởi mọi thứ trong gia đình tôi đều được xây dựng trên nền tảng yêu thương và chân thành. Cộng thêm sự tôn trọng, biết cân bằng và hỗ trợ lẫn nhau để hướng tới mục đích giúp tất cả cùng tốt hơn mỗi ngày, thì những khác biệt không còn là rào cản.

Tôi cảm thấy biết ơn vì mình đã gặp được một gia đình có nền tảng tốt, và mình học được những điều hay từ họ nói riêng và đất nước Hà Lan nói chung. Ngược lại, văn hoá chăm lo bố mẹ, quan tâm gia đình không giới hạn của tôi cũng được chồng thấu hiểu và chia sẻ.

Vì thế cho đến hiện tại, tôi chưa từng thấy có khó khăn gì lớn trong sự khác biệt giữa hai nền văn hóa. Tất cả đều là sự điều chỉnh nhẹ nhàng và đồng hành cùng nhau để hướng về điều tốt đẹp hơn.

- Ông xã Thu Phượng có gợi ý hoặc chủ động cách nào để gắn kết, quan tâm bố mẹ anh mà chị cảm thấy đó cũng là một cách báo hiếu rất phương Tây nhưng vẫn đầy ý nghĩa?

Bất kể khi nào có dịp, ông xã tôi đều muốn ra Hà Nội hoặc bảo tôi gọi cho mẹ hỏi bà muốn vào TP.HCM chơi hay đi du lịch biển đâu đó không. Anh cũng hay hỏi thăm mẹ tôi và tôi là người dịch lại cho bà hiểu.

Về phía gia đình anh, anh luôn gửi những món quà nhân dịp sinh nhật bố mẹ, kể bố mẹ nghe việc tốt anh làm được tại Việt Nam, và đó là cách để anh giúp bố mẹ vui và an tâm. Mọi kế hoạch đều được anh lên rất tỉ mỉ, chu đáo. Hai năm sẽ về Hà Lan thăm bố mẹ và gia đình bên ấy một lần. Nói chung, anh là một người Tây nhưng có nhiều đức tính chăm lo gia đình khá giống truyền thống Việt Nam.

- Với bố mẹ vợ, ông xã Thu Phượng thường thể hiện chữ hiếu thế nào? Góc nhìn của anh về mùa Vu Lan ở Việt Nam?

Anh đã đồng hành với tôi suốt 6 năm, chứng kiến cả những lúc tôi chăm lo cho bố mẹ, đặc biệt là khoảng thời gian bố tôi qua đời, anh cũng luôn ở bên cạnh, sẻ chia cùng tôi. Mỗi năm, khi có dịp ra Hà Nội, anh đều cùng tôi đến thắp nhang thăm mộ, dọn dẹp mộ bố. Vào mùa Vu Lan, anh cũng phụ tôi mua đồ lễ dâng cúng cho bố tôi như một cách tưởng nhớ ông.

Dù xuất phát từ một nền văn hóa khác, anh luôn lắng nghe tôi giải thích về ý nghĩa các nghi lễ của người Việt, và anh tiếp nhận rất nghiêm túc. Sự chỉn chu trong cách anh tham gia những nghi lễ cúng bái ở Việt Nam là cách anh thể hiện sự tôn trọng và tình cảm với gia đình vợ, cũng là cách anh học để hòa nhập và thể hiện lòng mình.

- Trong mùa Vu Lan này, Thu Phượng có dự định cùng chồng làm điều gì đặc biệt để thể hiện lòng biết ơn với bố mẹ hai bên không?

Mùa Vu Lan này, tôi cùng chồng gửi quà cho mẹ và làm mâm cơm cúng cho bố. Việc này vừa thể hiện được lòng biết ơn vừa dạy được cho con và chồng nét văn hoá đặc biệt này tại Việt Nam.

- Nhiều người nghĩ báo hiếu là chăm lo vật chất, nhưng cũng có người cho rằng quan trọng nhất là sự thấu hiểu và đồng hành tinh thần. Với Thu Phượng, điều gì mới thật sự là báo hiếu?

Thực ra nhận định này còn tuỳ thuộc vào tính cách từng người. Về tôi, tôi luôn nghĩ đã là con cái thì phải luôn cố gắng chăm lo cả hai mặt tinh thần và vật chất khi bố mẹ cần, không thể thiếu 1 trong 2 điều. Tâm tôi luôn mong bố mẹ sẽ vui vẻ, tự hào về con cái, nên tôi luôn cố gắng lo cho bố mẹ trong khả năng có thể nhất.

- Có khi nào Thu Phượng cảm thấy mình chưa làm trọn chữ hiếu? Và chị đã vượt qua cảm giác ấy bằng cách nào?

Đã là con người thì nhân vô thập toàn và tôi cũng vậy. Cũng có những lúc tôi không hoàn toàn đúng và có sai với bố mẹ mình. Tôi rất tiếc vì để những việc đó xảy ra. Sau này khi có tuổi rồi và từng trải hơn, tôi mới nhìn nhận được những điều đó, nhưng tôi biết bố mẹ không bao giờ giận mình và cho qua mọi chuyện từ lâu.

Giờ đây, tôi chỉ có một tâm niệm duy nhất đó là mong mẹ tôi và bố mẹ chồng thật khỏe mạnh. Họ xứng đáng có những tháng ngày sống vui vẻ và hạnh phúc, và tôi luôn cố gắng để hoàn thành việc báo hiếu của mình với bố mẹ. Nhờ cách nghĩ này mà tôi mạnh mẽ và làm được nhiều điều hơn kỳ vọng.

- Khi dạy con gái, Thu Phượng có truyền cho con những giá trị nào gắn với tinh thần Vu Lan không?

Nếu quý độc giả theo dõi trang cá nhân của tôi, mọi người cũng thấy phần nào lối sống và nuôi dạy con gái của tôi. Hiện bé vừa bước vào tuổi 15, bé đã học được rất nhiều kĩ năng tốt và con là cô bé rất tình cảm và thương yêu bố mẹ, ông bà. Việc con luôn ý thức trở thành công dân tốt toàn cầu đã là sự báo hiếu với bố mẹ lúc này và điều đó được duy trì trong tư duy của con rồi.  

- Với những người con sống xa quê, xa bố mẹ, Thu Phượng nghĩ điều quý giá nhất họ có thể làm trong mùa Vu Lan là gì?

Cuộc sống cứ cuốn tất cả đi rất nhanh, ai cũng tất bật lo toan, chỉ mong những ai xa quê, xa bố mẹ và còn bố mẹ xin hãy nhớ quan tâm hơn đến họ và phải thành công càng nhanh càng tốt để kịp lo cho họ, khiến họ vui vẻ, tự hào nhất về những đứa con của mình. Đó chắc chắn là một điều mang nhiều giá trị thực tế nhất cho bố mẹ mình.

- Với một nghệ sĩ, âm nhạc thường là nơi giãi bày tình cảm. Có bao giờ Thu Phượng nghĩ sẽ thực hiện một album hay ca khúc riêng dành cho bố mẹ, như một lời tri ân nhân mùa Vu Lan?

Năm ngoái tháng 6/2024, tôi và bạn thân của tôi là ca sĩ Khánh Linh đã cùng nhau ra MV Ước Mơ Của Mẹ để tưởng nhớ, ghi lại công ơn của mẹ cũng như những người đã và đang làm mẹ. Đó cũng là một trong những kỉ niệm tuyệt đẹp để tôi tặng mẹ của mình. Hi vọng thời gian tới, nếu có cơ hội, tôi cũng mong sẽ có thêm một vài ca khúc hát tặng mẹ của mình.

Xem thêm MV Ước Mơ Của Mẹ do ca sĩ Thu Phượng và Khánh Linh thực hiện

- Nhân mùa Vu Lan, nếu được nói một lời gửi gắm đến bố mẹ ruột và bố mẹ chồng, Thu Phượng muốn nói điều gì nhất?

Tôi mong bố mẹ luôn mạnh khoẻ, vui vẻ và luôn tự hào về những đứa con của mình để chúng tôi luôn được yêu thương, quan tâm và chia sẻ với nhau mọi điều ý nghĩa. Đó là ước nguyện duy nhất tôi mong muốn!

Cảm ơn Thu Phượng về những chia sẻ!