Hiện rất nhiều người có thói quen ăn “thuận tự nhiên”, với mục đích tận hưởng sự tươi ngon của thực phẩm, cũng như tận dụng được nguồn dinh dưỡng tốt nhất. Thế nhưng, họ không biết rằng thói quen ăn uống này âm thầm tàn phá sức khỏe rất lớn.
Kiểu ăn nguy hiểm, gây tổn thương gan, dẫn lối cho ung thư
Hiên nay, trên mạng xã hội xuất hiện trào lưu ăn “thuận tự nhiên”, đây là cách ăn giúp mọi người tận dụng được sự tươi ngon, nhận hàm lượng dinh dưỡng nhiều nhất từ thực phẩm. Theo đó, ngoài những thực phẩm từ rau để chế biến các món salad, ăn sống thì nhiều loại thực phẩm khác cũng được chế biến thành các món ăn sống. Điển hình rõ rệt nhất là ăn cá sống với món gỏi cá, thịt sống lên men, tôm sống với món gỏi tôm, tôm nhảy. Thậm chí, nhiều người còn đăng video ăn cả những món mực sống, cua sống hay thịt bò tái, dê tái.
TS.BS Quý Anh – Khoa Ký sinh trùng, Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương cảnh báo, những món ăn này với nhiều người là ngon, thực phẩm tươi nhưng chúng để lại nhiều hệ lụy với sức khỏe. Điển hình như các vấn đề về tiêu hóa, nhiễm ký sinh trùng, tổn thương gan, thậm chí tiến triển thành ung thư nếu không phát hiện, điều trị kịp thời.
Các món ăn như gỏi tôm, gỏi cá tưởng bổ dưỡng nhưng lại rất nguy hiểm, gây hại cho sức khỏe. Ảnh minh họa.
Không chỉ gây viêm nhiễm gan, sán lá gan nếu ký sinh lâu dài sẽ gây tắc mật, xơ gan và có thể thúc đẩy quá trình hình thành ung thư gan – một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất ở Việt Nam.
Thực tế cho thấy, các món ăn như cá sống khá phổ biến ở Nhật Bản, nhưng đó là nguồn cá biển, được kiểm định an toàn từ quá trình nuôi, đến khâu chế biến, sử dụng. Còn tại Việt Nam, cá sống được ăn “vô tội vạ”, thậm chí cá bắt ở ao hồ, nơi nguồn nước không được kiểm soát, nguy cơ chứa ấu trùng giun sán, tồn dư kim loại nặng rất lớn.
Dễ bị chẩn đoán nhầm
Ngoài nguy hiểm đến từ cách ăn “thuận tự nhiên”, khi cơ thể bị nhiễm ký sinh trùng, dù đã có những triệu chứng, nhưng vẫn dễ bị chẩn đoán nhầm. Ví dụ triệu chứng như đau bụng, sụt cân, vàng da, mệt mỏi… khi nhiễm sán lá gan, rất giống viêm gan, tắc mật hoặc thậm chí ung thư gan.
Bác sĩ Quý Anh dẫn chứng, đầu tháng 12/2025, Bệnh viện Đặng Văn Ngữ (thuộc Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương) tiếp nhận một nam bệnh nhân 45 tuổi, có cơn đau bụng dữ dội kéo dài 2 tháng. Khi đi kiểm tra, nhiều cơ sở y tế chẩn đoán có tổn thương gan, nghi ngờ ung thư gan và chờ can thiệp.
Tuy nhiên, sau khi thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu tại bệnh viện chuyên khoa, bệnh nhân được xác định nhiễm sán lá gan và đã được điều trị khỏi hoàn toàn. “Nếu không được phát hiện kịp thời, bệnh nhân có thể phải điều trị theo hướng ung thư, vừa tốn kém vừa nguy hiểm” bác sĩ Quý Anh cho biết.
Bác sĩ Quý Anh đang chỉ dẫn về loại cá nhiễm sán lá gan, nếu ăn phải sẽ gây hại cho sức khỏe.
Theo vị chuyên gia này, việc điều trị ký sinh trùng sẽ tùy vào loại mắc phải và mức độ nhiễm. Vì thế, khi người dân thấy các triệu chứng như mệt mỏi kéo dài, đau vùng gan, sụt cân không rõ lý do, ngứa, rối loạn tiêu hóa… nhưng khám nhiều nơi không tìm được nguyên nhân thì nên tới cơ sở chuyên khoa ký sinh trùng, trước khi can thiệp chuyên sâu.
Để phòng bệnh, bác sĩ Quý Anh khuyến cáo người dân cần làm ngay một điều, đó là thực hiện việc ăn chín, uống sôi (uống nước đã được đun sôi). Cùng với đó là thực hiện mô hình “một sức khỏe”, nghĩa là đồng bộ giữa sức khỏe con người, vật nuôi và môi trường sống. Đồng thời thực hiện nguyên tắc “5 chữ V”: Vệ sinh ăn uống – Vệ sinh môi trường – Vệ sinh cá nhân – Vận động khám định kỳ – Và nói không với đồ sống.
Cụ thể, mọi người nên thực hiện một số biện pháp sau:
- Tuyệt đối không ăn gỏi cá, đồ sống, thịt tái, các loại ốc – cua – cá chưa nấu chín;
- Ăn chín uống sôi; rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh;
- Rửa sạch rau thủy sinh hoặc nấu chín kỹ, tránh ăn sống khi chưa đảm bảo an toàn;
- Tẩy giun định kỳ cho cả trẻ em và người lớn;
- Đi khám khi có dấu hiệu bất thường của gan hoặc đường tiêu hóa, khi có dấu hiệu bất thường trên da;
- Vệ sinh chuồng trại, xử lý phân và chất thải đúng quy định;
- Chăm sóc vật nuôi đúng cách và tẩy giun, sán định kỳ cho trâu, bò, lợn, chó, mèo;
- Bảo đảm nguồn nước sạch, ưu tiên sử dụng nước máy hoặc nước đã lọc đạt chuẩn;
- Xây dựng nhà vệ sinh hợp vệ sinh và xử lý nước thải đúng quy chuẩn để ngăn trứng sán phát tán.
